Rosacea-vs-psoriasis.png

Οι τρεις αυτές δερματικές παθήσεις – η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, η ροδόχρους νόσος και η ψωρίαση – παρουσιάζουν κάποιες κοινές κλινικές εκδηλώσεις, αλλά διαφέρουν σημαντικά ως προς τα αίτια, τη θεραπεία και την πρόγνωση τους. Η κατανόηση των διαφορών αυτών είναι κρίσιμη για τη σωστή διάγνωση και θεραπεία.

Σμηγματορροϊκή Δερματίτιδα

Συμπτώματα:

  • Ερυθρότητα και λιπαρά κίτρινα ή σπανιότερα λευκά λέπια
  • Φαγούρα και τσούξιμο
  • Εμφανίζεται συνήθως στο τριχωτό της κεφαλής, στο πρόσωπο (γύρω από τη μύτη, τα φρύδια, και πίσω από τα αυτιά), και στο στήθος.

Αιτίες:

  • Υπερλειτουργία των σμηγματογόνων αδένων
  • Μύκητες όπως η Malassezia
  • Κληρονομικότητα
  • Περιβαλλοντικοί παράγοντες (π.χ. κρύος και ξηρός αέρας, αλλαγές καιρού, διατροφή, στρες)

Θεραπεία:

  • Αντιμυκητιασικά σαμπουάν και κρέμες
  • Τοπικά κορτικοστεροειδή
  • Ανοσοκατασταλτικά όπως η pimecrolimusm tacrolimus

Ροδόχρους Νόσος

Συμπτώματα:

  • Ερυθρότητα προσώπου (ιδιαίτερα στα μάγουλα, μύτη, μέτωπο και πηγούνι)
  • Ορατές φλέβες (τελαγγειεκτασίες – ευρυαγγείες)
  • Φλυκταινίδια που μοιάζουν με ακμή
  • Ξηρότητα και ερεθισμός στα μάτια (οφθαλμική ροδόχρους νόσος)

Αιτίες:

  • Άγνωστες, αλλά συνδέονται με αγγειακή ευαισθησία και πιθανές παρασιτικές λοιμώξεις
  • Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες
  • Τρόφιμα και ποτά (αλκοόλ, καφεΐνη), στρες, και έκθεση στον ήλιο

Θεραπεία:

  • Αντιβιοτικά (τοπικά και από το στόμα)
  • Ισοτρετινοΐνη σε σοβαρές περιπτώσεις
  • Λέιζερ για την αντιμετώπιση των τελαγγειεκτασιών

Ψωρίαση

Συμπτώματα:

  • Κόκκινες, λεπιδώδεις πλάκες με λευκή επιφάνεια
  • Συχνά εμφανίζεται στους αγκώνες, γόνατα, τριχωτό της κεφαλής, και κάτω μέρος της πλάτης
  • Φαγούρα και πόνος

Αιτίες:

  • Αυτοάνοση διαταραχή
  • Γενετικοί παράγοντες
  • Περιβαλλοντικοί παράγοντες (στρες, λοιμώξεις, τραυματισμοί του δέρματος)

Θεραπεία:

  • Τοπικά κορτικοστεροειδή
  • Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα (π.χ. μεθοτρεξάτη, κυκλοσπορίνη)
  • Βιολογικοί παράγοντες
  • Φωτοθεραπεία

Ομοιότητες

  • Φλεγμονώδεις Διαταραχές: Όλες οι παθήσεις είναι φλεγμονώδεις και μπορεί να προκαλέσουν ερυθρότητα και κνησμό.
  • Εξάρσεις και υφέσεις: Τα συμπτώματα και των τριων παθήσεων μπορεί να επιδεινώνονται και να βελτιώνονται περιοδικά.
  • Επιπτώσεις στην Ποιότητα Ζωής: Όλες μπορούν να επηρεάσουν την καθημερινή ζωή και την αυτοεκτίμηση των ασθενών.

Διαφορές

  • Αιτίες: Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα συνδέεται με την υπερπαραγωγή σμήγματος και μύκητες Malassezia, η ροδόχρους νόσος με αγγειακή ευαισθησία, και η ψωρίαση είναι αυτοάνοση.
  • Εμφάνιση: Η ψωρίαση χαρακτηρίζεται από λευκωπά λέπια, η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα από λιπαρά κίτρινα λέπια και η ροδόχρους νόσος από ερυθρότητα και φλυκταινίδια.
  • Θεραπεία: Κάθε πάθηση έχει διαφορετική προσέγγιση όσο αφορά θεραπεία, από τοπικά κορτικοστεροειδή και αντιμυκητιασικά μέχρι ανοσοκατασταλτικά, βιολογικά φάρμακα και φωτοθεραπεία.

Σημασία της Επίσκεψης σε Δερματολόγο

Η επίσκεψη σε δερματολόγο είναι ζωτικής σημασίας για πολλούς λόγους:

  • Ακριβής Διάγνωση: Ο δερματολόγος μπορεί να διακρίνει μεταξύ αυτών των παθήσεων με βάση την κλινική εξέταση και, αν χρειαστεί με βιοψία δέρματος.
  • Προσαρμοσμένη Θεραπεία: Ο δερματολόγος θα προτείνει την κατάλληλη θεραπεία για την συγκεκριμένη πάθηση και την παρούσα κατάσταση του δέρματός σας.
  • Πρόληψη Επιπλοκών: Η σωστή διάγνωση και θεραπεία μπορεί να προλάβει επιπλοκές και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
  • Συμβουλές και Καθοδήγηση: Ο δερματολόγος μπορεί να προσφέρει συμβουλές για την καθημερινή φροντίδα του δέρματος και την αποφυγή παραγόντων που επιδεινώνουν την κατάσταση.

Η επίσκεψη σε εξειδικευμένο δερματολόγο εξασφαλίζει ότι λαμβάνετε την κατάλληλη θεραπεία και υποστήριξη για να διαχειριστείτε την πάθηση σας αποτελεσματικά.


faq-1200x504.jpg

Συχνές ερωτήσεις για τη ροδόχρου νόσο

τομέας εξειδίκευσης του ιατρείου
  1. Τι προκαλεί τη ροδόχρου νόσο;
    Αν και η ακριβής αιτία της ροδόχρου δεν είναι γνωστή, πιστεύεται σήμερα ότι οφείλεται σε δυσλειτουργία των αγγείων και λεμφαγγείων του προσώπου, φλεγμαίνουν και διογκώνονται εύκολα λόγω διαφόρων περιβαλλοντικών και άλλων παραγόντων και κάνουν το δέρμα να φαίνεται κόκκινο. Οι φλύκταινες και οι βλατίδες της ροδόχρου (τα σπυράκια δηλαδή), οφείλονται στην αυξημένη ροή του αίματος, σε βακτήρια και παράσιτα, το λεγόμενο
  2. Είναι η ροδόχρους νόσος κολλητική;
    Όχι. Αν και μικροοργανισμοί παίζουν ρόλο στην παθογένειά της, η ροδόχρους νόσος δε μεταδίδεται. Ο λόγος είναι ότι οι μικροοργανισμοί αυτοί υπάρχουν στο δέρμα σχεδόν όλων των ανθρώπων. Τα αντιβιοτικά μειώνουν τον αριθμό τους και βελτιώνουν τα συμπτώματα της πάθησης.
  3. Πόσο διαρκεί η νόσος;
    Η ροδόχρους είναι μια χρόνια νόσος με εξάρσεις και υφέσεις. Σκοπός μας είναι με τις υπάρχουσες θεραπείες αλλά και αποφεύγοντας τους εκλυτικούς παράγοντες να αυξήσουμε όσο το δυνατόν τις περιόδους ύφεσης στις οποίες ο ασθενής δεν έχει συμπτώματα από την πάθηση. Παρόλα αυτά δεν μπορούμε να αποφύγουμε τις εξάρσεις της νόσου εντελώς.
  4. Είναι η ροδόχρους νόσος κληρονομική;
    Πιθανώς. Αν και ακόμα δεν έχουν εξηγηθεί πιθανοί κληρονομικοί παράγοντες που μπορεί να παίζουν κάποιο ρόλο φαίνεται ότι οι μισοί περίπου ασθενείς με ροδόχρου έχουν γονιό που πάσχει από την ίδια πάθηση. Πιστεύουμε λοιπόν ότι η κληρονομικότητα μάλλον παίζει κάποιο ρόλο. Αυτό φυσικά δε σημαίνει απαραίτητα ότι αν έχετε ροδόχρου νόσο θα την κληρονομήσετε στο παιδί σας.
  5. Τι είναι η προροδόχρους νόσος;
    Πρόκειται για το στάδιο 0 που είδαμε παραπάνω. Το πρόσωπο κοκκινίζει μόνο όταν υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες περιβαλλοντικοί, ψυχολογικοί κλπ., ενώ υπάρχουν φάσεις κατά τις οποίες το δέρμα είναι απόλυτα φυσιολογικό. Πολλοί ασθενείς με προροδόχρου νόσο παραμένουν στο στάδιο αυτό για χρόνια ή και για πάντα.
  6. Πώς γίνεται η διάγνωση της ροδόχρου νόσου;
    Η διάγνωση είναι κλινική. Δηλαδή ο ιατρός εξετάζει το δέρμα σας, παίρνει ιστορικό και θέτει την πιθανότητα για ροδόχρου νόσο. Δεν υπάρχει μέχρι στιγμής αξιόπιστη εργαστηριακή εξέταση αιματολογική ή ιστολογική που να θέτει τη διάγνωση με σχεδόν 100% σιγουριά.
  7. Ποιοι είναι οι εκλυτικοί παράγοντες;
    Αν και ο καθένας έχει διαφορετικούς παράγοντες που επιδεινώνουν τη νόσο, οι συχνότεροι είναι τροφές όπως καυτερά, πικάντικα, ορισμένα φρούτα και λαχανικά όπως η μπανάνα, το σπανάκι, το καρπούζι και η μελιτζάνα, το αλκοόλ, ο ήλιος, μακροχρόνια έκθεση σε ζέστη όπως καυτό μπάνιο και σάουνα, το στρες, η έντονη άσκηση και άλλα.
  8. Χειροτερεύει η ροδόχρους νόσος όσο περνάει ο καιρός;
    Αν και δεν μπορούμε να πούμε ακόμη με σιγουριά, φαίνεται ότι όταν η ροδόχρους νόσος παραμένει χωρίς θεραπεία σταδιακά επιδεινώνεται. Το πόσο γρήγορα επιδεινώνεται εξαρτάται από τον κάθε ασθενή. Άλλοι ανέφεραν ότι χωρίς θεραπεία περνάει η νόσος στο επόμενο στάδιο μέσα σε 1 με 2 χρόνια, άλλοι παραμένουν στο ίδιο στάδιο για πολλά χρόνια. Το σίγουρο είναι ότι με την κατάλληλη θεραπεία σταματά ή επιβραδύνεται σημαντικά η εξέλιξη της νόσου.
  9. Επηρεάζει μόνο το δέρμα;
    Σε κάποιες περιπτώσεις επηρεάζει και τα μάτια, οπότε μιλάμε και για οφθαλμική ροδόχρου νόσο οπότε απαιτεί άμεση θεραπεία. Όταν προσβάλλονται τα μάτια ο ασθενής νιώθει ξηρότητα, αίσθημα ξένου σώματος, μπορεί να εμφανιστεί βλεφαρίτιδα κλπ.. Η οφθαλμική ροδόχρους νόσος μπορεί να υπάρχει σε συνδυασμό με την δερματική ή ανεξάρτητη από αυτήν.
  • Σε ποιον ιατρό να απευθυνθώ;
    Υπεύθυνος για την αντιμετώπιση της ροδόχρους νόσου είναι ο δερματολόγος. Βρείτε έναν δερματολόγο που εμπιστεύεστε και συνεργαστείτε μαζί του. Να έχετε υπομονή καθώς η θεραπεία χρειάζεται χρόνο, συχνά μήνες, πριν αποδώσει. Σε περίπτωση που επηρεάζονται και τα μάτια, πρέπει να συμβουλευτείτε και οφθαλμίατρο.
  • Μπορούν και τα παιδιά να εμφανίζουν ροδόχρου νόσο;
    Αν και σπάνια, μπορούν. Μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν ροδόχρου νόσο έχουν παιδιά με γονείς που έχουν την πάθηση, ενώ συχνά στα παιδιά η οφθαλμική ροδόχρους είναι η πρώτη εκδήλωση της πάθησης.
  • Πώς μπορώ να ξέρω αν έχω ροδόχρου νόσο ή ακμή;
    Πολλές φορές τα συμπτώματα μοιάζουν. Η ακμή όμως δεν έχει σχέση με τους εκλυτικούς παράγοντες της ροδόχρου νόσου (τροφές, ψυχολογικοί παράγοντες κλπ.). Ακόμα στην ακμή αν παρατηρήσετε προσεκτικά θα δείτε κλειστούς και ανοιχτούς φαγέσωρες, τα λεγόμενα μαύρα και άσπρα στίγματα αλλά πιθανώς και κύστεις που δεν υπάρχουν στη ροδόχρου νόσο.
  • Μπορεί να έχω και ροδόχρου νόσο και ακμή;
    Συμβαίνει σπάνια αλλά ναι. Μπορεί ταυτόχρονα να υπάρχουν και οι δύο παθήσεις με κοκκίνισμα που έρχεται και φεύγει, σπυράκια και κύστεις ακμής, κλειστούς και ανοιχτούς φαγέσωρες. Η διάγνωση τότε είναι πιο δύσκολη και χρειάζεται συνήθως έναν πιο έμπειρο δερματολόγο αλλά οι θεραπείες πολλές φορές αλληλοεπικαλύπτονται. Η θεραπεία δηλαδή για την ακμή βοηθά τη ροδόχρου και το αντίθετο.
  • Τι σχέση έχει η ροδόχρους νόσος με το αλκοόλ;
    Παλαιότερα πιστεύονταν ότι κόκκινο πρόσωπο και πρησμένη μύτη συνεπάγεται με αλκοολισμό. Σήμερα γνωρίζουμε ότι πρόκειται για τη ροδόχρου νόσο. Το αλκοόλ είναι πράγματι εκλυτικός παράγοντας της νόσου, δεν είναι όμως ο μοναδικός. Υπάρχουν πολλοί ασθενείς που δεν πίνουν καθόλου αλκοόλ και παρόλα αυτά έχουν ρινόφυμα.
  • Έχω πρησμένη μύτη, τι μπορώ να κάνω γι αυτό;
    Το στάδιο ΙΙΙ της ροδόχρου νόσου συνδέεται με εμφάνιση φυμάτων. Πρόκειται για όζους (πρηξίματα) στη μύτη, τα αυτιά, το μέτωπο και αλλού. Συνήθως χρειάζεται χειρουργική θεραπεία καθώς οι κρέμες και τα χάπια βοηθούν μόνο ελάχιστα.
  • Είναι τα συμπτώματα της ροδόχρου πάντα συμμετρικά;
    Συνήθως ναι. Σε σπάνιες περιπτώσεις εμφανίζονται ασύμμετρα, μπορεί δηλαδή το κοκκίνισμα ή τα σπυράκια να εμφανιστούν στο ένα μάγουλο μόνο. Τότε πιστεύεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο το παράσιτο Demodex, οπότε και δίνεται αντίστοιχη θεραπεία με αντιβιοτικό σε κρέμα ή σε χάπια.
  • Η ροδόχρους συνδέεται με ξερό ή λιπαρό δέρμα;
    Συνήθως οι ασθενείς με ροδόχρου έχουν ξερό δέρμα που απολεπίζεται τουλάχιστον στην περιοχή που εμφανίζεται η νόσος. Η ξηρότητα οφείλεται συνήθως στην φλεγμονή. Καθώς οι περισσότερες θεραπείες για την πάθηση ξεραίνουν περισσότερο το δέρμα, καλό είναι να συνδυάζονται με κατάλληλη ενυδατική κρέμα. Άλλοι πάλι ασθενείς έχουν λιπαρό δέρμα, κυρίως στο μέτωπο και τη μύτη. Συζητήστε την κατάλληλη αγωγή με τον δερματολόγο σας.
  • Τι είναι η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα και τι σχέση έχει με τη ροδόχρου νόσο;
    Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα είναι μια συχνή δερματοπάθεια που εμφανίζεται με κίτρινο ή κόκκινο λέπι στο κεφάλι (πιτυρίδα), πίσω από τα αυτιά, και τα βλέφαρα. Σπάνια το λέπι εμφανίζεται και γύρω από τη μύτη οπότε και μπλέκεται με την ροδόχρου. Υπάρχουν περιπτώσεις που οι δύο παθήσεις συνυπάρχουν οπότε και απαιτείται συνδυασμός θεραπειών.
  • Είναι η ροδόχρους νόσος αλλεργία;
    Όχι, δεν έχει καμία σχέση με αλλεργία. Πρόκειται για διαφορετικές παθήσεις. Οι εκλυτικοί παράγοντες δεν προκαλούν τα συμπτώματα αλλεργικά αλλά με άλλους μηχανισμούς. Αλλεργικά τεστ και αντιαλλεργικά φάρμακα δεν έχουν θέση στη ροδόχρου νόσο.
  • Τι είναι ο λύκος και τι σχέση έχει με τη ροδόχρου νόσο;
    Ο λύκος είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα με πολλές εκδηλώσεις. Μία από αυτές μπορεί να είναι το λεγόμενο εξάνθημα πεταλούδας, κοκκίνισμα δηλαδή στη μύτη και τα μάγουλα. Όπως φαντάζεστε μοιάζει πολύ με το εξάνθημα της ροδόχρου νόσου οπότε και η διαφοροδιάγνωση μεταξύ των δύο αυτών ασθενειών μπορεί να είναι κλινικά δύσκολη. Υπάρχουν αρκετοί ασθενείς που για χρόνια δοκίμαζαν ανεπιτυχώς θεραπείες για τη ροδόχρου νόσο, ενώ τελικά είχαν λύκο. Ο λύκος έχει χαρακτηριστικές εξετάσεις αίματος καθώς και χαρακτηριστική ιστοπαθολογική εικόνα. Με ειδική εξέταση αίματος ή με βιοψία δέρματος τίθεται η διάγνωση με σιγουριά.
  • Έχει σχέση ο καρκίνος του δέρματος με τη ροδόχρου;
    Όχι, δεν υπάρχουν έρευνες που να δείχνουν ότι η ροδόχρους νόσος αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του δέρματος. Παρόλα αυτά δεν τον αποκλείουν κιόλας. Οπότε αν παρατηρήσετε μια κόκκινη περιοχή στο πρόσωπο, τα αυτιά ή τα χέρια σας με σαγρέ, τραχιά επιφάνεια που δεν βελτιώνεται με τον καιρό επισκεφτείτε καλύτερα τον δερματολόγο σας.
  • Πρέπει να συνεχίσω την θεραπεία για πάντα; Πρέπει να βάζω κρέμες για όλη μου τη ζωή;
    Οι πιο επιθετικές θεραπείες όπως για παράδειγμα αυτές με χάπια διαρκούν λίγους μήνες. Οι θεραπευτικές κρέμες εφαρμόζονται για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, με διαλείμματα ίσως και χρόνια. Πάντα θα πρέπει να χρησιμοποιείτε κατάλληλο καθαριστικό και ενυδατική. Σε φάσεις έξαρσης θα χρειάζεστε και πάλι για σύντομο χρονικό διάστημα και κάποια θεραπευτική κρέμα.
  • Ακολούθησα τη θεραπεία, έφυγε η ερυθρότητα και τα σπυράκια, έμειναν όμως ευρυαγγείες, τι να κάνω;
    Είναι αρκετά συχνό όταν υποχωρεί η ερυθρότητα να φαίνονται τα μικρά επιφανειακά αγγεία του δέρματος, οι ευρυαγγείες. Οι θεραπείες με κρέμες και χάπια δεν έχουν ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Για τις ευρυαγγείες η ιδανική θεραπεία είναι το laser και το έντονο παλμικό φως (IPL).
  • Πρέπει να βάζω αντηλιακό ακόμα και το χειμώνα;
    Απαραίτητα! Το 80% περίπου της ηλιακής ακτινοβολίας διαπερνά τα σύννεφα και δρα βλαπτικά στο δέρμα. Ο ήλιος είναι εξάλλου από τους σημαντικότερους εκλυτικούς παράγοντες της ροδόχρου νόσου. Κάντε το συνήθεια κάθε πρωί να βάζετε αντηλιακό. Εναλλακτικά προτιμήστε ενυδατικές κρέμες ή προϊόντα makeup που έχουν ήδη αντηλιακό.
  • Εμφανίζεται μόνο στο πρόσωπο;
    Όχι. Αν και οι συχνότερη θέση εμφάνισης είναι πράγματι το πρόσωπο, η ροδόχρους νόσος μπορεί να εμφανιστεί στο στήθος, στα αυτιά, το λαιμό και την πλάτη. Στις περιοχές αυτές μπορεί να εμφανιστεί απλά ερύθημα, φλύκταινες ή και φύματα.
  • Έχει σχέση η εμμηνόπαυση με τη ροδόχρου νόσο;
    Μάλλον ναι. Οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν στη γυναίκα κατά την εμμηνόπαυση φαίνεται ότι επιδεινώνουν την εμφάνιση της νόσου.
  • Αν έχω ροδόχρου νόσο απαγορεύεται να πιω αλκοόλ;
    Το αλκοόλ και κυρίως το κόκκινο κρασί είναι από τους συχνότερους εκλυτικούς παράγοντες. Παρόλα αυτά υπάρχουν ασθενείς με ροδόχρου νόσο στους οποίους δεν έχει καμία επίδραση. Ακόμα και αν δεν ανήκετε σε αυτήν την κατηγορία η κατανάλωση αλκοόλ δεν απαγορεύεται υπό την έννοια ότι θα έχει σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία σας. Πρέπει να γνωρίζετε όμως ότι πιθανώς να προκαλέσει έξαρση της νόσου, οπότε καλό είναι να έχετε μέτρο. Συμπληρωματικά μπορείτε λίγες ώρες πριν από μια κοινωνική εκδήλωση να χρησιμοποιήσετε ζελέ με τρυγική βριμονιδίνη που μπορεί να προλάβει έξαρσή της.
  • Αν έχω ροδόχρου νόσο απαγορεύεται η έντονη άσκηση;
    Η άσκηση είναι απαραίτητη για έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Τα οφέλη της είναι πολλαπλά. Η έντονη άσκηση για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί πράγματι να προκαλέσει έξαρση της νόσου. Καλό είναι οπότε να εναλλάσσετε περιόδους έντονης άσκησης με περιόδους χαλαρής. Προσπαθήστε να γυμνάζεστε σε δροσερό περιβάλλον. Ιδανική για ασθενείς με ροδόχρου νόσο είναι η κολύμβηση κατά την οποία διατηρείται η θερμοκρασία του δέρματος χαμηλή.
  • Υπάρχει κίνδυνος από τη μακροχρόνια χρήση αντιβιοτικών;
    Τα αντιβιοτικά σε κρέμες έχουν ελάχιστες ανεπιθύμητες ενέργειες και δεν απορροφώνται σχεδόν καθόλου συστηματικά στο αίμα. Είναι από τις πλέον ακίνδυνες θεραπείες ακόμα και όταν χορηγούνται για πολλούς μήνες. Τα αντιβιοτικά σε χάπια δίνονται συνήθως για τη ροδόχρου νόσο σε πολύ μικρότερες ποσότητες από ότι κανονικά. Οι ανεπιθύμητες ενέργειές τους έτσι μειώνονται. Γενικά είναι πολύ καλά ανεκτές θεραπείες και δεν χάνουν τη δραστικότητά τους παρά τη μακροχρόνια χρήση τους.
  • Πρέπει να εφαρμόζω τη θεραπεία ακόμα και όταν δεν έχω συμπτώματα;
    Δεν είναι απαραίτητο. Κανονικά η απλή, καθημερινή περιποίηση του δέρματος με κατάλληλο καθαριστικό και ενυδατική αρκεί. Έρευνες έδειξαν όμως ότι ασθενείς που χρησιμοποιούσαν τακτικά την θεραπευτική τους κρέμα ακόμα και όταν δεν είχαν συμπτώματα παρέμενα πολύ περισσότερο καιρό χωρίς έξαρση της νόσου.
  • Μπορώ να κάνω Botox, peelings ή άλλες αισθητικές επεμβάσεις;
    Καλό είναι να αποφεύγονται επεμβάσεις που αυξάνουν τη θερμοκρασία του δέρματος όπως τα peelings και η δερματοαπόξεση. Άλλες επεμβάσεις όπως η έγχυση βουτιλικής τοξίνης (πχ. botox), τα εμφυτεύματα και τα νήματα μπορούν να εφαρμόζονται άφοβα. Καλύτερα ενημερώστε τον δερματολόγο σας πριν από κάθε επέμβαση για την πάθησή σας.
  • Μπορώ να κάνω αποτρίχωση με laser;
    Τα περισσότερα laser αυξάνουν τη θερμοκρασία του δέρματος οπότε καλό είναι να αποφεύγονται. Αν και λιγότερο αποτελεσματική, η αποτρίχωση με έντονο παλμικό φως (IPL) όχι μόνο δεν προκαλεί έξαρση της νόσου, αλλά βελτιώνει την εμφάνισή της.
  • Μπορώ να χρησιμοποιήσω κρέμες κορτιζόνης;
    Όχι. Η κορτιζόνη αντενδεικνύεται στις περισσότερες μορφές ροδόχρου νόσου. Ενώ παρέχει άμεση ανακούφιση από τα συμπτώματα, η χρήση της απαγορεύεται καθώς μακροπρόθεσμα κάνει το δέρμα πιο λεπτό με αποτέλεσμα να φαίνονται περισσότερο οι ευρυαγγείες. Μετά από μακροχρόνια χρήση το δέρμα εξαρτάται πλέον από την κορτιζόνη και ο ασθενής δεν μπορεί πλέον να τη διακόψει. Όταν σταματά τη χρήση της εμφανίζεται το φαινόμενο rebound, τα συμπτώματα δηλαδή επιστρέφουν και μάλιστα ακόμη χειρότερα από ότι πριν.
  • Το καλοκαίρι το πρόσωπό μου είναι φυσιολογικό και τα συμπτώματα ξαναγυρνάνε το φθινόπωρο. Είναι φυσιολογικό;
    Το καλοκαίρι όταν το χρώμα του δέρματός μας γίνεται πιο σκούρο, η ερυθρότητα κρύβεται οπότε πολλοί νομίζουν ότι ο ήλιος πράγματι βοηθάει. Οι βλάβες όμως από την ηλιακή ακτινοβολία γίνονται και πάλι ορατές το φθινόπωρο όταν το μαύρισμα υποχωρεί και το δέρμα μας είναι σε ακόμα χειρότερη κατάσταση από ότι πριν τις διακοπές. Προσοχή λοιπόν, το καλοκαίρι χρησιμοποιείτε πάντα αντηλιακό.
  • Μπορώ να χρησιμοποιώ αντιγηραντικές κρέμες;
    Κάποιες είναι καλά ανεκτές ενώ άλλες όχι. Κρέμες οι οποίες ερεθίζουν έντονα το δέρμα πρέπει να αποφεύγονται καθώς προκαλούν φλεγμονή. Άλλες δεν προκαλούν κανένα πρόβλημα. Μπορείτε να δοκιμάσετε σε μια μικρή περιοχή του προσώπου ή στο λαιμό ώστε να δείτε αν το δέρμα σας την δέχεται καλά. Παρόλα αυτά οι περισσότεροι δερματολόγοι συμφωνούν ότι η καλύτερη αντιγηραντική κρέμα είναι ένα καλό αντηλιακό.
  • Έχω στομαχικά προβλήματα. Μπορεί να οφείλονται στη ροδόχρου νόσο;
    Να οφείλονται σε αυτή όχι. Αντίστροφα κάποιοι ερευνητές πιστεύουν ότι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, ένα μικρόβιο που συχνά προκαλεί στομαχικά ενοχλήματα μέχρι και έλκος, μπορεί να επιδεινώσει την εμφάνιση της ροδόχρου νόσου λόγω της γενικευμένης φλεγμονής που προκαλεί. Καλό είναι να επισκεφτείτε γαστρεντερολόγο.
  • Έχω διάφορες κρέμες, με τι σειρά τις χρησιμοποιώ;
    Αρχικά καθαρίστε το πρόσωπό σας με κατάλληλο καθαριστικό. Έπειτα βάλτε τη θεραπευτική κρέμα, περιμένετε μέχρι να απορροφηθεί και μετά την ενυδατική. Αν η ενυδατική σας κρέμα δεν έχει αντηλιακό βάλτε το στο τέλος. Την ενυδατική κρέμα ή το αντηλιακό μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε ως βάση
  • Όταν είμαι στην δουλειά έχω έξαρση της νόσου. Μπορεί να φταίει ο υπολογιστής;
    Κάποιες οθόνες υπολογιστή παράγουν ελάχιστη υπεριώδη ακτινοβολία. Θεωρείται όμως σχεδόν απίθανο να μπορεί να προκαλέσει έξαρση των συμπτωμάτων. Συνήθως φταίει κάτι άλλο στο περιβάλλον όπως το στρες, ο καφές ή πηγές θερμότητας όπως καλοριφέρ ή λάμπες γραφείου.
  • Βοηθάει το laser και στα σπυράκια της ροδόχρου ή μόνο στο κοκκίνισμα;
    Το laser και το έντονο παλμικό φως βοηθούν κυρίως στην ερυθρότητα, το κοκκίνισμα δηλαδή της ροδόχρου νόσου ενώ οι κρέμες και τα χάπια βοηθούν κυρίως στις φλύκταινες, τα σπυράκια δηλαδή της νόσου. Κάποια laser όπως το CO2 χρησιμοποιούνται χειρουργικά για την αντιμετώπιση των φυμάτων της πάθησης.
  • Τι δείκτη προστασίας πρέπει να έχει το αντηλιακό μου;
    Το χειμώνα αρκεί συνήθως δείκτης προστασίας 15, ιδανικά όμως 30, ενώ το καλοκαίρι προτιμάμε υψηλότερο δείκτη προστασίας, τουλάχιστον 30 καλύτερα όμως Σημαντικό είναι το αντηλιακό να είναι ευρέος φάσματος δηλαδή να προστατεύει τόσο από UVA όσο και από UVB.
  • Το δέρμα μου είναι σκούρο και μαυρίζω εύκολα, χρειάζομαι παρόλα αυτά αντηλιακό;
    Ναι! Η επιβλαβής ακτινοβολία επιδρά στο δέρμα άσχετα από το χρώμα του. Μπορεί το σκούρο δέρμα να μην καίγεται τόσο εύκολα, δεν παύει όμως να δέχεται και αυτό την ενέργεια της ακτινοβολίας με ότι αυτή συνεπάγεται.
  • Αφού ο ήλιος είναι επιβλαβής για τη ροδόχρου, μήπως το σολάριουμ είναι καλύτερη επιλογή;
    Τα σολάριουμ εκπέμπουν ίση UVA ακτινοβολία με τον ήλιο. Η χρήση τους σχετίζεται με πολλά δερματολογικά προβλήματα ενώ είναι γνωστό ότι αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του δέρματος. Η Αυστραλία πρώτη απαγόρευσε τη χρήση τους. Αποφύγετέ τα.
  • Μπορώ να πιω καφέ ή τσάι;
    Φαίνεται ότι ο καφές χειροτερεύει την εμφάνιση της ροδόχρου σε ορισμένους ασθενείς. Σε κάθε περίπτωση καλό είναι να αποφεύγετε να τον πίνεται καυτό καθώς το ερύθημα του προσώπου χειροτερεύει. Το τσάι φαίνεται ότι είναι λίγο καλύτερα ανεκτό από τον καφέ, εξαρτάται όμως μάλλον από την περιεκτικότητά του σε καφεΐνη.
  • Έχει σχέση η εγκυμοσύνη με τη ροδόχρου νόσο;
    Φαίνεται πως ναι. Αν και δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής μελέτες που να συνδέουν την εγκυμοσύνη με την πάθηση πιθανολογείται ότι οι ορμονικές μεταβολές που συμβαίνουν κατά τη διάρκειά της μπορεί να παίζουν κάποιο ρόλο. Άλλες ασθενείς αναφέρουν ότι το δέρμα τους βελτιώθηκε όταν ήταν έγκυες ενώ άλλες ισχυρίζονται το αντίθετο.
  • Έχει σχέση ο θυρεοειδής και η ροδόχρους νόσος;
    Αν και δεν υπάρχουν μελέτες που να το αποδεικνύουν πιθανώς να σχετίζονται. Οι ορμόνες του θυρεοειδούς επηρεάζουν την κυκλοφορία του αίματος στα μικρά αγγεία, οπότε θεωρείται πιθανό να έχουν κάποιο ρόλο στην παθογένεια της ροδόχρου. Κάποιοι ασθενείς ανέφεραν ότι όταν ο θυρεοειδής τους ρυθμίστηκε καλά, τα συμπτώματα στο πρόσωπό τους υποχώρησαν.
  • Μπορεί η ροδόχρους νόσος να προκαλείται από φάρμακα που παίρνω;
    Πολλά φάρμακα έχουν σχετιστεί με έξαρση της ροδόχρου νόσου. Τα συχνότερα είναι αντιυπερτασικά, η κυκλοσπορίνη, η ιντερφερόνη, κάποια παυσίπονα και κάποια αντιβιοτικά.
  • Μπορεί το άγχος να χειροτερέψει τη νόσο;
    Φυσικά. Το άγχος είναι από τους συχνότερους εκλυτικούς παράγοντες της ροδόχρου νόσου. Αυξάνει την μικροκυκλοφορία του προσώπου και οδηγεί σε ερύθημα.
  • Παίρνω χάπια ισοτρετινοΐνης για τη ροδόχρου νόσο. Μπορώ να μείνω έγκυος;
    Όχι! Η ισοτρετινοΐνη είναι τερατογόνος ουσία. Απαγορεύεται να μείνετε έγκυος όσο παίρνετε την αγωγή αλλά και ένα μήνα μετά τη διακοπή της. Όσο λαμβάνετε τη θεραπεία πρέπει οπωσδήποτε να εφαρμόζετε μέθοδο αντισύλληψης. Αν μείνετε έγκυος όσο λαμβάνεται ισοτρετινοΐνη ενδείκνυται διακοπή της κύησης.
  • Έχει σχέση η ισταμίνη και οι τροφές πλούσιες σε ισταμίνη με τη ροδόχρου νόσο;
    Φαίνεται πως ναι. Τροφές όπως τα παλαιωμένα τυριά, η μπύρα, το ξύδι και κονσέρβες ψαριών σε πολλούς ασθενείς προκαλούν έξαρση της νόσο και καλό είναι να αποφεύγονται.
  • Τι είναι η αλκαλική δίαιτα και πώς μπορεί να βοηθήσει στη νόσο;
    Η αλκαλική δίαιτα στηρίζεται σε τροφές που παράγουν αλκαλικά μετά την πέψη τους όπως τα λαχανικά, τα φρούτα, οι ξηροί καρποί και τα όσπρια. Πιστεύεται ότι διατροφή πλούσια σε αυτές τις τροφές κάνει το pH του σώματός μας πιο αλκαλικό με θετικές επιδράσεις στην υγεία, μεταξύ των οποίων και η εμφάνιση του δέρματος. Η θεωρεία αυτή δεν έχει επιβεβαιωθεί από έρευνες.
  • Νιώθω ότι η πάθηση με έχει επηρεάσει πολύ ψυχολογικά. Τι να κάνω;
    Πολλοί είναι οι ασθενείς που βρίσκονται στη θέση σας. Σύμφωνα με έρευνες η ροδόχρους μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη, κοινωνική απομόνωση, έλλειψη αυτοπεποίθησης και άγχος. Το άγχος μπορεί με τη σειρά του να χειροτερέψει την εμφάνιση της νόσου οπότε και οδηγούμαστε σε φαύλο κύκλο. Μη διστάσετε να επισκεφτείτε ψυχολόγο, ή άλλο επαγγελματία ψυχικής υγείας ώστε να σας βοηθήσει να σπάσετε τον κύκλο.
  • Έκοψα το κάπνισμα και η ροδόχρους νόσος χειροτέρεψε.
    Πράγματι έχει παρατηρηθεί από κάποιους ότι η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να επιδεινώσει την πάθηση. Ίσως οφείλεται στη νικοτίνη που δρα ως αγγειοσυσταλτικός παράγοντας, είτε στο στρες που προκαλεί η στέρησή της. Σε κάθε περίπτωση η διακοπή του καπνίσματος είναι πολύ πιο σημαντική για την υγεία σας. Δώστε έμφαση στην θεραπεία σας και τα συμπτώματα θα υποχωρήσουν.
  • Πόσο χρειάζεται η θεραπεία για να δω αποτέλεσμα;
    Οι θεραπεία της ροδόχρου είναι δυστυχώς μακροχρόνια. Τα πρώτα αποτελέσματα φαίνονται συνήθως μετά τις πρώτες 2 με 3 εβδομάδες θεραπείας. Δώστε χρόνο σε κάθε θεραπευτικό σχήμα ώστε να ξέρετε αν βοήθησε ή όχι.
  • Ακολουθώ ομοιοπαθητική και δεν θέλω να χρησιμοποιήσω φάρμακα. Τι να κάνω;
    Μπορείτε να δοκιμάσετε εναλλακτικές μεθόδους θεραπείας όπως η ομοιοπαθητική, δεν υπάρχουν όμως μελέτες που να έδειξαν ότι βοηθούν. Σε κάθε περίπτωση η ροδόχρους νόσος δεν είναι πάθηση απειλητική για την ζωή οπότε έχετε κάποια περιθώρια για πειραματισμούς. Η μόνη περίπτωση που απαιτεί άμεση θεραπεία είναι η οφθαλμική ροδόχρους νόσος η οποία αν μείνει χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε απώλεια της όρασης.
  • Βοηθά η δίαιτα χωρίς γλουτένη;
    Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν επιστημονικές μελέτες που να έχουν συνδέσει τη γλουτένη με τη ροδόχρου νόσο. Υπάρχουν όμως αναφορές από λίγους ασθενείς που ισχυρίζονται ότι τα συμπτώματά τους βελτιώθηκαν όταν σταμάτησαν να καταναλώνουν προϊόντα με αυτήν. Καλό είναι να έχετε υπόψιν ότι προϊόντα με γλουτένη όπως τα δημητριακά είναι πλούσια σε άλλα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και αποτελούν βασικό κομμάτι της μεσογειακής διατροφής εδώ και πολλά χρόνια.
  • Θέλω να φτιάξω τα δικά μου σπιτικά καλλυντικά για τη ροδόχρου νόσο. Τι πρέπει να προσέξω;
    Τα συχνότερα συστατικά των σπιτικών καλλυντικών για την πάθηση είναι η αλόη, το εκχύλισμα από πράσινο τσάι και από βρώμη. Αποφύγετε ερεθιστικές ουσίες που πιθανώς να προκαλέσουν φλεγμονή στο δέρμα αλλά και ουσίες όπως εκχυλίσματα εσπεριδοειδών που μπορεί να δράσουν ως εκλυτικοί παράγοντες.
  • Ο ιατρός μου συνέστησε μια κρέμα αλλά διάβασα στο διαδίκτυο ότι σε πολλούς επιδείνωσε την νόσο.
    Πράγματι κάποιες από τις θεραπευτικές κρέμες που χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση της ροδόχρου νόσου μπορεί να έχουν ως ανεπιθύμητη ενέργεια ερεθισμό και επιδείνωση των συμπτωμάτων. Παρόλα αυτά ο μόνος τρόπος για να το διαπιστώσετε είναι να το δοκιμάσετε, αρχικά καλύτερα σε μια μικρή περιοχή. Κάποιες κρέμες μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό για 2-3 μέρες ο οποίος όμως βελτιώνεται όσο περνά ο καιρός. Σε κάθε περίπτωση αν κάτι δεν πάει καλά ρωτήστε τον ιατρό σας.
  • Μπορεί η πάθηση να επηρεάσει τα εσωτερικά μου όργανα και την υγεία μου ή είναι καθαρά αισθητικό θέμα;
    Η ροδόχρους νόσος παραμένει περιορισμένη στο δέρμα. Η σοβαρότερη μορφή της είναι η οφθαλμική, η οποία όμως αντιμετωπίζεται. Αν ακολουθήσετε σωστή αγωγή δεν επηρεάζει με κανένα τρόπο την σωματική σας υγεία.
  • Πώς μπορώ να ξέρω ποια καλλυντικά ανέχεται το δέρμα μου και ποια όχι;
    Δυστυχώς όσοι έχουν ροδόχρου νόσο ανέχονται λίγα και επιλεγμένα προϊόντα περιποίησης. Γενικά αποφύγετε ερεθιστικές και επιθετικές κρέμες. Ρωτήστε στο φαρμακείο αν έχουν δείγματα να σας δώσουν, ώστε να δοκιμάσετε την κρέμα πριν την αγοράσετε. Πρακτικά αν δεν δοκιμάσετε ένα προϊόν δεν θα ξέρετε αν είναι καλά ανεκτό.
  • Πρέπει να προσέξω ποιο σαμπουάν χρησιμοποιώ;
    Πολλά σαμπουάν ερεθίζουν το δέρμα και προκαλούν έξαρση της νόσου. Όταν ξεπλένετε το σαμπουάν, έρχεται αναπόφευκτα σε επαφή με το δέρμα και αφήνει υπολείμματα σε αυτό. Ακόμα ο ιδρώτας μεταφέρει πολλά συστατικά του σαμπουάν από τα μαλλιά στο πρόσωπο. Άλλοι παρατηρούν επιδείνωση των συμπτωμάτων το πρωί, όταν ξυπνάνε. Μια επικρατής θεωρεία είναι ότι κατά τον ύπνο μεταφέρονται υπολείμματα σαμπουάν στο μαξιλάρι και έπειτα στο πρόσωπο. Τα συστατικά που καλό είναι να αποφεύγετε είναι τα θειώδη (όπως το sodium laureth sulphate και το sodium lauryl sulphate) και οι σιλικόνες (όπως οι dimethicone, cyclopentasiloxane και polysiloxane). Ενώ οι σιλικόνες προσφέρουν όγκο και ελαστικότητα στα μαλλιά μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό στο δέρμα. Άλλα συστατικά που πιθανώς προκαλέσουν ερεθισμό και έξαρση της νόσου είναι η μέντα και το μαύρο πιπέρι που περιέχουν ορισμένα προϊόντα περιποίησης σώματος, το isopropyl myristate, η βαζελίνη, και έλαια καρύδας. Προτιμήστε ουδέτερα φαρμακευτικά σαμπουάν χωρίς αρωματικά.
  • Πειράζει να χρησιμοποιώ makeup για να καλύψω το κοκκίνισμα;
    Όχι. χρησιμοποιήστε μακιάζ ελεύθερα. Πριν βαφτείτε καθαρίστε το πρόσωπό σας και χρησιμοποιήστε την ενυδατική σας ως βάση. Μην παραλείπετε να ξεβαφτείτε προσεκτικά στο τέλος της ημέρας με κατάλληλο καθαριστικό.

 

Πηγή:

Κωνσταντίνος Σταματόπουλος, Ροδόχρους Νόσος, εκδόσεις iWrite

Το κείμενο αποτελεί τμήμα του δημοσιευμένου βιβλίου του δερματολόγου Κωνσταντίνου Σταματόπουλου “Ροδόχρους Νόσος” των εκδόσεων iWrite και τα πνευματικά του δικαιώματα προστατεύονται. Αντιγραφή και αναπαραγωγή του αποτελεί ποινικό αδίκημα και διώκεται νομικά.


2215031.jpeg

τομέας εξειδίκευσης του ιατρείου

Όπως είδαμε σε προηγούμενο άρθρο, πολλά είναι τα τρόφιμα τα οποία χειροτερεύουν την εμφάνιση της πάθησης. Κάθε τρόφιμο το οποίο αυξάνει την ροή του αίματος στο πρόσωπο πρέπει να αποφεύγεται από τους ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από ροδόχρου νόσου. Γενικότερα στην διατροφή μας δε χρειάζονται υπερβολές. Η μεξικάνικη και ινδική κουζίνα η οποία είναι πλούσιο σε μπαχαρικά και καυτερά καλό είναι να αποφεύγεται. Θεωρητικά κάθε κουζίνα είναι κατάλληλη αρκεί να αποφεύγονται οι παράγοντες που προκαλούν έξαρση της νόσου. Η κλασική μεσογειακή κουζίνα όμως, με τα αντιφλεγμονώδη τρόφιμα τα οποία περιέχει, φαίνεται ότι αποτελεί μία ιδανική βάση για το χτίσιμο μίας διατροφής για τον ασθενή που πάσχει από ροδόχρου νόσο. Παρόλα αυτά απαιτούνται συγκεκριμένες προσαρμογές, καθώς φρούτα και λαχανικά τα οποία περιέχει μπορεί να συμβάλλουν στην επιδείνωση της κατάστασης.

Εκτός από τους επιβλαβείς παράγοντες τους οποίους πρέπει να αποφεύγουμε, καλό είναι να μειώσουμε ή να εξαλείψουμε τελείως την κατανάλωση αλκοόλ. Ακόμη και αν το κόκκινο κρασί εξυμνείται στη μεσογειακή διατροφή λόγω των ωφέλιμων συστατικών του, καλό είναι να αποφεύγεται από τους ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο όσο καθώς είναι από τα πιο συχνά αίτια που προκαλούν έξαρση. Γενικότερα το αλκοόλ λόγω των διουρητικών ιδιοτήτων του μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση του δέρματος, αγγειοδιαστολή και επιδείνωση του ερυθήματος.

Σημαντικό ρόλο στην νόσο παίζει η κατανάλωση αρκετού νερού. Καλό είναι να καταναλώνετε ενάμιση μέχρι 2 λίτρα την ημέρα. Το νερό διατηρεί το δέρμα μας ενυδατωμένο και το προστατεύει από το οξειδωτικό στρες του περιβάλλοντος. Ακόμα και η ήπια αφυδάτωση μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, προβλήματα στην πέψη και σε γενικευμένη φλεγμονή. Αν προτιμάτε τον καφέ η το τσάι από το νερό φροντίστε ώστε να είναι σε θερμοκρασία δωματίου και αποφύγετε τα καυτά.

Ακόμα, ερευνητές έχουν αποδείξει ότι μία διατροφή χαμηλή σε θερμίδες μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της φλεγμονής. Η υποθερμιδική δίαιτα έχει αποδεδειγμένα βοηθήσει στην ακμή, για τη ροδόχρου νόσο απαιτούνται όμως επιπρόσθετες έρευνες. Το βέβαιο είναι ότι τα παραπάνω κιλά συμβάλλουν στην διατήρηση της φλεγμονής λόγω οξειδωτικού στρες που προκαλεί το μεταβολικό σύνδρομο και σίγουρα θα ωφεληθείτε από την σταδιακή απώλεια βάρους. Ακόμα η υποθερμιδική δίαιτα παράγει λιγότερη θερμότητα από τον οργανισμό κατά την διάρκεια της πέψης με έμμεσο αποτέλεσμα τη βελτίωση του ερυθήματος του προσώπου. Εξάλλου όπως είδαμε παραπάνω μία δίαιτα πλούσια σε υδατάνθρακες και ζάχαρη έχει σημαντικά αρνητική επίδραση στη ροδόχρου νόσο.

Ίσως το σημαντικότερο κομμάτι μίας επιτυχημένης διατροφής για την πάθηση είναι η διατήρηση ημερολογίου από τον ασθενή. Αρχικά, για λίγους μήνες καλό είναι να διατηρείται ένα ημερολόγιο διατροφής στο οποίο θα σημειώνεται καθετί που καταναλώσατε και αν αυτό ήτανε καλά ανεκτό από το σώμα σας. Έτσι θα δημιουργήσετε σιγά-σιγά μια λίστα τροφίμων τα οποία πιθανώς να δρουν ως εκλυτικοί παράγοντες του ερυθήματος. Το να ανακαλύψει ο καθένας τους εκλυτικούς του παράγοντες είναι συνήθως το δυσκολότερο αλλά και σημαντικότερο κομμάτι μίας επιτυχημένης θεραπευτικής προσέγγισης για την πάθηση. Γενικά να γνωρίζουμε τους παράγοντες οι οποίοι δρουν συχνότερα αρνητικά, η νόσος είναι όμως τόσο διαφορετική από ασθενή σε ασθενή που είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν γενικεύσεις. Χρειάζεται χρόνος και υπομονή ώστε ο καθένας να ανακαλύψει τι είναι αυτό το οποίο τον πειράζει και να το εξαλείψει από την καθημερινότητά του.

Μαγειρεύοντας

Το μαγείρεμα με τη ροδόχρου νόσο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η ζέστη, οι υδρατμοί και τα μπαχαρικά στην ατμόσφαιρα μπορούν να προκαλέσουν έξαρση της νόσου πριν ακόμη δοκιμάσουμε το φαγητό που ετοιμάσαμε. Πριν καν ξεκινήσετε το μαγείρεμα βεβαιωθείτε ότι φοράτε χαλαρά ρούχα που επιτρέπουν στο δέρμα να αερίζεται και να παραμένει δροσερό. Φροντίστε ώστε η κουζίνα να αερίζεται και η θερμοκρασία σε αυτήν να μην είναι πολύ υψηλή. Εάν δεν υπάρχει παράθυρο χρησιμοποιήστε ανεμιστήρα ή κλιματιστικό. Η ζέστη από μόνη της είναι ικανή να προκαλέσει κοκκίνισμα.

Όταν προετοιμάζετε τα υλικά να χρησιμοποιήστε πάντα γάντια. Ακόμη κι αν κάποιο τρόφιμο δεν προκαλεί η έξαρση της νόσου όταν το καταναλώνετε, υπάρχει περίπτωση αν έρθει σε επαφή με το δέρμα σας να σας ενοχλήσει. Έτσι, αν δεν πλύνουμε τα χέρια μας καλά μετά το μαγείρεμα ή αν δε φοράμε γάντια μπορεί κατά λάθος να ακουμπήσουμε το πρόσωπο μας και να προκαλέσουμε επιδείνωση της κατάστασης. Καλό είναι λοιπόν τα γάντια να μας γίνουν συνήθεια.

Αποφύγετε να μαγειρεύετε πολύ κοντά στο φούρνο, πάνω από την κατσαρόλα ή το τηγάνι. Ετοίμασε το φαγητό και απομακρυνθείτε από τη πηγή θερμότητας. Ελέγχετε το φαγητό τακτικά αλλά μην κάθεστε από πάνω του και εκτίθεστε στη ζέστη και τους ζεστούς υδρατμούς. Όσο περιμένετε να ετοιμαστεί το φαγητό κάντε διαλείμματα βγαίνοντας από την κουζίνα.

Ένα άλλο κόλπο που χρησιμοποιούν πολλοί είναι να σκεπάζουν το λαιμό τους με μία υγρή πετσέτα, ή να κρατάνε στο στόμα τους ένα παγάκι ώστε να κρατήσουν τη θερμοκρασία του σώματός τους χαμηλή. Πολλές εταιρείες καλλυντικών έχουν αναπτύξει σπρέι με ιαματικό νερό το οποίο ψεκάζεται στο δέρμα και κρατά τη θερμοκρασία του χαμηλή. Αν έχετε να ετοιμάσετε γεύμα, ξεκινήστε με το γλυκό ή με τα κρύα πιάτα όπως σαλάτες και ορεκτικά που δεν χρειάζονται μαγείρεμα, όσο η κουζίνα είναι ακόμα δροσερή. Στο τέλος ετοιμάστε το κυρίως πιάτο, ώστε να εκτεθείτε στη ζέστη για όσο το δυνατόν λιγότερο χρόνο.

Τέλος αν μαγειρεύετε για άλλους με μπαχαρικά τα οποία είναι γνωστό ότι σας προκαλούν έξαρση, ρίξτε τα προσεκτικά στο φαγητό από χαμηλά έτσι ώστε μικροσωματίδια να μην πετούν στον αέρα γύρω σας. Όταν τελειώσετε με το μαγείρεμα πλύνετε το πρόσωπο και τα χέρια σας με ένα ήπιο καθαριστικό.

Τι θα φάμε;

Ως βάση της διατροφής μας θα χρησιμοποιήσουμε την μεσογειακή κουζίνα για τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες που έχει με πολλά φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, ψάρια, κοτόπουλο και σύνθετους υδατάνθρακες. Η μεσογειακή διατροφή είναι απλή και ισορροπημένη. Η τυπική δυτικού τύπου διατροφή είναι πλούσια σε κορεσμένα λίπη, επεξεργασμένους υδατάνθρακες και συντηρητικά. Έρευνες έδειξαν ότι αυτού του τύπου η διατροφή μπορεί να οδηγήσει σε μεταβολικό σύνδρομο, αύξηση των ελεύθερων ριζών και αύξηση των παραγόντων φλεγμονής. Αποδεδειγμένα επιδεινώνει την εμφάνιση της ακμής λόγω της φλεγμονής που ενισχύει, για τη ροδόχρου νόσο μένει να αποδειχθεί από έρευνες. Αντίθετα η μεσογειακού τύπου διατροφή στηρίζεται στην αυξημένη κατανάλωση αντιφλεγμονωδών ουσιών όπως το ψάρι, το ελαιόλαδο, τα λαχανικά και οι ξηροί καρποί και στον περιορισμό τροφίμων όπως η ζάχαρη και το κόκκινο κρέας. Έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο καρδιοπαθειών, υπέρτασης, παχυσαρκίας, διαβήτη και μεταβολικού συνδρόμου.

Σημαντικό στοιχείο της μεσογειακής διατροφής είναι η ποικιλία. Οι διαιτολόγοι προτείνουν πολλά και διαφορετικά φρούτα και λαχανικά, ποικιλία μυρωδικών και σιτηρών. Εδώ καλό είναι να είμαστε προσεκτικοί. Φυσικά και στόχος μας είναι να καταναλώνουμε όσο το δυνατόν περισσότερες ομάδες τροφίμων, εξάλλου το καθένα μας προσφέρει διαφορετικές χρήσιμες ουσίες. Λόγω όμως της ιδιαιτερότητας της πάθησής μας, καλό είναι να ξεκινάμε προσεκτικά, έχοντας ως βάση όσα έχουμε δοκιμάσει και ξέρουμε ότι δεν μας πείραξαν και σιγά σιγά να πειραματιζόμαστε προσθέτοντας καινούρια τρόφιμα. Όπως είπαμε και πριν κάθε ασθενής με ροδόχρου πρέπει να έχει ημερολόγιο (ή την αντίστοιχη εφαρμογή σε smartphone) όπου θα σημειώνει κάθε έξαρση της νόσου και με τι μπορεί αυτή να συνδέεται.

Γενικοί κανόνες της μεσογειακής διατροφής

  • Αποφύγετε το πολύ αλάτι και τα έντονα καρυκεύματα. Τα μίγματα μπαχαρικών που βρίσκουμε στο εμπόριο είναι εξάλλου από τους συχνότερους εκλυτικούς παράγοντες της ροδόχρου νόσου. Αντικαταστήστε τα με βότανα και μυρωδικά όπως το θυμάρι, η ρίγανη, ο βασιλικός, ο δυόσμος κλπ..
  • Μέτρια μόνο κατανάλωση γαλακτοκομικών. Η μεσογειακή διατροφή δεν περιλαμβάνει ζωικά λίπη που περιέχουν τα γαλακτοκομικά, τα οποία εξάλλου επιδεινώνουν πολύ συχνά την πάθησή μας.
  • Αυξημένη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και δημητριακών.
  • Ναι στο λευκό κρέας από πουλερικά και ψάρι, σπάνια κατανάλωση κόκκινου κρέατος όπως το χοιρινό και το μοσχαρίσιο.
  • Ναι στο ελαιόλαδο, όχι στο βούτυρο και τα ζωικά λίπη.
  • Πολύ σπάνια μόνο κατανάλωση γλυκών.

Γενικά προτιμάται το μαγειρευτό φαγητό με υλικά όσο το δυνατόν πιο αγνά και αποφεύγεται οτιδήποτε έτοιμο και επεξεργασμένο. Στο μαγείρεμα προτιμήστε όσο το δυνατόν μη επεξεργασμένα υλικά. Προτιμούμε δηλαδή τα φρέσκα λαχανικά παρά τα κατεψυγμένα, το φρέσκο ψάρι παρά την κονσέρβα,  το βιολογικό κρέας από το μη βιολογικό. Η λογική είναι να αποφύγουμε όσο το δυνατόν συντηρητικά, αντιβιοτικά και άλλα υπολείμματα της επεξεργασίας τυποποίησης. Εννοείται ότι αποφεύγονται τα λεγόμενα προϊόντα περιπτέρου όπως πατατάκια, αναψυκτικά, κρουασάν και σοκολάτες αλλά και τα φαστ φουντ που περιέχουν κορεσμένα λιπαρά, επεξεργασμένους υδατάνθρακες και πολλά συντηρητικά. Σαν σνακ προτιμήστε ξηρούς καρπούς και αποξηραμένα φρούτα παρά ζαχαρώδη. Η μεσογειακή διατροφή δεν απαγορεύει τα λίπη, προτιμά όμως τα ακόρεστα φυτικά λιπαρά όπως το ελαιόλαδο που έχει αντιοξειδωτική και προστατευτική δράση παρά τα κορεσμένα και τρανς λιπαρά με τις γνωστές επιβλαβείς συνέπειες για την υγεία μας.

Όσο αφορά στο αλκοόλ η μεσογειακή δίαιτα εξυμνεί το κόκκινο κρασί. Εδώ πρέπει να διαφοροποιηθούμε και να απέχουμε καθώς το αλκοόλ και το κόκκινο κρασί ειδικότερα είναι από τους συχνότερους εκλυτικούς παράγοντες της πάθησής μας. Αν ανήκετε στην μειοψηφία ασθενών με ροδόχρου που δεν επηρεάζονται από το κρασί είστε τυχεροί! Οι υπόλοιποι θα αρκεστούμε στο νερό, το κρύο τσάι και τον κρύο καφέ.

Ας δούμε τις βασικές ομάδες τροφίμων και πόσο πρέπει να καταναλώνουμε από την καθεμία.

Δημητριακά

Τα δημητριακά είναι από τις βασικότερες ομάδες της μεσογειακής διατροφής. Προτιμούμε όσο το δυνατόν λιγότερο επεξεργασμένα όπως μαύρο ψωμί και ρύζι, βρώμη, μακαρόνια ολικής άλεσης και ξηρούς καρπούς. Είναι πλούσια σε βιταμίνες και φυτικές ίνες που βοηθούν στη φυσιολογική λειτουργία του εντέρου. Γενικότερα μια μερίδα δημητριακών θεωρείται περίπου μισή κούπα μαγειρεμένου ρυζιού ή μακαρονιών ή μια φέτα ψωμί. Ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο για έναν άνθρωπο φυσιολογικού βάρους περιλαμβάνει περίπου 8 μερίδες δημητριακών την ημέρα. Αν προσπαθείτε να χάσετε βάρος μειώστε τις μερίδες των δημητριακών σε 4 την ημέρα.

Φρούτα και Λαχανικά

Είναι η σημαντικότερη πηγή ιχνοστοιχείων και βιταμινών, ενώ περιέχουν πολλά αντιοξειδωτικά και φυτικές ίνες. Τα συχνότερα λαχανικά της μεσογειακής διατροφής είναι οι αγκινάρες, το μπρόκολο, το λάχανο, τα καρότα, το σέλινο, το μαρούλι, το κολοκύθι και άλλα. Τα φρούτα που συναντάμε συχνότερα είναι το πορτοκάλι και το μήλο, το αχλάδι, τα μούρα, το ρόδι και άλλα. Συνδυάστε μαγειρεμένα και ωμά λαχανικά καθώς τα ωμά είναι πλουσιότερα σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία τα μαγειρεμένα όμως χρειάζονται λιγότερη ενέργεια για την πέψη τους και παράγουν λιγότερη θερμότητα. Προτιμήστε τα ολόκληρα φρούτα από τους χυμούς, καθώς παίρνετε έτσι τις χρήσιμες φυτικές ίνες και βοηθούν στο αίσθημα κορεσμού. Καλύτερα είναι πάντα τα βιολογικά φρούτα και λαχανικά εποχής καθώς περιέχουν λιγότερα συντηρητικά και φάρμακα.

Μερικά όμως από αυτά, όπως η μελιτζάνα, οι ντομάτες, το σπανάκι, τα εσπεριδοειδή, το σταφύλι και άλλα μπορεί να προκαλέσουν έξαρση της νόσου σε κάποιους ασθενείς οπότε καλό να αποφεύγονται. Μια μερίδα λαχανικών θεωρείται μια κούπα με πράσινα λαχανικά και μισή κούπα από τα υπόλοιπα λαχανικά. Μια μερίδα φρούτων είναι συνήθως ένα φρούτο, όπως πχ. ένα μήλο ή ένα αχλάδι ενώ για τα φρούτα μικρού μεγέθους όπως πχ. τα βατόμουρα μισή κούπα. Ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο για έναν άνθρωπο φυσιολογικού βάρους περιλαμβάνει περίπου 6 μερίδες λαχανικών και 3 μερίδες φρούτων την ημέρα. Αν προσπαθείτε να χάσετε βάρος μειώστε τις μερίδες των φρούτων σε 1 και αντικαταστήστε τες με λαχανικά.

Λάδι

Οι ελιές και το ελαιόλαδο είναι από τα πιο κεντρικά και χαρακτηριστικά στοιχεία της μεσογειακής διατροφής. Οι ελιές συμπληρώνουν σχεδόν κάθε σαλάτα ενώ το ελαιόλαδο χρησιμοποιείται τόσο ωμό σε σαλάτες και συνοδευτικά όσο και για το μαγείρεμα. Το ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε βιταμίνες, αντιοξειδωτικά, μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και φαινολικά συστατικά με αντιφλεγμονώδεις και χημειοπροστατευτικές ιδιότητες, όλες πολύ χρήσιμες για τον έλεγχο των συμπτωμάτων της ροδόχρου νόσου. Προσπαθήστε να χρησιμοποιήσετε το ελαιόλαδο στο τέλος του μαγειρέματος ώστε να μείνουν όσο το δυνατόν ανέπαφα τα θρεπτικά του συστατικά. Μια μερίδα θεωρείται 1 κουταλιά της σούπας λαδιού ή 5 ελιές. Μην ξεπερνάτε τις 3 μερίδες την ημέρα ειδικά αν θέλετε να χάσετε κιλά.

Όσπρια

Τα όσπρια όπως οι φακές, τα φασόλια και τα ρεβίθια είναι πολύ καλές πηγές πρωτεΐνης, βιταμινών και φυτικών ινών. Τρώγονται τόσο κρύα ως σαλάτα όσο και σε σούπα κυρίως τον χειμώνα. Είναι τρόφιμα υψηλής διατροφικής αξίας και αποτελούν την καλύτερη και οικονομικότερη πηγή πρωτεΐνης αν εξαιρέσουμε τα ζωικά προϊόντα. Προτείνεται ένα γεύμα με όσπρια την εβδομάδα. Προσοχή στα συνοδευτικά και την ποσότητα λαδιού καθώς προσθέτουν θερμίδες, αλλά και σε μπαχαρικά όπως η πάπρικα που πιθανώς να προκαλέσουν έξαρση της νόσου.

Γαλακτοκομικά

Το τυρί και το γιαούρτι έχουν τη θέση τους στη μεσογειακή διατροφή, όμως με μέτρο. Είναι πλούσια σε ασβέστιο και πρωτεΐνες, περιέχουν όμως ζωικά λίπη και αρκετές θερμίδες. Τα παλαιωμένα τυριά και το γιαούρτι έχουν ενοχοποιηθεί από ασθενείς με ροδόχρου ως συχνοί εκλυτικοί παράγοντες. Εναλλακτικά πολύ καλή επιλογή είναι το τυρί κότατζ που είναι συνήθως πολύ καλά ανεκτό. Σαν μερίδα γαλακτοκομικών μετράμε μισό ποτήρι γάλα, ένα κουπάκι γιαούρτι ή κότατζ (περίπου 200γρ.) ή ένα κομμάτι τυριού ίσο με σπιρτόκουτο. Καθημερινά συνιστώνται 2 τέτοιες μερίδες.

Ψάρι

Το ψάρι θεωρείται από τα πιο κεντρικά τρόφιμα της μεσογειακής διατροφής. Περιέχουν βιταμίνες Α, D, Β, φώσφορο, ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο και ψευδάργυρο. Προσφέρουν ω-3 λιπαρά, που προστατεύουν από καρδιαγγειακά νοσήματα και εκφυλιστικές νόσους. Είναι εξαιρετικές καθαρές πηγές πρωτεΐνης τα λεγόμενα όμως λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός είναι σχετικά πλούσια σε θερμίδες, οπότε καλό είναι να καταναλώνονται με μέτρο. Μια μερίδα ψαριού θεωρούνται περίπου 120 γραμμάρια, ενώ συστήνονται 3 μερίδες την εβδομάδα.

Αυγά

Τα αυγά είναι μια καλή πηγή πρωτεΐνης και βιταμινών ειδικά για όσους δεν καταναλώνουν κρέας. Συστήνονται 3 αυγά την εβδομάδα, καλύτερα βραστά ή με λαχανικά στο φούρνο.

Κρέας

Το κρέας έχει περιορισμένη θέση στη μεσογειακή διατροφή. Προτιμάται το κρέας πουλερικών που περιέχει πρωτεΐνη χωρίς να είναι πλούσιο σε ανεπιθύμητα ζωικά λίπη. Προτιμήστε βιολογικό, άπαχο κρέας. Μια μερίδα κρέατος ισούται με περίπου 120 γραμμάρια. Εβδομαδιαία συστήνονται δύο μερίδες κρέατος, ιδανικά μία χοιρινού και μια πουλερικών. Όσο αφορά στο κόκκινο κρέας όπως το μοσχαρίσιο και το αρνί, προτείνεται κατανάλωση δύο μόνο μερίδων το μήνα.

Γλυκά

Τα γλυκά γενικότερα αποφεύγονται. Οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες και τα ζωικά λίπη που συνήθως περιέχουν δεν προσφέρουν κάτι στην καθημερινή μας διατροφή. Αντίθετα προκαλούν αύξηση της ινσουλίνης και όπως είδαμε παραπάνω τα συνεχώς ανεβασμένα επίπεδα της ορμόνης αυτής στο αίμα μπορεί να προκαλέσουν πλήθος προβλημάτων, δερματολογικών και μη, μεταξύ των οποίων το μεταβολικό σύνδρομο, διαβήτης και έξαρση της ακμής. Καλό είναι να μην καταναλώνουμε γλυκά πάνω από μια φορά την εβδομάδα.

Μυρωδικά και μπαχαρικά

Τα μυρωδικά δίνουν γεύση και άρωμα στην κουζίνα. Περιέχουν πολλά αντιοξειδωτικά ενώ αρκετά από αυτά έχουν αντιφλεγμονώδεις δράσεις. Πολλά από τα μπαχαρικά όμως και κυρίως τα καυτερά όπως το μαύρο και κόκκινο πιπέρι προκαλούν έξαρση της νόσου λόγω της θερμότητας που προκαλεί η κατανάλωσή τους. Προτιμήστε τα λεγόμενα μυρωδικά του βουνού όπως η ρίγανη, το θυμάρι και ο βασιλικός.

Σύνοψη

Συνοπτικά τα τρόφιμα που μπορούμε να καταναλώνουμε άφοβα είναι τα εξής:

Λαχανικά: πράσινα λαχανικά, καρότο, λάχανο, σπαράγγια, φασολάκια, κρεμμύδι, πιπεριά, κολοκυθάκι, μπρόκολο, κουνουπίδι, χόρτα, σέλινο, αγγούρι

Φρούτα: μήλο, βερίκοκο, αχλάδι, ακτινίδιο, βατόμουρα, κεράσι

Κρέας: κοτόπουλο, ψάρι, σπανιότερα κόκκινο κρέας

Όσπρια: φακές, φασόλια, ρεβίθια, σόγια

Δημητριακά: ξηροί καρποί, μαύρο ψωμί, ρύζι, μακαρόνια, σιτάρι – κριθάρι και τα παράγωγά του, βρώμη, πατάτες

Γαλακτοκομικά: τυρί κότατζ

Λάδι: ελαιόλαδο, σπανιότερα ηλιέλαιο

Μυρωδικά: κύμινο, ρίγανη, θυμάρι, βασιλικός, κανέλα, κόλιανδρος, κάρδαμο, μαντζουράνα

Τα τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγουμε είναι τα εξής:

Λαχανικά: μελιτζάνα, ντομάτες, σπανάκι

Φρούτα: αβοκάντο, καρπούζι, εσπεριδοειδή, μπανάνα, σύκα, σταφύλι, φράουλα

Κρέας: συκώτι, αστακός, γαρίδες

Γαλακτοκομικά: γάλα, γιαούρτι και τυρί καλό είναι να αποφεύγονται

Γλυκά: καλό είναι να αποφεύγονται και ειδικά η σοκολάτα

Αλκοόλ: καλό είναι να αποφεύγεται και ειδικά το κόκκινο κρασί

Μυρωδικά: κόκκινο και μαύρο πιπέρι, τσίλι, βανίλια, ξύδι

Καθημερινά καταναλώνουμε 4 μερίδες δημητριακών, 6 μερίδες λαχανικών, 3 μερίδες φρούτων, 2 μερίδες γαλακτοκομικών και 3 μερίδες ελαιόλαδου. Εβδομαδιαία μαγειρεύουμε 3 φορές ψάρι, 2 φορές κρέας (κοτόπουλο ή χοιρινό), 1 φορά όσπρια και 1 φορά αμυλούχα (ζυμαρικά, ρύζι ή πατάτες) ή αυγά. Δύο φορές το μήνα τρώμε κόκκινο κρέας.

Εβδομαδιαία λίστα αγορών

Η λίστα είναι ανά άτομο στην οικογένεια και ανά εβδομάδα.

  • Μαύρο ψωμί (καθημερινά φρέσκο ή συσκευασμένο), υπολογίστε 2 με 3 φέτες την ημέρα το άτομο.
  • 1 πακέτο σκούρο ρύζι ή 10 περίπου πατάτες και 1 πακέτο μακαρόνια ολικής άλεσης
  • Φρέσκα λαχανικά για 1 μεγάλη σαλάτα τη μέρα και καλύτερα φρέσκα ή κατεψυγμένα λαχανικά ως το κυρίως συνοδευτικό για το γεύμα της ημέρας.
  • 20 περίπου φρούτα εποχής.
  • 120 γραμμάρια χοιρινού και 120 γραμμάρια κοτόπουλο.
  • 1 μερίδα φακές ή φασόλια ή άλλο όσπριο.
  • Γάλα 1 λίτρο, 250 γραμμάρια φέτα ή καλύτερα 7 κεσεδάκια τυρί κότατζ

Φροντίστε ώστε να υπάρχει πάντα ελαιόλαδο και μυρωδικά όπως κύμινο, ρίγανη, θυμάρι και βασιλικός.

 

Πηγή:

Κωνσταντίνος Σταματόπουλος, Ροδόχρους Νόσος, εκδόσεις iWrite

Το κείμενο αποτελεί τμήμα του δημοσιευμένου βιβλίου του δερματολόγου Κωνσταντίνου Σταματόπουλου “Ροδόχρους Νόσος” των εκδόσεων iWrite και τα πνευματικά του δικαιώματα προστατεύονται. Αντιγραφή και αναπαραγωγή του αποτελεί ποινικό αδίκημα και διώκεται νομικά.


Does-IPL-Laser-Treatment-Hurt-scaled-1-1200x800.jpeg

Ροδόχρους νόσος: Laser

τομέας εξειδίκευσης του ιατρείου

Η λέξη laser προέρχεται από τη φράση «Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation» που σημαίνει ενίσχυση φωτός με διεγερμένη εκπομπή ακτινοβολίας». Είναι πρακτικά ένα είδος ακτινοβολίας με μία πηγή ενέργειας και ένα συγκεκριμένο μέσο για να παραχθεί.

Η ενέργεια που μεταφέρεται με το laser απορροφάται από το δέρμα και μετατρέπεται σε θερμότητα. Η επίδραση της στο κάθε όργανο και ο βαθμός απορρόφησης εξαρτάται από το είδος του ιστού και η περιεκτικότητα του σε νερό,  την ισχύ της ακτινοβολίας, το χρόνο έκθεσης στην ακτινοβολία και το μήκος κύματός. Τα λέιζερ χρησιμοποιούνται για δύο χαρακτηριστικά της ροδόχρου νόσου:

  • τις τηλεαγγειεκτασίες, τα μικρά δηλαδή αγγεία που εντοπίζουμε συνήθως στα μάγουλα των ασθενών με ροδόχρου νόσο. Προσοχή δε μιλάμε για το ερύθημα, το γενικότερο διάχυτο δηλαδή κόκκινο χρώμα του προσώπου, αλλά για τα μικρά ευδιάκριτα φλεβίδια.
  • τα φύματα της ροδόχρου, δηλαδή τα ογκίδια (εξογκώματα) που εντοπίζονται στη μύτη, το μέτωπο, στα αυτιά και στο πηγούνι. Προκαλούνται από την υπερτροφία και τη συγκέντρωση λέμφου στο δέρμα. Από τις παραπάνω θεραπείες μόνο η ισοτρετινοΐνη έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στη μείωση των φυμάτων.

Οι στόχοι λοιπόν μια θεραπείας με laser είναι είτε να μειωθούν ή να εξαφανιστούν οι τηλεαγγειεκτασίες είτε να απομακρυνθούν τα φύματα της ροδόχρου. Τα υπόλοιπα συμπτώματα όπως πχ. το διάχυτο ερύθημα, δεν επηρεάζονται από τη θεραπεία με laser, αλλά ούτε καταπολεμούνται οι αιτίες της νόσου. Το laser συνεπώς χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες.

Για την αντιμετώπιση των τηλεαγγιεκτασιών χρησιμοποιούνται με καλά αποτελέσματα τα dye laser, laser ατμών χαλκού, Krypton laser και Nd:YAG laser. Δεν απαιτείται ενέσιμη αναισθησία, συχνά όμως χρησιμοποιούνται κρέμες με τοπικό αναισθητικό για να μειωθεί η δυσφορία του ασθενούς. Οι συνεδρίες γίνονται συνήθως ανά 2-6 εβδομάδες, ανάλογα με τον τύπο του δέρματος, τον τύπο του laser και το είδος των αγγείων. Συνήθως χρειάζονται 2-4 συνεδρίες για ένα πολύ καλό αποτέλεσμα. Πρέπει να σημειώσουμε ότι αν δεν καταπολεμηθούν οι αιτίες της ροδόχρου, οι τηλεαγγειεκτασίες μπορεί να ξαναεμφανιστούν.

Για την αντιμετώπιση των φυμάτων χρησιμοποιούνται τα λεγόμενα αφαιρετικά laser (ablative) που ουσιαστικά εξαχνώνουν τον ιστό που θέλουμε να απομακρύνουμε. Συνηθέστερα χρησιμοποιείται το Er:YAG laser και το  laser διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Οι θεραπείες αυτές χρειάζονται αναισθησία, είτε τοπική με ένεση είτε γενική νάρκωση για πολύ μεγάλες εκτάσεις. Συνήθως μία συνεδρία αρκεί.

Τέλος, για το ερύθημα, το κόκκινο χρώμα δηλαδή του προσώπου στη ροδόχρου, χρησιμοποιείται με πολύ καλά αποτελέσματα το έντονο παλμικό φως (IPL). Ουσιαστικά δεν είναι laser αλλά μια τεχνολογία που στοχεύει στην δημιουργία φωτός υψηλής εντάσεως σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, το οποίο υπολογίζεται σε χιλιοστά του δευτερολέπτου. Γίνονται 2-4 συνεδρίες ανά 2-6 εβδομάδες. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η θεραπεία με IPL βελτίωσε και τις βλατίδες (τα σπυράκια) της ροδόχρου νόσου, χωρίς όμως να υπάρχουν πολλά δεδομένα γι αυτό.

Τα laser στα χέρια ενός ιατρού με εμπειρία μπορεί να βοηθήσουν στην εμφάνιση πολλών ασθενών με ροδόχρου νόσο. Προσοχή χρειάζεται σε ασθενείς που έχουν συχνά έρπη, οπότε πρέπει να δοθεί προφυλακτικά ειδική αγωγή πριν την θεραπεία. Επίσης καλό είναι μετά την θεραπεία και για 1 περίπου μήνα να αποφεύγεται η έντονη έκθεση σε ηλιακή ακτινοβολία, καθώς μπορεί να μείνουν λευκές ή σκούρες κηλίδες στις περιοχές που θεραπεύτηκαν.

Ροδόχρους νόσος: Φωτοδυναμική θεραπεία

Η φωτοδυναμική θεραπεία είναι μια σχετικά νέα μέθοδος που χρησιμοποιείται ευρέως στη δερματολογία στην αντιμετώπιση μορφών καρκίνου του δέρματος και δερματοπαθειών όπως η ακμή, το έκζεμα και η ροδόχρους νόσος. Φαίνεται ότι έχει πολύ καλά αποτελέσματα. Χρησιμοποιείται μια ουσία που κάνει τα κύτταρα πιο ευαίσθητα στο φως και μια πηγή φωτός.

Πώς γίνεται: αρχικά ο δερματολόγος απλώνει την κρέμα που περιέχει τον φωτοευαισθητοποιητή. Η συχνότερα χρησιμοποιούμενη ουσία λέγεται αμινολεβουλινικό οξύ, καθώς είναι μη τοξική και μη αλλεργική. Η ουσία αυτή βρίσκεται ήδη στο σώμα μας και συμμετέχει στο σχηματισμό των ερυθροκυττάρων του αίματός μας. Έπειτα η περιοχή καλύπτεται ώστε να μην έρθει σε επαφή με το εξωτερικό φως και ο ασθενής περιμένει μέχρι η ουσία να απορροφηθεί από τα προβληματικά κύτταρα. Ο χρόνος αναμονής είναι συνήθως τρεις με τέσσερις ώρες. Τέλος εκτίθεται η προβληματική περιοχή σε ειδικό φως, που ενεργοποιεί το αμινολεβουλινικό οξύ.

Τα προτερήματα της φωτοδυναμικής θεραπείας είναι ότι καταστρέφει τους σμηγματογόνους αδένες που υπερλειτουργούν, το οποίο οδηγεί σε υπερανάπτυξη των Demodex και έπειτα σε φλεγμονή του δέρματος του προσώπου. Ακόμα η φωτοδυναμική θεραπεία καταστρέφει τα επιβλαβή βακτήρια που παίζουν επίσης ένα ρόλο στη παθογένεια της ροδόχρου νόσου. Τέλος αναδομεί το κολλαγόνο του δέρματος που έχει ήδη προσβληθεί από τη νόσο, δίνοντας στο δέρμα πιο σφριγηλή και ομοιόμορφη εμφάνιση.

Μετά τη θεραπεία καλό είναι να αποφεύγεται η άμεση έκθεση στον ήλιο για μερικές μέρες, τουλάχιστον χωρίς αντηλιακό, καθώς ίχνη της ουσίας παραμένουν στο δέρμα και μπορεί να οδηγήσουν σε ερεθισμό. Παρά τα καλά της αποτελέσματα, η φωτοδυναμική θεραπεία δε μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους τύπους ροδόχρου νόσου. Ο φωτοευαισθητοποιητής έχει μπορεί να διεισδύει μόνο ένα εκατοστό μέσα στο δέρμα. Έτσι βαριές μορφές ροδόχρου νόσου πχ. σταδίου ΙΙΙ, δεν ωφελούνται ιδιαίτερα από τη θεραπεία. Ακόμη δεν έχει άμεση δράση στο ερύθημα του προσώπου όπως για παράδειγμα το έντονο παλμικό φως. Τέλος μερικές ανεπιθύμητες ενέργειες κάνουν τη θεραπεία αυτή μη ανεκτή ή μη ιδανική για όλους. Ο πόνος είναι η συχνότερη. Όταν το φως εισέρχεται στο δέρμα και ενεργοποιεί την κρέμα, η περιοχή που θεραπεύεται συνήθως πονάει. Πολλές φορές δίνεται παυσίπονο από το στόμα ή τοπικό αναισθητικό με ένεση. Μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας οι ενοχλήσεις μπορεί να διαρκέσουν για λίγες μέρες, οπότε και δίνονται παυσίπονα. Στη περιοχή που θεραπεύεται, δημιουργείται αρχικά φλεγμονή. Το δέρμα κοκκινίζει και πιθανώς να πρήζεται το οποίο μπορεί να διαρκεί λίγες ημέρες. Στο ήδη προβληματικό δέρμα της ροδόχρου, η αντίδραση αυτή μπορεί να αναγκάσει τον ασθενή να μείνει σπίτι για λίγες ημέρες μέχρι να υποχωρήσει η φλεγμονή. Τέλος, σπάνια μπορεί να εμφανιστούν μικρές φουσκάλες οι οποίες ακόμη σπανιότερα επιμολύνονται με μικροοργανισμούς οπότε και απαιτείται αντιβίωση τοπικά σε μορφή κρέμας ή από το στόμα.

Γενικά η φωτοδυναμική θεραπεία έχει τη θέση της στην αντιμετώπιση της ροδόχρου νόσου, δεν είναι όμως πανάκεια. Εφαρμόζεται σε συγκεκριμένες μορφές της νόσου και σε συγκεκριμένους ασθενείς, ενώ ο ιατρός που θα την χρησιμοποιήσει πρέπει να έχει εμπειρία στη μέθοδο.

Ροδόχρους νόσος: Χειρουργικές μέθοδοι

Για κάποιες μορφές της ροδόχρου νόσου, η χειρουργική αντιμετώπιση είναι μονόδρομος. Σε προχωρημένα στάδια της νόσου, όταν έχουνε δημιουργηθεί ήδη φύματα, θεραπείες με κρέμες ή με χάπια είναι ελάχιστα ή καθόλου αποτελεσματικές. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα φύματα πρέπει να αφαιρεθούν χειρουργικά. Συχνότερα η χειρουργική αφαίρεση γίνεται με λέιζερ διοξειδίου του άνθρακα, ενώ άλλοι χειρουργοί προτιμούν την αφαίρεση τους χειρουργικά με νυστέρι, ή με ξυράφι. Άλλες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σπανιότερα είναι η ηλεκτροκαυτηρίαση και η κρυοπηξία. Η επέμβαση μπορεί να γίνει σε τοπική ή ολική αναισθησία, ανάλογα με την έκταση της περιοχής. Οι περιοχές οι οποίες θεραπεύονται συχνότερα είναι η μύτη, τα αυτιά, το μέτωπο και το πηγούνι, ανάλογα με το πού ο ασθενής εμφανίζει φύματα. Συνήθως απαιτείται μια μόνο επέμβαση.

Αφαίρεση με laser διοξειδίου του άνθρακα

Το laser διοξειδίου του άνθρακα παράγει μια δέσμη ενέργειας που απορροφάται από τα μόρια νερού του δέρματος. Το laser θερμαίνει τα μόρια αυτά μέχρι που εξατμίζονται και το δέρμα που ακτινοβολείται εξαχνώνεται μέρος της θερμότητας απορροφάται από τις γύρω περιοχές. Γι αυτό το λόγο το λέιζερ διοξειδίου προκαλεί ταυτόχρονα αιμόσταση, σταματά δηλαδή την αιμορραγία. Ουσιαστικά ο χειρουργός αφού αναισθητοποιήσει την περιοχή αρχίζει και εξαχνώνει το δέρμα με το λέιζερ αφαιρώντας σταδιακά επίπεδα δέρματος μέχρι να φτάσει στο κατάλληλο βάθος. Έπειτα εφαρμόζεται συνήθως γάζα με αντιβιοτικό στην περιοχή και το δέρμα επουλώνεται σε δύο με τρεις εβδομάδες. Προτέρημα της μεθόδου είναι όπως είπαμε η αιμόσταση, η ελάχιστη δηλαδή αιμορραγία σε σχέση με τις άλλες μεθόδους. Μειονέκτημα είναι η παραγωγή καπνού από το δέρμα που εξαχνώνεται, που σε μερικούς ασθενείς μπορεί να προκαλέσει δυσφορία, ιδίως όταν η επέμβαση είναι στην περιοχή της μύτης και έγινε σε τοπική αναισθησία.

Χειρουργική αφαίρεση με νυστέρι ή ξυράφι

Πρόκειται για μια από τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες μεθόδους. Η περιοχή αναισθητοποιείται και ο χειρουργός αφαιρεί με το νυστέρι ή με ειδικό ξυράφι τα προβληματικά επίπεδα δέρματος, όπως και με το λέιζερ διοξειδίου. Μειονέκτημα της μεθόδου είναι η έλλειψη αιμόστασης, η επέμβαση δηλαδή είναι αρκετά αιματηρή. Πλεονέκτημά της είναι το άμεσο αποτέλεσμα με μια μόνο επέμβαση.

Αφαίρεση με κρυοπηξία

Η κρυοπηξία (κρυοχειρουργική ή κρυοθεραπεία) είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιεί το ψύχος για να καταστρέψει προβληματικούς ιστούς. Η ψύξη γίνεται συνήθως με υγρό άζωτο που εφαρμόζεται στην προβληματική περιοχή είτε με σπρέι ή απλώνεται ως υγρό με ειδικά εργαλεία. Και η αυτή η επέμβαση απαιτεί αναισθησία, καθώς ουσιαστικά προκαλείται κρυοπάγημα. Κατά την κρυοπηξία, οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες οδηγούν σε δημιουργία μικροκρυστάλλων μέσα στα κύτταρα τα οποία τελικά καταστρέφονται. Η κρυοπηξία εφαρμόζεται στις μυρμηκίες, στα κονδυλώματα, στις ουλές, σε κάποιες μορφές καρκίνου του δέρματος και αλλού. Μειονεκτήματα της μεθόδου είναι οι πιθανές επιπλοκές που περιλαμβάνουν αλλαγές στο χρώμα του δέρματος και δημιουργία ουλών. Όταν εφαρμόζεται για τα φύματα της ροδόχρου, η περιοχή ψύχεται, συνήθως σε λίγες μέρες σχηματίζεται μια κρούστα που στη συνέχεια πέφτει και το δέρμα επουλώνεται σε δύο με τρεις εβδομάδες.

Αφαίρεση με ηλεκτροκαυτηρίαση

Η ηλεκτροκαυτηρίαση χρησιμοποιεί ουσιαστικά το ηλεκτρικό ρεύμα ώστε να παράγει θερμότητα η οποία πρακτικά καίει το δέρμα στο οποίο εφαρμόζεται. Χρησιμοποιείται ευρέως για την αντιμετώπιση κονδυλωμάτων, μυρμηκιών, αιμαγγειωμάτων, θηλωμάτων και αλλού. Η περιοχή αναισθητοποιείται και ο ιατρός καίει το προβληματικό δέρμα. Μειονεκτήματα της μεθόδου είναι όπως και στην κρυοπηξία πιθανώς αλλαγές στο χρώμα του δέρματος και δημιουργία ουλών.

Γενικά όταν η ροδόχρους νόσος είναι σταδίου ΙΙΙ, δηλαδή με φύματα θα χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση. Το ποια μέθοδος θα ακολουθηθεί εξαρτάται από τον ιατρό και πόση εμπειρία έχει με την κάθε μέθοδο. Προσωπικά τα καλύτερα αποτελέσματα πετυχαίνω με λέιζερ διοξειδίου και με ιατρικό ξυράφι, με το λέιζερ διοξειδίου να γίνεται ευκολότερα σε ιδιωτικό ιατρείο με τοπική αναισθησία και το ξυράφι με γενική νάρκωση σε νοσοκομειακή κλινική. Προσοχή όμως, η χειρουργική αντιμετώπιση των φυμάτων δεν αποτελεί εγγύηση ότι δε θα ξαναεμφανιστούν. Μετά την επέμβαση και αφού το δέρμα επουλωθεί πλήρως είναι απαραίτητο να εφαρμόζονται οι κατάλληλες θεραπευτικές κρέμες ώστε να αποφύγουμε τις υποτροπές. Πρέπει δηλαδή να σταματήσουμε ή να επιβραδύνουμε την εξέλιξη της ροδόχρου καταπολεμώντας τη φλεγμονή που τελικά οδηγεί στη δημιουργία φυμάτων.

Συμπαθεκτομή

Οι παραπάνω μέθοδοι χρησιμοποιούνται για την αφαίρεση φυμάτων, δηλαδή των εξογκωμάτων, που προκαλεί η ροδόχρους. Μια άλλη αμφιλεγόμενη μέθοδος είναι η συμπαθεκτομή, η οποία στοχεύει στη βελτίωση του ερυθήματος και όχι των φυμάτων.

Το συμπαθητικό σύστημα είναι μέρος του νευρικού μας συστήματος, που ρυθμίζει βασικές λειτουργίες του οργανισμού και είναι υπεύθυνο για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας μας. Η συμπαθεκτομή είναι μια επέμβαση με την οποία κόβονται κλάδοι του συμπαθητικού συστήματος με την ελπίδα να μην αντιδρά τόσο έντονα στις αλλαγές θερμοκρασίας και σε καταστάσεις στρες. Η επέμβαση γίνεται ιδανικά από νευροχειρουργό. Γίνεται υπό γενική αναισθησία, συνήθως με δύο μικρές τομές στη μασχάλη. Η συμπαθεκτομή φαίνεται να βοηθά μερικούς ασθενείς με ροδόχρους νόσο, δεν υπάρχουν όμως μεγάλες στατιστικές μελέτες για να αποδειχθεί επιστημονικά η αποτελεσματικότητά της.

Είναι μια επεμβατική μέθοδος και πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν αντισταθμιστική υπεριδρωσία ή αντίθετα μείωση της εφίδρωσης, γευστική εφίδρωση (εφίδρωση του προσώπου μετά από κατανάλωση κάποιων τροφίμων), σπάνια παρατηρούνται πτώση του άνω βλεφάρου και πνευμοθώρακας. Προσωπικά δε συστήνω την συμπαθεκτομή για τη ροδόχρου καθώς κανείς δεν εγγυάται καλά αποτελέσματα ενώ η μέθοδος μπορεί να έχει σπάνιες αλλά πολύ σοβαρές επιπλοκές.

Ροδόχρους νόσος: Φυσικές θεραπείες

Τελευταία όλο και αυξάνει ο αριθμός των ασθενών που αναζητούν λύση στα ιατρικά τους προβλήματα μέσω φυσικών θεραπειών με βότανα και σπιτικές συνταγές. Το κόστος των φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών σκευασμάτων αλλά και η δυσπιστία ορισμένων ασθενών απέναντι στις φαρμακευτικές βιομηχανίες οδηγούν όλο και περισσότερους να στρέφονται σε εναλλακτικές μεθόδους αντιμετώπισης. Πολλοί ιατροί σπεύδουν να εναντιωθούν σε οποιαδήποτε τέτοιου είδους προσέγγιση. Δε πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι πολλά φάρμακα και καλλυντικά έχουν ούτως ή αλλιώς φυτική προέλευση. Εξάλλου δεν είναι λίγοι οι ασθενείς που ορκίζονται για την αποτελεσματικότητα σπιτικών συνταγών. Αντί λοιπόν να κατηγορούμε τυφλά κάθε θεραπευτική προσπάθεια που ξεφεύγει από το ιατρικό κατεστημένο, μπορούμε να δούμε με κριτική πάντα ματιά αν υπάρχουν φυτικές ουσίες των οποίων η θεραπευτική δράση τεκμηριώνεται από επιστημονικές έρευνες.  Θα δούμε λοιπόν τα βασικά φυτικά συστατικά που αποδεδειγμένα βοηθούν στη ροδόχρου.

Χρησιμοποιείστε τις πληροφορίες αυτές είτε για να κρίνετε τα συστατικά των σκευασμάτων που θα βρείτε στα φαρμακεία είτε δοκιμάστε να παρασκευάσετε τα δικά σας προϊόντα. Οι εταιρίες όταν χρησιμοποιούν ένα συστατικό, φροντίζουν συνήθως ώστε να είναι απαλλαγμένο από δευτερεύοντα υλικά που πιθανώς να είναι επιβλαβή προκαλώντας αλλεργίες και άλλες ανεπιθύμητες αντιδράσεις. Ακόμα η συγκέντρωση των συστατικών αυτών ελέγχεται με ακρίβεια. Αν θέλετε παρόλα αυτά να πειραματιστείτε, προσοχή από που προμηθεύεστε τις πρώτες ύλες, ενώ την πρώτη φορά εφαρμόστε την κρέμα σε μια μικρή μόνο περιοχή, ώστε να ελέγξετε πώς το δέρμα σας αντιδρά.

Γλυκόριζα

Η γλυκόριζα χρησιμοποιείται για χρόνια στην κινεζική ιατρική σε ένα ευρύ φάσμα ασθενειών. Στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούταν επίσης εκτενώς. Το συστατικό της γλυκόριζας που πιστεύεται ότι ευθύνεται για τις θεραπευτικές τις ιδιότητες είναι η γλυκοριζίνη. Εργαστηριακές μελέτες έχουν δείξει ότι η γλυκυρριζίνη δρα ως ήπιο αντιφλεγμονώδες, ενώ φαίνεται να ενισχύει την Τ κυτταρική ανοσία. Ένα άλλο συστατικό της, η γλαβριδίνη φαίνεται ότι δρα επίσης ως αντιφλεγμονώδες και αναστέλλει τη μελάγχρωση και το ερύθημα που προκαλεί η υπεριώδης ακτινοβολία. Ακόμα το γλυκυρριζικό οξύ που περιέχει, πιστεύεται ότι βελτιώνει την ερεθιστική δερματίτιδα, βελτιώνοντας το ερύθημα, το οίδημα και τον κνησμό. Τέλος, η λικοχαλκόνη Α που επίσης περιέχει η γλυκόριζα δρα ως αντιφλεγμονώδες αναστέλλοντας συγκεκριμένες κυτοκίνες, τα εικοσανοειδή, ενώ έχει και αντιμικροβιακές ιδιότητες.

Ήδη κυκλοφορούν πολλά παραφαρμακευτικά σκευάσματα με γλυκόριζα, ενώ περιέχεται και ως ενεργό συστατικό σε πολλές κρέμες προσώπου. Ασθενείς που ασχολούνται με Παρασκευή σπιτικών καλλυντικών αναμιγνύουν εκχύλισμα γλυκόριζας με αλόη και το χρησιμοποιούν ως κρέμα προσώπου. Μια σπιτική συνταγή που κυκλοφορεί αρκετά στα φόρουμ είναι ¼ μιας κουταλιάς του γλυκού εκχύλισμα γλυκόριζας, 4 σταγόνες γλυκερίνης και 4 κουταλιές της σούπας αλόη.

Χρυσάνθεμο

Το χρυσάνθεμο είναι μέλος της οικογένειας που περιλαμβάνει επίσης την καλέντουλα και το χαμομήλι. Χρησιμοποιείται για χρόνια στην παραδοσιακή ιατρική για τη θεραπεία των ημικρανιών, για τον πυρετό και την αρθρίτιδα. όπως απέδειξε η Jessica Wu στο Journal of Drugs in Dermatology το εκχύλισμα χρυσάνθεμου μειώνει τη φλεγμονή, ελαχιστοποιεί το ηλιακό έγκαυμα, μειώνει την ερυθρότητα και προστατεύει από τις ελεύθερες ρίζες.

Ένα από τα κύρια ενεργά συστατικά του χρυσάνθεμου, η παρθενολίδη, αναστέλλει την απελευθέρωση της σεροτονίνης, αναστέλλει την 5-λιποξυγενάση και κυκλοοξυγενάση, με αποτέλεσμα τη μείωση της συσσωμάτωσης των αιμοπεταλίων. Η παρθενολίδη όμως είναι γνωστό αλλεργιογόνου, ως εκ τούτου αντενδείκνυται για την φροντίδα του δέρματος. Για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος, αναπτύχθηκε από τις βιομηχανίες ένα υποαλλεργικό εκχύλισμα χρυσάνθεμου χωρίς παρθενολίδη. Το εκχύλισμα αυτό βελτίωσε σε έρευνες την ήπια ακμή, αναστέλλοντας την απελευθέρωση των παραγόντων φλεγμονής από τα λεμφοκύτταρα και μείωσε τη συγκέντρωση των ουδετερόφιλων.

Προσοχή λοιπόν με το χρυσάνθεμο, βεβαιωθείτε ότι το προϊόν που θα αγοράσετε ή θα παρασκευάσετε περιέχει εκχύλισμα χωρίς παρθενολίδη. Αν είστε αλλεργικοί στο χαμομήλι ή την καλέντουλα καλύτερα αποφύγετέ το.

Πράσινο Τσάι

Τα εκχυλίσματα του πράσινου τσαγιού χρησιμοποιούνται τελευταία ευρέως στην κοσμετολογία. Το εκχύλισμα του πράσινου τσαγιού, περιέχει μεγάλες ποσότητες πολυφαινολικών ενώσεων. Τα παράγωγα του πράσινου τσαγιού όπως η επικατεχίνη και επιγαλλοκατεχίνη διαθέτουν τεκμηριωμένα αντικαρκινικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Ακόμα φαίνεται ότι το πράσινο τσάι προστατεύει από τις αρνητικές επιδράσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας και ενισχύει τη λειτουργία του δέρματος ως προστατευτικό φραγμό απέναντι σε βλαπτικούς παράγοντες του περιβάλλοντος. Τέλος το πράσινο τσάι προκαλεί αποδεδειγμένα ήπια αγγειοσύσπαση, και βελτιώσει έτσι άμεσα το ερύθημα και τις ευρυαγγείες της ροδόχρου νόσου.

Κυκλοφορούν πολλές κρέμες με εκχύλισμα πράσινου τσαγιού για τη ροδόχρου νόσο. Παρόλα αυτά η ωφέλιμη δράση του είναι τόσο καλά τεκμηριωμένη που πολλοί δερματολόγοι προτείνουν συμπληρωματικά της κλασικής θεραπείας επιθέματα πράσινου τσαγιού δύο με τρεις φορές την μέρα. Πρακτικά βράζετε πράσινο τσάι, το αφήνετε να κρυώσει και χρησιμοποιώντας μια κομπρέσα ή μια καθαρή πετσέτα κάνετε επιθέματα με αυτό για 2-3 λεπτά. Έπειτα αφήνετε το πρόσωπο να στεγνώσει. Καλό είναι μετά τα επιθέματα να ακολουθεί η κρέμα σας, καθώς τα υγρά τείνουν να ξεραίνουν το δέρμα.

Βρώμη

Η βρώμη παρέχει προστασία στο δέρμα και ανακουφίζει από ήπιους ερεθισμούς όπως πχ. από τα τσιμπήματα εντόμων και από ελαφριά αλλεργική δερματίτιδα. Οι ενυδατικές ιδιότητες της βρώμης είναι καλά γνωστές, ενώ έχει αποδειχθεί ότι οι πρωτεΐνες και οι πολυσακχαρίτες της βρώμης ενισχύουν τον φυσικό φραγμό του δέρματος, προστατεύοντας από εξωτερικά αλλεργιογόνα. Ακόμα φαίνεται ότι η βρώμη εμφανίζει αντιοξειδωτικές ιδιότητες ενώ τα έλαια που περιέχει εμποδίζουν τη διαδερμική απώλεια νερού. Μια έρευνα του Saeed και των συνεργατών του απέδειξε τις αντιφλεγμονώδεςι ιδιότητες της βρώμης λόγω της αναστολής της σύνθεση των προσταγλανδινών, ουσιών που συμμετέχουν στη φλεγμονή. Τέλος, το εκχύλισμα βρώμης είναι ήπιο αλλά αποτελεσματικό καθαριστικό που περιέχει συστατικά που απομακρύνουν ρύπους και σμήγμα από το δέρμα χωρίς να το ερεθίζουν.

Πολλά εμπορικά σκευάσματα, κρέμες και καθαριστικά, περιέχουν βρώμη. Αν θέλετε να πειραματιστείτε μόνοι σας προσθέστε δύο κουταλιές σούπας βρώμη σε μισό φλιτζάνι χλιαρό νερό. Αφήστε τη βρώμη να μουσκέψει μέχρι να γίνει ένα ομοιογενές υλικό. Εφαρμόστε τη μάσκα στις προβληματικές περιοχές και αφήστε τη να δράσει για 3-5 λεπτά.

Αλόη

Η αλόη χρησιμοποιείται για χρόνια για τις καταπραϋντικές και αντιφλεγμονώδεις της ιδιότητες. Ανακουφίζει από το αίσθημα ξηρότητας, καύσου και κνησμού που έχουν πολλοί ασθενείς με ροδόχρου νόσο. Η αλόη φαίνεται ότι δρα βραχυπρόθεσμα ανακουφίζοντας από τα συμπτώματα της πάθησης, δεν αποδεικνύεται όμως μέχρι στιγμής ότι αντιμετωπίζει τις αιτίες της νόσου. Τέλος η γέλη αλόης μπορεί να αφήσει ένα κολλώδες υπόλειμμα στο δέρμα που ορισμένοι βρίσκουν δυσάρεστο. Περιέχεται σε πολλές κρέμες και καθαριστικά προσώπου, ενώ ως στις σπιτικές συνταγές χρησιμοποιείται είτε μόνη της είτε συνδυαστικά με άλλα βότανα.

Άλλα βότανα

Η θετική επίδραση των παρακάτω ουσιών είναι περισσότερο εμπειρική, αναφέρονται σε φόρουμ στο διαδίκτυο ή κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα μεταξύ των ασθενών. Η αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά τους όμως δεν είναι επαρκώς επιστημονικά αποδεδειγμένη. Προσοχή λοιπόν πριν αποφασίσετε να τις χρησιμοποιήσετε.

Λεβάντα

Η λεβάντα πιστεύεται ότι έχει αντιβακτηριακή, αντιμυκητιακή και αντιφλεγμονώδη δράση που καταπραΰνει το δέρμα ενώ απομακρύνει επιβλαβείς μικροοργανισμούς. Προσοχή όμως καθώς πολλοί είναι αλλεργικοί στη λεβάντα. Αρχικά απλώστε μικρή ποσότητα εκχυλίσματος λεβάντας σε μια μικρή περιοχή πρόσωπο για να δείτε πώς αντιδρά το δέρμα σας. Αν δεν αντιμετωπίσετε προβλήματα μπορείτε να απλώσετε έλαιο λεβάντας με τη βοήθεια ενός κομματιού βαμβακιού στο πρόσωπο, αφήστε το για 30-40 λεπτά και ξεπλύνετε με νερό καθαρό.

Καμφορά

Η καμφορά είναι μια φυτική λευκή κρυσταλλική ουσία. Έχει χρησιμοποιηθεί για τη διάρροια, την αρθρίτιδα, τη βρογχίτιδα και για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος.

Πρόσφατα, αποδείχθηκε ότι το έλαιο καμφοράς είναι αποτελεσματικό απέναντι στο παράσιτο Demodex που παίζει ένα σημαντικό ρόλο στη παθογένεια της ροδόχρου νόσου. Απαιτείται όμως προσοχή με τη χρήση του, καθώς σε πολλούς ερεθίζει το δέρμα και χειροτερεύει την εμφάνιση της πάθησης.

Μηλόξυδο

Το ξύδι από μηλίτη είναι μια από τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες σπιτικές συνταγές για τη ροδόχρου νόσο στην Αγγλία. Χρησιμοποιείται είτε ως ρόφημα είτε τοπικά. Φαίνεται ότι βοηθά στη διατήρηση του φυσιολογικού pH του δέρματος, έχει αντισηπτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Εφαρμόστε τοπικά με τη βοήθεια μιας καθαρής γάζας και αφήστε το να δράσει για 2-3 λεπτά.

Μέλι

Το μέλι είναι γνωστό φυτικό αντισηπτικό, αντιφλεγμονώδες και αντιοξειδωτικό. Πολλοί ασθενείς ισχυρίζονται ότι μειώνει τις εξάρσεις της νόσου και κρατά το δέρμα ενυδατωμένο χωρίς να προκαλεί λιπαρότητα.

Κάντε ελαφρύ μασάζ με 2 κουταλιές μέλι στο πρόσωπο, αφήστε το να δράσει για 10 λεπτά, ξεπλύνετε με καθαρό νερό και μετά χρησιμοποιείστε μια ενυδατική κρέμα. Μια άλλη συνταγή για μάσκα προσώπου είναι 2 κουταλιές μέλι, 1 κουταλιά ελαιόλαδο και 1 κουταλιά πλήρες γάλα.

Λεμόνι

Οι αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και αντισηπτικές ιδιότητες του λεμονιού κάνουν πολλούς να το χρησιμοποιούν για την αντιμετώπιση της ροδόχρου νόσου. Πιστεύεται ότι το κιτρικό οξύ που περιέχει μειώνει τον αριθμό των επιβλαβών μικροοργανισμών ενώ η βιταμίνη C δρα αντιοξειδωτικά. Ο χυμός λεμονιού εφαρμόζεται μόνος του είτε αναμεμιγμένος με μέλι σαν μάσκα προσώπου.

Όπως είδαμε παραπάνω, τα εσπεριδοειδή περιέχουν εσπεριδίνη που βοηθά στην ελαστικότητα των αγγείων. Η εσπεριδίνη έχει αρχίσει να κυκλοφορεί τόσο με τη μορφή συμπληρωμάτων διατροφής όσο και ως συστατικό κρεμών για τη ροδόχρου νόσο. Τα λεμόνια όμως περιέχουν τυραμίνη, που μπορεί να προκαλέσει αντιδραστικά αγγειοδιαστολή, που προκαλεί έξαρση της νόσου. Δοκιμάστε λοιπόν με προσοχή.

Γενικά, όπως αναφέρει ο Wu στο Journal of drugs in dermatology, η θεραπευτική αξία των φαρμακευτικών βοτάνων κερδίζει συνεχώς την αποδοχή από το ιατρικό επάγγελμα. Ωστόσο, υπάρχει ένας αριθμός μεταβλητών που μπορούν να επηρεάσουν τη σύνθεση, τη συγκέντρωση, και την βιοδιαθεσιμότητα των ουσιών. Μερικές από αυτές τις ουσίες έχουν αξιολογηθεί σε κλινικές δοκιμές, άλλες όμως όχι. Άλλες έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους, ενώ άλλες μπορεί στην πραγματικότητα να επιδεινώσουν τη ροδόχρου νόσο. Σε κάθε περίπτωση ενημερώστε τον δερματολόγο σας και συζητήστε μαζί του.

Ροδόχρους νόσος: Βελονισμός

Ο βελονισμός είναι μια θεραπευτική μέθοδος που βασίζεται στην κινέζικη ιατρική. Αποτελεί μια τεχνική, η οποία βασίζεται στην τοποθέτηση βελονών σε συγκεκριμένα σημεία του δέρματος. Ο βελονισμός σύμφωνα με τους Κινέζους έχει ως στόχο να επανορθώσει ανισορροπίες στη ροή ενέργειας των σώματος μέσω της διέγερσης των σημείων βελονισμού. Αν και ο βελονισμός ήρθε στην Ευρώπη πριν από περίπου 150 χρόνια, θεωρούνταν συχνά «κομπογιαννίτικη» μέθοδος εξαπάτησης των ασθενών. Καθώς πολλοί ασθενείς ανέφεραν βελτίωση συμπτωμάτων όπως ο πόνος, ο ίλιγγος, οι εμβοές και αλλεργικών συμπτωμάτων, άρχισαν δειλά να γίνονται οι πρώτες επιστημονικές έρευνες από πανεπιστήμια της Αμερικής ώστε να μελετηθεί αν πράγματι έχει αποτέλεσμα ή αν πρόκειται για απλό φαινόμενο Placebo (Placebo είναι το φαινόμενο κατά το οποίο ο ασθενής αυθυποβάλλεται και νιώθει βελτίωση των συμπτωμάτων του με μια ψεύτικη θεραπεία). Η πρόοδος της νευροφυσιολογίας έδειξε πιθανούς τρόπους δράσης του βελονισμού. Με τον καιρό καταγράφονται οι ενδείξεις του βελονισμού και η μέθοδος τυποποιείται. Πλέον όλο και συχνότερα βρίσκει απήχηση σε ασθενείς και ιατρούς, ενώ περισσότερες από τις μισές ιατρικές σχολές της Αμερικής περιλαμβάνουν το βελονισμό στο πρόγραμμα εκπαίδευσης των φοιτητών. Το 1990 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καθιέρωσε τις ενδείξεις του, μέσα στις οποίες περιλαμβάνονται το σύνδρομο χρόνιου πόνου, το άσθμα, γαστρεντερικές ενοχλήσεις, η οσφυαλγία, ημικρανίες, το άγχος και άλλα. Στην Ελλάδα το Υπουργείου Υγείας δέχεται τον βελονισμό ως μέθοδο θεραπείας η οποία εφαρμόζεται μόνο από ιατρούς.

Όσο αφορά στη ροδόχρου νόσο υπάρχουν ελάχιστες έρευνες για την αποτελεσματικότητα του βελονισμού, και καμία μέχρι στιγμής από διεθνώς αναγνωρισμένα πανεπιστήμια. Έτσι οι περισσότεροι δερματολόγοι δεν τον δέχονται ως θεραπευτική μέθοδο για την αντιμετώπιση της πάθησης. Σε διεθνή φόρουμ οι απόψεις διίστανται με άλλους ασθενείς να αναφέρουν μεγάλη βελτίωση και άλλους μηδενική. Προσωπικά δε συστήνω το βελονισμό για τη ροδόχρου.  Δεν υπάρχουν σοβαρές επιστημονικές έρευνες που να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητά του ενώ οι ασθενείς μου που ισχυρίζονται ότι βοηθήθηκαν από τον βελονισμό εφάρμοζαν ταυτόχρονα και άλλες θεραπείες οπότε δεν μπορεί κανείς να κρίνει αν και κατά πόσο αυτός ήταν που βελτίωσε την εικόνα τους.

Ομοιοπαθητική

Η ομοιοπαθητική ξεκίνησε τον 18ο αιώνα από τον γιατρό Σάμιουελ Χάνεμαν. Μέχρι τότε πιστεύονταν ότι οι αρρώστιες προκαλούνταν από μια ανισορροπία των σωματικών υγρών που θεωρούσαν ότι ήταν το αίμα, το φλέγμα και η χολή. Ο Χάνεμαν προσπαθούσε να αντιμετωπίσει την ανισορροπία αυτή  δίνοντάς μια εξαιρετικά μικρή ποσότητα από το δηλητήριο που θεωρούσε ότι αρχικά δημιούργησε το πρόβλημα. Η ομοιοπαθητική υποστηρίζει πως δεν είναι το ενεργό συστατικό που έχει την θεραπευτική ιδιότητα, αλλά η ενέργεια που έχει περάσει από αυτό στο νερό. Η πιο ενδεδειγμένη συγκέντρωση ομοιοπαθητικών φαρμάκων είναι 30C που αντιστοιχεί σε ένα μόριο ενεργής ουσίας ανά δισεκατομμύρια μόρια νερού.

Ο όλο και αυξανόμενος αριθμός ασθενών που προσανατολίζονται στη ομοιοπαθητική οδήγησε στην ραγδαία αύξηση των επιστημονικών ερευνών που αναζητούν την αποτελεσματικότητα ή μη της ομοιοπαθητικής. Η συντριπτική πλειοψηφία ερευνών δείχνει πως η ομοιοπαθητική δεν έχει καλύτερα αποτελέσματα από placebo. Αυτές που δείχνουν στατιστικά καλύτερα αποτελέσματα από το placebo, κατηγορούνται από τους αναλυτές ότι έχουν πολλά σημαντικά μεθοδολογικά προβλήματα. Το 2012 δημοσιεύτηκε από τον Lawrence Chukundi μια μελέτη με τον τίτλο Ροδόχρους Νόσος και Ομοιοπαθητική. Ο Chukundi χρησιμοποίησε ομοιοπαθητικά φάρμακα σε τρεις ασθενείς και έδειξε ότι είχα πολύ καλά αποτελέσματα. Οι επικριτές της δημοσίευσης τον κατηγορούν ότι δεν είχε ομάδα ελέγχου ώστε να αποκλειστεί το φαινόμενο placebo ενώ ο αριθμός των ασθενών είναι εξαιρετικά χαμηλός για να εξαχθούν αποτελέσματα. Τα συχνότερα χρησιμοποιούμενα ομοιοπαθητικά φάρμακα για τη ροδόχρου είναι τα: Agaricus muscarius, Belladona, Psorinum, Silicea, Carbo vegetabilis, Hydocotyle asciatica, Sarsaparilla officinalis και Euphrasia officinalis.

Προσωπικά δε συστήνω στους ασθενείς μου την ομοιοπαθητική για την αντιμετώπιση της ροδόχρου. Εκτός του η αποτελεσματικότητά της δεν έχει αποδειχθεί ικανοποιητικά, οι ομοιοπαθητικοί συνήθως απαγορεύουν τη χρήση των κλασικών μεθόδων θεραπείας στους ασθενείς. Σε ήπιες περιπτώσεις πιθανώς να έχει αποτέλεσμα λόγω του φαινομένου placebo, η απαγόρευση όμως της χρήσης άλλων μεθόδων όπως για παράδειγμα το αντηλιακό, μπορεί να οδηγήσει στο μέλλον σε μη αναστρέψιμη επιδείνωση της εικόνας της νόσου. Πρακτικά αν η ομοιοπαθητική σας βοήθησε μπορείτε να την συνεχίσετε καθώς δεν έχει σχεδόν καμία ανεπιθύμητη ενέργεια. Συζητήστε όμως με τον δερματολόγο σας και ακολουθήστε παράλληλα ένα έστω συμπληρωματικό σχέδιο αντιμετώπισης της πάθησης.

Ψυχοδερματολογία

Είναι γνωστό ότι το δέρμα και ο εγκέφαλος συνδέονται εμβρυολογικά. Το δέρμα αλληλεπιδρά τόσο με τον νευρικό όσο και με το ανοσολογικό μας σύστημα. Αντιδρά τόσο σε ενδογενείς όσο και σε εξωγενείς παράγοντες, αντιλαμβάνεται αλλαγές στο περιβάλλον μας και αντιδρά σε αυτές.

Το άγχος ενεργοποιεί δύο νευρικές οδούς: τον αδρενεργικό άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης και το συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Η ενεργοποίηση του πρώτου άξονα μέσω περίπλοκων νευρολογικών οδών, καταλήγει στην έκκριση κυρίως κορτιζόλης, ενώ του δεύτερου άξονα στην έκκριση αδρεναλίνης και νοραδρεναλίνης. Μέσω άλλων ορμονικών αλληλεπιδράσεων, ενεργοποιούνται κύτταρα του ανοσολογικού μας συστήματος (Τ, Β, ηωσινόφιλα και άλλα) και υποστηρίζεται η φλεγμονή που επιδεινώνει την ροδόχρου νόσο.

Από την άλλη μεριά, έχει αποδειχθεί με πολλές έρευνες ότι η ροδόχρους νόσος μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των ασθενών. Έρευνα της Αμερικάνικης Κοινότητας για τη Ροδόχρου Νόσο έδειξε ότι πάνω από 76% των ασθενών έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση, 41% αποφεύγει την επαφή με άλλους ανθρώπους όταν η πάθηση είναι σε έξαρση, ποσοστό αυτών εμφάνισαν σημάδια κατάθλιψης, ενώ φάνηκε ότι η νόσος μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην επαγγελματική ζωή του ασθενούς. Η πεποίθηση που επικρατούσε παλαιότερα ότι ερυθρότητα στο πρόσωπο και πρησμένη μύτη σημαίνει αλκοολισμός, οδηγεί σε στιγματισμό των ασθενών και περαιτέρω επιδείνωση της ψυχολογικής τους κατάστασης.

Δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος άγχους και ροδόχρου νόσου κατά τον οποίο το ένα τροφοδοτεί το άλλο. Ο κύκλος αυτός πρέπει λοιπόν να σπάσει τόσο για την ψυχική υγεία του ασθενούς όσο και για να σταματήσει το άγχος να δρα ως εκλυτικός παράγοντας στη πάθηση. Όλο και περισσότεροι ασθενείς ζητούν τη βοήθεια ψυχολόγου, ή ψυχοθεραπευτή, ενώ στο εξωτερικό ιδιαίτερη ανάπτυξη γνωρίζει ο τομέας της ψυχοδερματολογίας. Η ψυχοδερματολογία, όπως αναφέρει ο Κουρής στην Ελληνική Επιθεώρηση Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας, είναι μια υποειδικότητα της δερματολογίας και της ψυχιατρικής. Ασχολείται με τις δερματολογικές παθήσεις που επηρεάζονται από ψυχολογικούς παράγοντες και με τις απαιτούμενες ψυχοθεραπείες που αναμένεται να φέρουν θετικό αποτέλεσμα στο δερματολογικό πρόβλημα των ασθενών. Ο ειδικός βοηθά τον ασθενή με τη διαχείριση του άγχους που βιώνει σχετικά με τη ροδόχρου νόσο ή και ανεξάρτητα από αυτήν. Συνήθως διδάσκονται τεχνικές χαλάρωσης ενώ όταν είναι απαραίτητο διορθώνεται η εσφαλμένη εντύπωση του ασθενούς για τον εαυτό του και γίνεται προσπάθεια να ανακτηθεί η αυτοπεποίθησή του.

Πλέον η επίσκεψη σε ειδικό για την ψυχική υγεία δεν θεωρείται ταμπού, ούτε στιγματίζει τον ασθενή. Σίγουρα η ψυχοθεραπεία δεν αποτελεί από μόνη της θεραπεία για τη ροδόχρου νόσο. Προσφέρει όμως πολλά τόσο στη διαχείριση της κατάστασης από τον ίδιο τον ασθενή, όσο και στη μείωση του άγχους, του σημαντικού αυτού παράγοντα που συμμετέχει στην παθογένεια της πάθησης. Προσωπικά ρωτάω πάντα τους ασθενείς μου κατά πόσο νιώθουν ότι η πάθηση τους επηρεάζει ψυχολογικά και σε περίπτωση που η απάντηση είναι θετική προτείνω μια δοκιμαστική έστω επίσκεψη σε ειδικό. Εξάλλου τεχνικές διαχείρισης του άγχους είναι χρήσιμες για όλους μας με τους σημερινούς γρήγορους ρυθμούς ζωής.

Ροδόχρους νόσος: Θεραπευτικό σχέδιο δράσης

Όπως καταλαβαίνετε από τα παραπάνω οι υπάρχουσες θεραπείες για την αντιμετώπιση της ροδόχρου νόσου είναι πολλές. Οι περισσότεροι ασθενείς χάνονται στο πλήθος πληροφοριών. Η πιο κλασική περίπτωση είναι η εξής: ο ασθενής παρατηρεί ότι το πρόσωπό του κοκκινίζει και τον ενοχλεί. Ίσως κάποιος παρατηρητικός φίλος να δει το κοκκίνισμα και να δώσει την προσωπική του συμβουλή για μια σπιτική συνταγή (χυμό λεμονιού, τσάι κλπ.) ή για ένα καλλυντικό που ξέρει ότι βοηθάει. Ο ασθενής το δοκιμάζει, δεν έχει το αποτέλεσμα που περιμένει, επισκέπτεται το φαρμακείο της γειτονιάς και ζητά τη βοήθεια του φαρμακοποιού. Αγοράζει καλλυντικά γνωστής εταιρείας, πιθανώς και πάλι χωρίς το επιθυμητό αποτέλεσμα. Επιστρέφει στο φαρμακείο και αγοράζει καλλυντικό άλλης εταιρείας. Όταν ούτε και αυτό τον ικανοποιεί είτε παραιτείται της προσπάθειας και αποφασίζει ότι θα ζήσει με την πάθηση, είτε επισκέπτεται δερματολόγο. Ο δερματολόγος συνήθως δίνει κρέμα με ερυθρομυκίνη ή μετρονιδαζόλη και διώχνει τον ασθενή (φυσικά υπάρχουν λαμπρές εξαιρέσεις αλλά μπορούμε να δεχθούμε ότι είτε λόγω φόρτου εργασίας είτε για άλλους λόγους ο ιατρός σπάνια αφιερώνει περισσότερο από 15 λεπτά στον ασθενή). Ο ασθενής δοκιμάζει την κρέμα, βλέπει ένα αποτέλεσμα αλλά όχι και πλήρη ίαση όπως περιμένει. Τελικά καταλήγει ή να αλλάζει συνεχώς δερματολόγους ψάχνοντας για αυτόν που θα του δώσει το θαυματουργό φάρμακο ή παραιτείται της προσπάθειας. Μπορεί η παραπάνω ιστορία να μην ταιριάζει απόλυτα με τη δική σας εμπειρία, σίγουρα όμως βρίσκετε πολλά κοινά στοιχεία.

Ας δούμε λοιπόν μαζί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης. Φυσικά δεν αναπληρώνει την ιατρική επίσκεψη και την γνώμη ενός καλά ενημερωμένου δερματολόγου, αλλά σας προετοιμάζει για τον τρόπο σκέψης που θα ακολουθηθεί.

Αρχικά πρέπει να αποδεχθούμε ότι η ροδόχρους νόσος είναι μια χρόνια πάθηση. Δεν υπάρχει μαγική θεραπεία την οποία μπορούμε να ακολουθήσουμε ώστε να μην ξαναεμφανιστεί. Όποιος υπόσχεται κάτι τέτοιο σας κοροϊδεύει. Μαθαίνουμε να ζούμε με την νόσο, μαθαίνουμε τους εκλυτικούς μας παράγοντες, τους αποφεύγουμε (όσο μπορούμε) και καταπολεμούμε με τη βοήθεια του ιατρού τα συμπτώματα, προσπαθώντας όσο το δυνατόν να μην είναι εμφανή αλλά και να μειώσουμε όσο γίνεται τις εξάρσεις της νόσου.

Το πρώτο βήμα είναι να καθορίσετε ποιο στάδιο της ροδόχρου νόσου έχετε. Υπάρχουν μέρες κατά τις οποίες το πρόσωπό σας είναι απόλυτα φυσιολογικό, χωρίς το παραμικρό κοκκίνισμα; Υπάρχουν φορές που κανείς δε μπορεί να διακρίνει τα σημάδια της ροδόχρου ακόμα και αν ξέρει ότι πάσχετε από αυτήν; Τότε ανήκετε το στάδιο 0, τη λεγόμενη προ-ροδόχρου νόσο.

Αν το πρόσωπό σας δεν είναι πλέον ποτέ απόλυτα φυσιολογικό, κοιτάξτε πολύ προσεκτικά στον καθρέφτη. Αν το μόνο που βλέπετε είναι ερυθρότητα (κοκκίνισμα) με ή χωρίς τηλαγγειεκτασίες (μικρές φλεβίτσες, ευρυαγγείες) αλλά χωρίς να παρατηρείτε σπυράκια ή εξογκώματα ανήκετε στο στάδιο 1, τη λεγόμενη ερυθηματοτηλαγγειεκτασική ροδόχρου νόσο.

Αν παρατηρείτε εκτός από το ερύθημα και μικρά σπυράκια με ή χωρίς πύον, συνήθως γύρω από την περιοχή της μύτης, στο μέτωπο ή το πιγούνι, ανήκετε στο στάδιο 2, την βλατιδοφλυκταινώδη ροδόχρου νόσο. Βλατίδες ονομάζονται τα σπυράκια χωρίς πύον ενώ φλύκταινες με πύον.

Αν εκτός από τα παραπάνω έχετε μόνιμα εξογκώματα (τα λεγόμενα φύματα) στη μύτη, το μέτωπο, το πιγούνι ή τα αυτιά που κάνουν τις περιοχές αυτές να μοιάζουν μόνιμα πρησμένες ανήκετε στο στάδιο 3, τη φυματιώδη ροδόχρου νόσο.

Τέλος αν έχετε οφθαλμικά ενοχλήματα όπως ξηρότητα, αίσθημα ξένου σώματος, κάψιμο ή κνησμό ανήκετε σε έναν σοβαρό υποτύπο της νόσου, τον οφθαλμικό. Ο οφθαλμικός υποτύπος της ροδόχρου μπορεί να υπάρχει σε οποιοδήποτε από τα παραπάνω στάδια.

Ανάλογα λοιπόν με το στάδιο της νόσου δίνεται και η κατάλληλη θεραπεία. Αν ανήκετε στο στάδιο 0: ο στόχος είναι να κρατήσουμε το πρόσωπο όσο το δυνατόν περισσότερο στην φυσιολογική του κατάσταση, μειώνοντας τις εξάρσεις της νόσου όσο γίνεται. Αποφεύγουμε λοιπόν τους εκλυτικούς παράγοντες, πλένουμε το πρόσωπό μας με ειδικό καθαριστικό για τη ροδόχρου δύο φορές την ημέρα και εφαρμόζουμε ανάλογη καλλυντική κρέμα δύο φορές την ημέρα, το πρωί απαραίτητα με αντηλιακό με δείκτη προστασίας τουλάχιστον SPF 30. Σε περίπτωση έξαρσης της νόσου δίνουμε συνήθως τοπική θεραπεία με κρέμα μετρονιδαζόλης και αν αυτή δεν είναι αρκετή ίσως αντιβίωση από το στόμα, όπως η δοξικυκλίνη για 2-4 εβδομάδες. Πολλοί ασθενείς βρίσκουν συνδυαστικά χρήσιμα τα επιθέματα με πράσινο τσάι. Η σχετικά νέα κρέμα με βριμονιδίνη τρυγική προσφέρει άμεση αντιμετώπιση των συμπτωμάτων για 11 περίπου ώρες και είναι ιδανική για ασθενείς με προ-ροδόχρου νόσο.

Αν ανήκετε στο στάδιο 1: προτιμούμε ήπιες θεραπείες που δεν ερεθίζουν το δέρμα. Το παραπάνω πρόγραμμα περιποίησης με ειδικό καθαριστικό και καλλυντική κρέμα διατηρείται. Ανάλογα με την βαρύτητα της νόσου προσθέτουμε κρέμα με μετρονιδαζόλη δύο φορές την ημέρα ή κρέμα με τρετινοΐνη το βράδυ ή τοπικά ανοσοκατασταλτικά όπως το Tacrolimus / Pimecrolimus το βράδυ, συνήθως μετά το καθαριστικό και πριν την ενυδατική κρέμα. Σε δυσκολότερες περιπτώσεις δίνονται αντιβιοτικά χάπια όπως η δοξικυκλίνη για 6 με 8 εβδομάδες. Για το γενικευμένο ερύθημα βοηθάει ακόμα το έντονο παλμικό φως (IPL). Αν όμως παρατηρείτε στο πρόσωπό σας λεπτά μικρά αγγεία (φλέβες), τις λεγόμενες τηλαγγειεκτασίες, ιδανικότερα είναι τα laser αγγείων όπως τα pulsed dye ή το KTP laser. Τέλος η βριμονιδίνη τρυγική έχει και εδώ θέση στην συμπτωματική θεραπεία του ερυθήματος αν αυτό είναι που επιθυμεί ο ασθενής.

Αν ανήκετε στο στάδιο 2: εκτός από το πρόγραμμα περιποίησης δίνεται τοπικά κρέμα με υπεροξείδιο του βενζολίου συνήθως συνδυασμένη με αντιβιοτικό 2 φορές την ημέρα, αντιβίωση σε χάπια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ότι στο στάδιο 1 ή ισοτρετινοΐνη σε χάπια για 3-4 μήνες. Προσοχή! Η ισοτρετινοΐνη σε χάπια δεν πρέπει να συνδυάζεται με αντιβιοτικά χάπια καθώς υπάρχει κίνδυνος σοβαρών παρενεργειών (αύξηση της πίεσης στο κρανίο) και πρέπει πάντα να συνδυάζεται με αντισύλληψη καθώς είναι ισχυρό τερεατογόνο. Τα laser που αναφέραμε στο στάδιο 1 μπορούν να χρησιμοποιηθούν και εδώ.

Αν ανήκετε στο στάδιο 3: απαιτούνται ισχυρές θεραπείες. Η ισοτρετινοΐνη είναι το μόνο φάρμακο που έδειξε μικρή βελτίωση στα φύματα της ροδόχρου νόσου, οπότε δίνεται σε χάπια για μισό περίπου χρόνο. Τα φύματα ουσιαστικά αφαιρούνται χειρουργικά με τις μεθόδους που συζητήσαμε παραπάνω (νυστέρι, ξυράφι, laser κλπ.).

Αν ανήκετε στον οφθαλμικό υποτύπο της ροδόχρου νόσου, απαραίτητο είναι να συμβουλευτείτε και έναν οφθαλμίατρο. Η κλασική θεραπεία περιλαμβάνει εκτός από τη δερματολογική θεραπεία οφθαλμικές σταγόνες και αντιβίωση σε χάπια.

Μια εργασία που παρουσιάστηκε στο Derma Update το 2014 στο Βερολίνο, έδειξε σε ασθενείς που παρουσιάζουν ροδόχρου νόσο μόνο στο δεξί ή αριστερό μέρος του προσώπου, σημαντικό ρόλο παίζουν μάλλον τα παράσιτα Demodex, οπότε και κρέμα με περμεθρίνη βελτιώνει πολύ τα συμπτώματα.

Είναι προφανές ότι το θεραπευτικό φάσμα είναι τεράστιο και ο κάθε ασθενής διαφορετικός. Ένας καλός δερματολόγος που γνωρίζει την παθογένεια της νόσου και τις φαρμακολογικές ιδιότητες των διαθέσιμων ουσιών μπορεί να συνδυάσει ιδανικά σύμπτωμα και θεραπεία ώστε να έχετε το βέλτιστο αποτέλεσμα. Βέβαια η θεραπεία της ροδόχρου δεν είναι άμεση. Ακόμα και όταν δίνεται η σωστή θεραπεία μπορεί να περάσουν μέχρι και 2 εβδομάδες μέχρι να παρατηρηθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μη βιάζεστε λοιπόν να αλλάξετε θεραπεία αν δείτε ότι δεν φέρνει αποτέλεσμα από τη μια μέρα στην άλλη. Βρείτε ένα δερματολόγο που σας ακούει και εμπιστεύεστε, ακολουθήστε την θεραπεία πιστά και επισκεφτείτε τον τακτικά ώστε να αξιολογήσετε μαζί το αποτέλεσμά της.

 

Πηγή:

Κωνσταντίνος Σταματόπουλος, Ροδόχρους Νόσος, εκδόσεις iWrite

Το κείμενο αποτελεί τμήμα του δημοσιευμένου βιβλίου του δερματολόγου Κωνσταντίνου Σταματόπουλου “Ροδόχρους Νόσος” των εκδόσεων iWrite και τα πνευματικά του δικαιώματα προστατεύονται. Αντιγραφή και αναπαραγωγή του αποτελεί ποινικό αδίκημα και διώκεται νομικά.


medications-–-2.jpg

Ροδόχρους Νόσος: Θεραπευτικές κρέμες

τομέας εξειδίκευσης του ιατρείου

Όταν τα καλλυντικά δεν είναι αρκετά για τον έλεγχο των συμπτωμάτων της ροδόχρου νόσου, δίνονται συμπληρωματικά θεραπευτικές κρέμες με σκοπό να μειωθούν οι βλατίδες (τα σπυράκια της ροδόχρου), το ερύθημα και τα συμπτώματα όπως κνησμός, κάψιμο ή πόνος. Μέχρι στιγμής έχουν δοκιμαστεί δεκάδες ουσίες και έχουν γίνει εκατοντάδες έρευνες, παρόλα αυτά βλέπουμε ότι συνεχώς προστίθενται νέα σκευάσματα άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο αποτελεσματικά. Για ευνόητους λόγους θα αναφέρουμε τις δραστικές ουσίες των κρεμών και όχι τα εμπορικά τους ονόματα. Τη δραστική ουσία της κάθε κρέμας μπορείτε να βρείτε εύκολα στη συσκευασία της, ενώ αν θέλετε να βρείτε ποιες κρέμες κυκλοφορούν στο εμπόριο με το συγκεκριμένο συστατικό μπορείτε να επισκεφτείτε τη σελίδα του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων στο διαδίκτυο στην διεύθυνση http://www.eof.gr.

Ροδόχρους Νόσος: Αντιβιοτικά

Ο ακριβής μηχανισμός με τον οποίο τα αντιβιοτικά βοηθούν στην αντιμετώπιση της ροδόχρου νόσος δεν είναι γνωστός. Άλλοι πιστεύουν ότι καταπολεμούν τα μικρόβια που μεταφέρουν μερικές φορές τα παράσιτα Demodex στο δέρμα μας (περισσότερα για αυτά διάβασε στο αντίστοιχο κεφάλαιο), ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι αυτό που βοηθάει είναι τελικά η αντιφλεγμονώδης δράση κάποιων αντιβιοτικών. Τα τοπικά αντιβιοτικά έχουν ελάχιστες παρενέργειες και γι αυτό μπορούν να χρησιμοποιούνται είτε κατά διαστήματα είτε συνεχόμενα ακόμα και για μήνες χωρίς πρόβλημα. Είναι η πρώτη τοπική θεραπεία που δίνουν συνήθως οι δερματολόγοι για την ροδόχρου νόσο.

Μετρονιδαζόλη

Η μετρονιδαζόλη είναι η συχνότερα χρησιμοποιούμενη τοπική θεραπεία για την ροδόχρου νόσο.  Είναι αντιβιοτικό, ανήκει στην ομάδα των νιτροϊμιδαζολών και κυκλοφορεί σε μορφή κρέμας ή γέλης (ζελέ). Στη ροδόχρου νόσο η μετρονιδαζόλη δε χρησιμοποιείται για τις αντιβιοτικές της ιδιότητες αλλά επειδή έχει παρατηρηθεί ότι δρα ως αντιφλεγμονώδες, αν και ο ακριβής μηχανισμός που αυτό συμβαίνει δεν είναι γνωστός. Η συχνότερη συγκέντρωση είναι 0,75%. Συνήθως προτιμάται η μορφή της γέλης (ζελέ) καθώς δροσίζει το δέρμα και είναι καλύτερα ανεκτή.

Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται δίπλα στα μάτια. Πριν την χρήση πλύνετε το δέρμα με κατάλληλο καθαριστικό, στεγνώστε μαλακά και εφαρμόστε μια λεπτή στρώση του φαρμάκου σε όλη τη προβληματική περιοχή. Η συνήθης θεραπεία είναι δύο φορές την ημέρα, πρωί και βράδυ για 9 εβδομάδες. Μετά από 3 εβδομάδες αρχίζουν και φαίνονται τα πρώτα αποτελέσματα. Ανεπιθύμητες ενέργειες είναι αλλεργικές αντιδράσεις, ερυθρότητα, ξηρό δέρμα και αίσθημα καψίματος και σπάνια ναυτία και πονοκέφαλος.

Ερυθρομυκίνη

Η ερυθρομυκίνη είναι και αυτή αντιβιοτικό. Χρησιμοποιείται είτε αντί για τη μετρονιδαζόλη είτε σε συνδυασμό με αυτήν. Όπως και με τη μετρονιδαζόλη καθαρίστε και στεγνώστε ήπια το δέρμα πριν βάλετε την κρέμα. Μην την βάζετε γύρω από τα μάτια. Εφαρμόζεται δύο φορές την ημέρα. Μπορεί να χρειαστούν μέχρι και 3 μήνες για το επιθυμητό αποτέλεσμα. Γνωστές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι αλλεργία, ερυθρότητα και απολέπιση του δέρματος κυρίως τις πρώτες 2-3 μέρες χρήσης.

Κλινδαμυκίνη

Η κλινδαμυκίνη είναι γνωστό και ευρέως χρησιμοποιούμενο αντιβιοτικό. Χρησιμοποιείται ως συνήθως σε καθαρό δέρμα μία φορά την μέρα, παντού στις προσβεβλημένες περιοχές, εκτός γύρω από τα μάτια. Για τα επιθυμητά αποτελέσματα χρειάζονται συνήθως 2 με 6 εβδομάδες, ενώ η τυπική θεραπεία διαρκεί 3 μήνες. Γνωστές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι τοπικές αντιδράσεις όπως ξηρότητα και ερυθρότητα του δέρματος. Πολύ σπάνια, όταν χρησιμοποιείται για μήνες, ένα μικρό ποσοστό του αντιβιοτικού μπορεί να απορροφηθεί και να κυκλοφορεί στο αίμα το οποίο ακόμη σπανιότερα μπορεί να προκαλέσει διάρροια από υπερανάπτυξης ενός βακτηριδίου, το Clostridium difficile. Αν κατά τη διάρκεια της θεραπείας, ή λίγο μετά από αυτήν έχετε διάρροιες ή στομαχικά ενοχλήματα επισκεφτείτε τον ιατρό σας.

Τετρακυκλίνες

Οι τετρακυκλίνες είναι και αυτές αντιβιοτικά που τελευταία χρησιμοποιήθηκαν εκτός της ακμής και στη ροδόχρου νόσο. Όπως πάντα εφαρμόζονται σε καθαρό και στεγνό δέρμα, παντού εκτός γύρω από τα μάτια. Μην ακουμπάτε το πρόσωπο στα ρούχα πριν η κρέμα στεγνώσει καθώς μπορεί να αφήσει σημάδι. Χρησιμοποιείται 2 φορές την ημέρα για 8 περίπου εβδομάδες. Είναι συνήθως πολύ καλά ανεκτές με μόνο λίγες ανεπιθύμητες όπως τοπικός ερεθισμός.

Ροδόχρους Νόσος: Aζελαϊκό οξύ

Το αζελαϊκό οξύ σταματάει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων της επιδερμίδας και μειώνει τη συγκέντρωση των επιβλαβών μικροοργανισμών. Η συχνότερη συγκέντρωση είναι 15%. Εφαρμόζεται σε καθαρό και στεγνό δέρμα, δύο φορές την ημέρα. Χρειάζεται μια λεπτή στρώση μόνο κρέμας, ενώ αποφεύγουμε την περιοχή των ματιών και του στόματος. Μετά από ένα μήνα περίπου φαίνονται τα πρώτα αποτελέσματα της θεραπείας. Συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι τοπικός ερεθισμός ο οποίος όμως υποχωρεί μετά τις πρώτες μέρες θεραπείας, ενώ σπανιότερα μπορεί να προκαλέσει ενεργοποίηση του έρπη, υπερτρίχωση στα σημεία που εφαρμόζεται και υποχρωμία («λεύκανση») τοπικά όπου εφαρμόζεται.

Ροδόχρους Νόσος: Υπεροξείδιο του βενζολίου

Το υπεροξείδιο του βενζολίου είναι από τα πιο αγαπητά φάρμακα για την θεραπεία της ακμής. Για τη ροδόχρου χρησιμοποιείται κυρίως για τις αντιβακτηριδιακές του ιδιότητες σε συνδυασμό με τοπικά αντιβιοτικά. Οι συνηθέστερες συγκεντρώσεις είναι 4% ή 5%. Χρησιμοποιείται σε καθαρό και στεγνό δέρμα, μία φορά την ημέρα συνήθως το βράδυ πριν τον ύπνο. Αν είναι η πρώτη φορά που το χρησιμοποιείτε, δοκιμάστε το πρώτα για 3 ή 4 ημέρες σε μια μικρή μόνο περιοχή του προσώπου για να δειτε αν το ανέχεται το δέρμα σας. Τις πρώτες 2 ή 3 εβδομάδες χρήσης μπορεί να ξεράνει και να ερεθίσει το δέρμα, το οποίο όμως σε μικρό βαθμό είναι φυσιολογικό. Το δέρμα στη συνέχεια συνηθίζει τη θεραπεία. Είναι πιο επιθετική θεραπεία από τα αντιβιοτικά. Μπορεί να αποχρωματίσει τα ρούχα και τα μαλλιά αν έρθουν σε επαφή μαζί του.

Ροδόχρους Νόσος: Αναστολείς Καλσινευρίνης: Τακρόλιμους και Πιμεκρόλιμους

Η ανάπτυξη τοπικών αναστολέων της καλσινευρίνης αποτέλεσε μία σημαντική καινοτομία των τελευταίων χρόνων. Δίνονται σχετικά συχνά για την ατοπική δερματίτιδα, ενώ μελέτες έδειξαν ότι μπορεί να έχουν πολύ καλά αποτελέσματα και σε άλλες δερματοπάθειες που σχετίζονται με την ανοσία όπως η λεύκη, ο λειχήνας και η ροδόχρους νόσος. Για τη ροδόχρου νόσο χρησιμοποιείται μια με δύο φορές την ημέρα για λίγους μήνες. Δεν έχει τις ανεπιθύμητες ενέργειες που έχουν οι κρέμες κορτιζόνης, όπως για παράδειγμα η ατροφία του δέρματος και το φαινόμενο Rebound (επιδείνωση των συμπτωμάτων όταν η θεραπεία σταματήσει) αλλά υπάρχει ο φόβος από κάποιους ερευνητές για ανάπτυξη μορφών καρκίνου του δέρματος μετά από μακροχρόνια χρήση. Ακόμα αρχικά μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του δέρματος για λίγες ημέρες, μέχρι το δέρμα να συνηθίσει τη θεραπεία. Σοβαρότερες ανεπιθύμητες ενέργειες οι οποίες όμως είναι πολύ σπανιότερες, περιλαμβάνουν στομαχικά ενοχλήματα, διαταραχές ακοής, βήχα, διάρροια, πυρετό, ναυτία, κόπωση και άλλα. Πρόκειται για σχετικά ισχυρό τοπικό θεραπευτικό.

Ροδόχρους Νόσος: Θειούχα

Αν και τα θειούχα σκευάσματα θεωρούνται πλέον ξεπερασμένα, υπάρχουν δερματολόγοι και ασθενείς που τα προτιμούν ακόμη, είτε συνδυαστικά με κάποιο τοπικό αντιβιοτικό είτε αντί γι αυτό. Η βασικότερη ιδιότητα του θείου που χρησιμοποιείται για τη ροδόχρου νόσο είναι η αντιβακτηριδιακή, αντιμυκητιασική και αντιπαρασιτική του δράση. Ακόμα το θείο έχει ήπια κερατολυτική δράση, απομακρύνει δηλαδή τα νεκρά κύτταρα από την επιδερμίδα. Αυτό είναι εν μέρει επιθυμητό, μπορεί όμως σε ευαίσθητα δέρματα να προκαλέσει ερεθισμό. Προσοχή λοιπόν, καλύτερα ρωτήστε τον δερματολόγο σας.

Ροδόχρους Νόσος: Περμεθρίνη, ιβερμεκτίνη, lindane και Crotamiton

Τα παραπάνω φάρμακα είναι αντιπαρασιτικά. Χρησιμοποιούνται ευρέως για την αντιμετώπισης της ψώρας και των ψείρων. Στη ροδόχρου νόσο έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν μειώνοντας τον αριθμό των παρασίτων Demodex του δέρματος, το οποίο οδηγεί σε βελτίωση των συμπτωμάτων. Η περμεθρίνη που είναι και το συχνότερα χρησιμοποιούμενο, εφαρμόζεται 2 φορές την ημέρα για περίπου 2 μήνες. Είναι συνήθως καλά ανεκτό φάρμακο, σπάνια προκαλεί τοπικούς ερεθισμούς. Προσοχή αν έχετε γάτα στο σπίτι, αποφύγετε κάθε επαφή με αυτή καθώς η περμεθρίνη είναι ισχυρά τοξική για τις γάτες. Η ιβερμεκτίνη σε κρέμα πήρε έγκριση από το FDA τον Ιανουάριο του 2015 για τη θεραπεία της ροδόχρου, με από ότι φαίνεται καλά αποτελέσματα. Εφαρμόζεται 1 φορά την ημέρα για τουλάχιστον 3 μήνες μέχρι και 1 χρόνο.

Ροδόχρους Νόσος: Βριμονιδίνη τρυγική

Η βριμονιδίνη τρυγική είναι το πιο πρόσφατο τοπικό φάρμακο για την αντιμετώπιση του ερυθήματος της ροδόχρου. Δρα στα μικρά αγγεία του δέρματος προκαλώντας σύσπασή τους και έτσι μείωση του ερυθήματος. Είναι εξαιρετικά αποτελεσματική κρέμα (πιθανότατα η ισχυρότερη τοπική θεραπεία όσο αφορά στην ερυθρότητα), βελτιώνει όμως μόνο το ερύθημα και όχι τα σπυράκια της ροδόχρου. Εφαρμόζεται μια φορά τη μέρα, συνήθως το πρωί και η δράση της ξεκινά μισή ώρα περίπου μετά την εφαρμογή της και διαρκεί για 11 περίπου ώρες. Μετά το δέρμα επανέρχεται σταδιακά στην προηγούμενή του κατάσταση. Καθώς προκαλεί τοπικά σύσπαση των αγγείων μπορεί σπάνια να προκαλέσει ναυτία ενώ σε κάποιους ασθενείς επιδεινώνει τα συμπτώματα της ροδόχρου. Το μεγάλο της μειονέκτημα είναι ότι μάλλον δεν έχει μακροχρόνια αποτελέσματα και πρέπει να εφαρμόζεται καθημερινά, όσο ο ασθενής θέλει να έχει τα αποτελέσματά της. Ένα 10% περίπου των ασθενών ανέφεραν ότι η θεραπεία δεν είχε αποτέλεσμα σε αυτούς ή ακόμα και ότι η εμφάνιση της νόσου χειροτέρεψε.

Ροδόχρους Νόσος: Ρετινοειδή

Τα ρετινοειδή (Retinoids), είναι ανάλογα της Βιταμίνης Α και έχουν πολλές ευεργετικές ιδιότητες για το δέρμα. Δρουν αντιοξειδωτικά, προστατεύοντας από τις συνέπειες των ελεύθερων ριζών, επιβραδύνουν τη γήρανση του δέρματος και βελτιώνουν την εμφάνιση των μικρών ρυτίδων, επηρεάζοντας το ανανέωσης των κυττάρων του δέρματος. Στη ροδόχρου, μειώνουν την ανάπτυξη του Demodex και βελτιώνουν τη δομή των αγγείων και του κολλαγόνου του δέρματος του προσώπου που έχει διαταραχθεί από τη ροδόχρου νόσο. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες των ρετινοειδών είναι η έντονη ξηρότητα του δέρματος που μπορεί να προκαλέσουν και η αύξηση της ευαισθησίας του δέρματος στην ηλιακή ακτινοβολία. Πάντα λοιπόν συνδυάζονται με ισχυρή ενυδατική κρέμα και με αντηλιακό.

Τρετινοΐνη

Η τρετινοΐνη δρα στο σμηγματογόνο αδένα και καταστέλλει την λειτουργία του, μειώνοντας τα διαθέσιμα θρεπτικά συστατικά για το παράσιτο Demodex, οδηγώντας έτσι στη μείωση του πληθυσμού του και άρα σε βελτίωση της εμφάνισης της ροδόχρου. Δίνεται σε σταδιακά αυξανόμενες δόσεις έως 0,1% κάθε βράδυ για πολλούς μήνες.

Ανταπαλένη

H ανταπαλένη δρα και αυτή στο σμηγματογόνο αδένα μειώνοντας τη δράση του. Χρησιμοποιείται κυρίως στην ακμή ενώ έρευνες έδειξαν ότι για τη ροδόχρου έχει αποτελεσματικότητα περίπου ίδια με της μετρονιδαζόλης. Συνήθως χρησιμοποιείται σε συγκέντρωση 0,1% κάθε βράδυ για μήνες.

Ρετινάλη

Είναι πιο ήπιο ρετινοειδές και αποτελεί σχετικά συχνό συστατικό των καλλυντικών λόγω της ήπιας αντιγηραντικής της δράσης. Υπάρχουν έρευνες που στηρίζουν τη χρήση της για τη ροδόχρου αλλά χρησιμοποιείται πολύ σπάνια.

Ταζαροτένη

Χρησιμοποείται κυρίως στην ψωρίαση, για τη ροδόχρου νόσο όμως εφαρμόζεται σε συγκέντρωση 0,1% κάθε βράδυ για μήνες, ενώ η αποτελεσματικότητά της είναι παρόμοια με της τρετινοΐνης.

1-Methylnicotinamide 0.25%

Το 1-Methylnicotinamide 0.25% (MNA+) είναι ένα χλωριούχο άλας, προς το παρόν δε χρησιμοποιείται στην κλινική πράξη, αλλά έρευνες έδειξαν ότι όταν εφαρμόζεται δύο φορές τη μέρα για τέσσερις εβδομάδες η ροδόχρους νόσος βελτιώθηκε σημαντικά. Ίσως στο μέλλον παίξει σημαντικότερο ρόλο στη θεραπεία της.

Ροδόχρους Νόσος: Δαψόνη

Ζελέ με δαψόνη έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της ακμής, στη ροδόχρου όμως δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα και δεν χρησιμοποιείται πλέον.

Ροδόχρους Νόσος: Κορτιζονούχες κρέμες

Κλείνοντας θα αναφερθούμε στην κορτιζόνη. Είναι από τα πιο αγαπητά σκευάσματα των δερματολόγων. Η κορτιζόνη είναι η συνθετική μορφή της κορτιζόλης, μιας ορμόνης που συμβάλλει στη ρύθμιση του μεταβολισμού και στην καταπολέμηση φλεγμονών. Η κορτιζόνη είναι πολύ ισχυρή στην αντιμετώπιση της φλεγμονής και έτσι όταν εφαρμόζεται τοπικά στη ροδόχρου οδηγεί συνήθως άμεσα σε μεγάλη βελτίωση των συμπτωμάτων. Παρόλα αυτά η χρήση της για τις περισσότερες μορφές ροδόχρου νόσου απαγορεύεται! Η δράση της είναι συνήθως πολύ βραχυπρόθεσμη, όταν λοιπόν ο ασθενής μετά από λίγες μέρες διακόψει τη χρήση της εμφανίζεται το λεγόμενο φαινόμενο rebound, με τα συμπτώματα της ροδόχρου να επιστρέφουν ακόμη χειρότερα από ότι ήταν πριν. Έτσι συνήθως ο ασθενής συνεχίζει να χρησιμοποιεί την κορτιζονούχο κρέμα για πολύ καιρό, μερικοί ακόμη και για χρόνια. Η μακροχρόνια χρήση όμως της κορτιζόνης τοπικά στο δέρμα μπορεί να έχει σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες όπως λέπτυνση του δέρματος (οπότε και οι ευρυαγγείες της ροδόχρου γίνονται ακόμη πιο εμφανείς), συχνές λοιμώξεις του δέρματος και άλλα. Συμπερασματικά λοιπόν λέμε όχι στην κορτιζόνη για την ροδόχρου νόσο, όσο ελκυστικά και αν φαίνονται τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματά της. Αντί της κορτιζόνης μπορεί να χρησιμοποιηθεί αναστολέας καλσινευρίνης (τακρόλιμους ή πιμεκρόλιμους), καθώς μελέτες έδειξαν ότι έχουν συγκρίσιμα αποτελέσματα χωρίς τις ανεπιθύμητες της κορτιζόνης.

Ροδόχρους Νόσος: Θεραπείες με χάπια

Σε ήπιες μορφές ροδόχρου νόσου στις οποίες όμως η τοπική θεραπεία δεν είχε αποτέλεσμα, ή σε σοβαρότερες μορφές της πάθησης δίνεται επιπρόσθετα θεραπεία σε μορφή χαπιών. Η θεραπεία με χάπια είναι ισχυρότερη και ταχύτερη της τοπικής, έχει όμως περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες και δεν γίνεται καλά ανεκτή από όλους. Για τους ίδιους λόγους δε μπορεί να δίνεται για τόσο μεγάλα διαστήματα όσο η τοπική θεραπεία. Μερικές φορές όμως είναι αναπόφευκτη. Ας δούμε τα συχνότερα χρησιμοποιούμενα φάρμακα.

Ροδόχρους Νόσος: Αντιβιοτικά

Η θεωρία πίσω από τη χρήση των αντιβιοτικών δεν είναι απόλυτα κατανοητή και μέχρι πριν από λίγο καιρό δίνονταν εμπειρικά, καθώς οι δερματολόγοι είχαν παρατηρήσει ότι έχει καλά αποτελέσματα. Τελευταία πιστεύεται ότι ο συνδυασμός της αντιφλεγμονώδους δράσης ορισμένων αντιβιοτικών και της βακτηριοκτόνου τους δράσης (που μειώνει τα μικρόβια που μεταφέρουν τα Demodex) είναι αυτός που φέρνει τα αποτελέσματα στη ροδόχρου.

Τετρακυκλίνες (Δοξυκυκλίνη, Μινοκυκλίνη)

Η δοξυκυκλίνη και η μινοκυκλίνη είναι η πιο συχνά συνταγογραφούμενη θεραπεία όσο αφορά τα από του στόματος φάρμακα για τη ροδόχρου νόσο. Η δόσεις που δίνονται ποικίλουν ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσου και τις προτιμήσεις του κάθε ιατρού, από 40mg μέχρι και 200mg την ημέρα. Γενικά για μακροχρόνια θεραπεία, πάνω από 1 μήνα, προτιμούμε τις χαμηλότερες δόσεις, 40mg ή 50mg μια φορά την ημέρα. Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι γαστρεντερικές διαταραχές, αυξημένη ευαισθησία στον ήλιο και αλλεργικές αντιδράσεις. Η μινοκυκλίνη μπορεί να χρωματίσει τα ούλα του ασθενούς γκρι.

Μακρολίδες (Ερυθρομυκίνη, Κλαριθρομυκίνη, Αζιθρομυκίνη)

Σε ασθενείς με αλλεργία στις τετρακυκλίνες ή όταν για άλλους λόγους η παραπάνω θεραπεία δε μπορεί να δοθεί, δίνεται αντιβιοτικό από την ομάδα των μακρολίδων. Η ερυθρομυκίνη δίνεται σε δόσεις από 250mg μέχρι 1000mg την ημέρα, προκαλλέι συχνά όμως προβλήματα από το γαστρντερικό και γι αυτό δε χρησιμοποιείται ευρέως. Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες για τη ροδόχρου, η κλαριθρομυκίνη δίνεται δύο φορές την ημέρα σε δόση 250mg για τέσσερις εβδομάδες, ενώ μετά η δόση μειώνεται σε 250mg μία φορά την ημέρα για άλλες τέσσερις εβδομάδες. Έρευνες έδειξαν ότι σε αυτή τη δοσολογία μπορεί να δράσει ακόμα γρηγορότερα από τη δοξυκυκλίνη. Η αζιθρομυκίνη δίνεται ως εξής: 500mg τρεις φορές την εβδομάδα (πχ. Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο) τον πρώτο μήνα, 250mg τρεις φορές την εβδομάδα (πχ. Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο) τον δεύτερο μήνα και τέλος 250mg δύο φορές την εβδομάδα (πχ. Δευτέρα και Σάββατο) τον τρίτο και τελευταίο μήνα. Η αζιθρομυκίνη είναι επίσης αποτελεσματική αλλά προκαλεί και αυτή συχνά γαστρεντερικά προβλήματα.

Μετρονιδαζόλη

Έρευνες έδειξαν ότι και η μετρονιδαζόλη όταν δίνεται σε δόση 200mg δύο φορές τη μέρα για 3 μήνες βελτιώνει επίσης τη ροδόχρου. Χρειάζεται προσοχή καθώς δεν πρέπει ο ασθενής να πίνει αλκοόλ όσο διαρκεί η θεραπεία. Μπορεί να προκαλέσει όπως και τα υπόλοιπα αντιβιοτικά γαστρεντερικές διαταραχές, αλλεργικές αντιδράσεις κλπ..

Άλλα αντιβιοτικά

Άλλα αντιβιοτικά που έχουν ερευνηθεί είναι η κοτριμοξαζόλη, η κλινδαμυκίνη, η χλωραμφενικόλη και η αμπικιλίνη καθώς όμως δεν υπάρχουν ακόμα πολλά δεδομένα χρησιμοποιούνται πολύ σπάνια.

Ροδόχρους Νόσος: Ισοτρετινοΐνη

Η ισοτρετινοΐνη είναι ένα ρετινοειδές που χρησιμοποιείται ευρέως στη θεραπεία της ακμής. Είναι πολύ ισχυρή θεραπεία και δίνεται για τις πιο σοβαρές μορφές της ροδόχρου νόσου, έχει παρατηρηθεί ότι μειώνει ελαφρά ακόμα και το ρινόφυμα. Συγκριτικά με τα αντιβιοτικά έχει καλύτερα αποτελέσματα, αργούν όμως συγκριτικά περισσότερο να φανούν. Επιδρά όπως όλα τα ρετινοειδή στους σμηγματογόνους αδένες και μειώνουν τη λειτουργία τους. Η συνηθέστερη δόση είναι 0,1 μέχρι και 0,5mg ανά κιλό τη μέρα για έναν μέχρι τρεις μήνες. Η ισοτρετινοΐνη είναι όμως από τις θεραπείες με τις περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες. Προκαλεί ξηρότητα του δέρματος και των χειλιών, ευαισθησία στον ήλιο, τριχόπτωση, ξηροφθαλμία και σπάνια προβλήματα στο ήπαρ. Προσοχή χρειάζεται καθώς είναι τερατογόνος ουσία και απαγορεύεται η λήψη της χωρίς αντισύλληψη. Απαγορεύεται να δίνεται ταυτόχρονα με τετρακυκλίνες (δοξυκυκλίνη, μινοκυκλίνη κλπ.) ενώ σε ασθενείς με κατάθλιψη  οι ερευνητές υποθέτουν ότι μπορεί να χειροτερεύσει τα συμπτώματα.

Ροδόχρους Νόσος: Ψευδάργυρος

Ο ψευδάργυρος είναι ένα απαραίτητο μέταλλο που παίζει σημαντικό ρόλο σε πολλές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού. Είναι απαραίτητος για την λειτουργία του ανοσοποιητικού και βοηθά στην επούλωση τραυμάτων. Έχει αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες και γι αυτό δοκιμάστηκε η χρήση του τη θεραπεία της ροδόχρου. Κάποιες έρευνες έδειξαν ότι 100mg τρεις φορές την ημέρα για τρεις μήνες βοηθούν στην βελτίωση των συμπτωμάτων ενώ άλλες δεν εντόπισαν καμία βελτίωση. Το αν ο ψευδάργυρος βοηθά τελικά στην ροδόχρου δεν είναι ακόμα πλήρως γνωστό.

Ροδόχρους Νόσος: Σπιρονολακτόνη

Η σπιρονολακτόνη είναι ένα διουρητικό και ένας ήπιος αναστολέας σύνθεσης ανδρογόνων. Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση οιδημάτων, σε κάποιες μορφές ακμής, στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και αλλού. Λίγες έρευνες έδειξαν ότι χαμηλές δόσεις, 50mg την ημέρα, μπορεί να βοηθήσει στην εμφάνιση των συμπτωμάτων της ροδόχρου. Ο ακριβής μηχανισμός που αυτό μπορεί να συμβαίνει δεν είναι ακόμα γνωστός, πιστεύεται όμως ότι σχετίζεται με τις ορμονικές αλλαγές στις οποίες οδηγεί η χρήση της. Πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες της σπιρονολακτόνης είναι προβλήματα στους ηλεκτρολύτες, γυναικομαστία στους άνδρες, σεξουαλική δυσλειτουργία και άλλα. Για τη ροδόχρου χρησιμοποιείται από ελάχιστους δερματολόγους.

Ροδόχρους Νόσος: Αντισυλληπτικά

Τα αντισυλληπτικά έχουν ήπια αντιανδρογόνο δράση, σταματώντας την δράση της τεστοστερόνης που είναι εν μέρει υπεύθυνη για την παραγωγή σμήγματος στο δέρμα και μειώνοντας τον πληθυσμό των Demodex βελτιώνοντας τα συμπτώματα της ροδόχρου. Συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι ναυτία, πονοκέφαλος και εναλλαγές της διάθεσης. Τα αντισυλληπτικά αυξάνουν την πιθανότητα θρόμβωσης και γι αυτό κατά τη διάρκεια της θεραπείας απαγορεύεται το κάπνισμα (το οποίο κάνει ακριβώς το ίδιο).

Κλονιδίνη

Η κλονιδίνη δρα κυρίως στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα και προκαλεί πτώση της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του ερυθήματος της ροδόχρου νόσο με καλά αποτελέσματα.

Ανεπιθύμητες ενέργειες της κλονιδίνης είναι ξηρότητα του στόματος, δυσκοιλιότητα, ζάλη, κατακράτηση υγρών, εξανθήματα, κατάθλιψη και μείωση της Libido.

Β-Αναστολείς

Οι β-αναστολείς είναι ουσίες που δρουν στο νευρικό σύστημα με κύρια δράση της μείωση της πίεσης. Για τη ροδόχρου έρευνες έδειξαν ότι χαμηλές δόσεις μπορεί να βοηθήσουν την εμφάνιση του ερυθήματος. Ανεπιθύμητες ενέργειες των β-αναστολέων είναι κούραση, κρύα χέρια, πονοκέφαλος, γαστρεντερικά προβλήματα, αϋπνία, κατάθλιψη και μείωση της Libido.

Αγχολυτικά

Από τους συχνότερους εκλυτικούς παράγοντες της ροδόχρου νόσου είναι το άγχος. Το ερύθημα που προκαλείται προκαλεί επιπρόσθετο άγχος στον ασθενή και κάποιες φορές σε κοινωνική απομόνωση και κατάθλιψη. Δημιουργείται έτσι ένας κύκλος άγχος – ερυθήματος που πρέπει να σπάσει. Συνήθως η ψυχοθεραπεία έχει πολύ καλά αποτελέσματα, ο ασθενής διδάσκεται τεχνικές διαχείρισης του άγχους και ο κύκλος σπάει. Όταν αυτό δεν αρκεί, μπορεί να χρησιμοποιηθούν αγχολυτικές ουσίες όπως η fluoxetine, η sertraline και η paroxetine.

 

Πηγή:

Κωνσταντίνος Σταματόπουλος, Ροδόχρους Νόσος, εκδόσεις iWrite

Το κείμενο αποτελεί τμήμα του δημοσιευμένου βιβλίου του δερματολόγου Κωνσταντίνου Σταματόπουλου “Ροδόχρους Νόσος” των εκδόσεων iWrite και τα πνευματικά του δικαιώματα προστατεύονται. Αντιγραφή και αναπαραγωγή του αποτελεί ποινικό αδίκημα και διώκεται νομικά.


MAI-Blog-7-1024x536-1.jpg

τομέας εξειδίκευσης του ιατρείου

Η θεραπεία της ροδόχρου νόσου είναι ένα μεγάλο και περίπλοκο κεφάλαιο. Κυκλοφορούν κυριολεκτικά εκατοντάδες καλλυντικά, φαρμακευτικές κρέμες και φάρμακα σε μορφή χαπιών που ο ασθενής, πολλές ακόμα και ο ιατρός δυσκολεύονται να αποφασίσουν από πού να αρχίσουν και ποια θεραπεία να δοκιμάσουν όταν η πρώτη προσέγγιση αποτύχει. Στις φαρμακευτικές θεραπείες έρχονται να προστεθούν χειρουργικές επεμβάσεις, συνεδρίες με laser ή έντονο παλμικό φως καθώς και η φωτοδυναμική θεραπεία. Επιπρόσθετα έρχεται ο όγκος πληροφοριών από οικογένεια, φίλους, γνωστούς και το διαδίκτυο με τον καθένα να προτείνει σπιτικές συνταγές, βότανα και εναλλακτικές θεραπείες που ισχυρίζεται ότι βοήθησαν. Συχνά ο ασθενής καταλήγει να δοκιμάζει τα πάντα, να αλλάζει συχνά δερματολόγους, να δοκιμάζει τη μια θεραπεία μετά την άλλη ή μερικές φορές και ταυτόχρονα με την άλλη, να απογοητεύεται γρήγορα και τελικά να παρατά κάθε προσπάθεια και ελπίδα. Σε αυτό το κεφάλαιο θα αναλύσουμε τις υπάρχουσες θεραπείες είτε έχουν επιστημονικό υπόβαθρο είτε όχι ψύχραιμα και με κριτική διάθεση και τέλος θα αναπτύξουμε ένα σχέδιο θεραπείας ανάλογα με τον τύπο της ροδόχρου νόσου του καθενός.

Καλλυντικά

Ο καθημερινός καθαρισμός και η φροντίδα του δέρματος είναι απαραίτητο κομμάτι της θεραπείας της ροδόχρου. Πολλά προϊόντα όμως δρουν ερεθιστικά και χειροτερεύουν το ήδη ταλαιπωρημένο δέρμα του ασθενούς. Σαν βάση της ανάλυσής μας θα χρησιμοποιήσουμε μια μεγάλη έρευνα για τις δράσεις των καλλυντικών στην αντιμετώπιση της ροδόχρου νόσου του Jacquelyn Levin που δημοσιεύθηκε στο αμερικάνικο Clinical and Aesthetic Dermatology.

Καθώς υπάρχει πλήθος καλλυντικών, καθαριστικών και ενυδατικών, ο ασθενής, συχνά ακόμα και ο ιατρός δυσκολεύονται να αποφασίσουν ποια προϊόντα είναι κατάλληλα για ποιο τύπο δέρματος και για ποιο στάδιο της ροδόχρου νόσου. Οι εταιρίες καλλυντικών σπάνια γνωστοποιούν τα συστατικά των σκευασμάτων τους το οποίο χειροτερεύει την καχυποψία των ιατρών οι οποίοι πρέπει τυφλά να εμπιστευτούν ένα σκεύασμα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι περισσότεροι δερματολόγοι προτιμούν σχεδόν αποκλειστικά εταιρίες που ενημερώνουν για τα συστατικά των σκευασμάτων και αποτρέπουν τους ασθενείς από τη χρήση προϊόντων άγνωστης σύνθεσης. Όπως καταλαβαίνετε δεν μπορούμε να παραθέσουμε όλα τα εμπορικά ονόματα των προϊόντων που κυκλοφορούν, αλλά θα παραθέσουμε τα συστατικά ώστε να μπορείτε και μόνοι σας να ελέγξετε πως δρα το κάθε σκεύασμα που θα συναντήσετε στα ράφια του φαρμακείου.

Τρία είναι τα απαραίτητα συστατικά της καθημερινής φροντίδας του δέρματός μας: το καθαριστικό, η ενυδατική κρέμα και το αντηλιακό.

Το καθαριστικό

Το ιδανικό καθαριστικό πρέπει να απομακρύνει τη σκόνη, τη λιπαρότητα, τα μικροσκοπικά σωματίδια του περιβάλλοντος που συσσωρεύονται στο δέρμα καθώς και τους επιβλαβείς μικροοργανισμούς. Πρέπει όμως ταυτόχρονα να σέβεται τα χρήσιμα λιπίδια, τις πρωτεΐνες και τους ωφέλιμους μικροοργανισμούς του δέρματος που φροντίζουν για τη διατήρηση της σωστής δομής και λειτουργίας του. Τα πολύ ισχυρά όμως καθαριστικά, όπως για παράδειγμα αυτά που χρησιμοποιούνται για το λιπαρό δέρμα της ακμής, εκτός από τους επιβλαβείς παράγοντες απομακρύνουν και τη φυσιολογική λιπαρότητα του δέρματος, μαζί με τους ωφέλιμους μικροοργανισμούς του. Όταν τα συστατικά αυτά του δέρματος διαταράσσονται, η λειτουργία του δέρματος ως φραγμός απέναντι σε επιβλαβείς εξωτερικούς παράγοντες διαταράσσεται επίσης. Το ήδη ευαίσθητο δέρμα των ασθενών με ροδόχρου είναι πλέον εκτεθειμένο σε κάθε εξωτερικό ερεθιστικό παράγοντα και τα συμπτώματα χειροτερεύουν. Η επιλογή λοιπόν του κατάλληλου καθαριστικού είναι σημαντική υπόθεση.

Όπως αναφέρει ο Jacquelyn Levin, υπάρχουν τέσσερις βασικοί τύποι καθαριστικών: το απλό σαπούνι, τα συνθετικά καθαριστικά, τα συνδυαστικά καθαριστικά και τα καθαριστικά ελεύθερα λιπιδίων.

Το απλό σαπούνι αποτελείται από λίπος και μια αλκαλική ένωση. Έχει pH μεταξύ 9 και 10 και θεωρείται ισχυρό καθαριστικό καθώς απομακρύνει κάθε λιπαρότητα και ρυπαρότητα από την επιδερμίδα. Καθώς όμως αφαιρεί ανεξέλεγκτα όλα τα λιπίδια από το δέρμα, η φυσιολογική λειτουργία του διαταράσσεται και τελικά το δέρμα γίνεται πιο διαπερατό σε επιβλαβείς εξωτερικές ουσίες. Είναι λοιπόν ακατάλληλο προϊόν καθαρισμού για εμάς.

Τα συνθετικά καθαριστικά είναι μια μεγάλη κατηγορία προϊόντων που περιέχουν μικρές ποσότητες απλού σαπουνιού που συνδυάζονται με άλλους παράγοντες όπως για παράδειγμα ενυδατικές ουσίες. Το pH τους είναι μεταξύ 5.5 και 7, και πλησιάζει περισσότερο το φυσιολογικό του pH δέρματος που είναι 4.5 – 6. Τα συνθετικά καθαριστικά είναι πιο ήπια από το απλό σαπούνι καθώς σέβονται κάποια λιπίδια του δέρματος και προστατεύουν την αμυντική του λειτουργία.

Τα συνδυαστικά καθαριστικά αποτελούνται από συνδυασμό απλού σαπουνιού, συνθετικών καθαριστικών και αντιμικροβιακών παραγόντων. Χρησιμοποιούνται περισσότερο για λιπαρά δέρματα με τάση για ακμή. Για ασθενείς με ροδόχρου όμως νόσο δεν είναι η ιδανική επιλογή, καθώς οι αντιμικροβιακοί παράγοντες που περιέχουν συνήθως καταστρέφουν τυφλά όλους τους μικροοργανισμούς του δέρματος, διαταράσσοντας τη φυσιολογική του χλωρίδα και πιθανώς οδηγώντας σε έξαρση της νόσου.

Τα ελεύθερα λιπιδίων καθαριστικά είναι τα πιο ήπια και είναι η καταλληλότερη κατηγορία για ασθενείς με ροδόχρου. Μετά τη χρήση τους, αφήνουν ένα λεπτό ενυδατικό φίλτρο στο δέρμα, ενώ δεν καταστρέφουν τη φυσιολογική δομή και λειτουργία του.

Όπως λοιπόν υποστηρίζει και ο Jacquelyn Levin, μεταξύ των παραπάνω, ιδανικότερα για ασθενείς με ροδόχρου είναι τα ελεύθερα λιπιδίων καθαριστικά και τα συνδυαστικά καθαριστικά με ήπιους όμως μόνο αντιμικροβιακούς παράγοντες. Κάθε κατηγορία όμως περιέχει πλήθος διαφορετικών προϊόντων με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Οι ιδιότητες που πρέπει να ψάχνουμε σε κάθε καθαριστικό που θέλουμε να αγοράσουμε είναι: ποιο είναι το βασικό συστατικό του καθαριστικού (η λεγόμενη επιφανειοδραστική του ουσία) και πώς αυτή αντιδρά αυτή με τα λιπίδια του δέρματός μας, ποιο είναι το pH του καθαριστικού και πόσο ενυδατώνει ή ξεραίνει τελικά την επιδερμίδα μας.

Η επιφανειοδραστική ουσία

Η επιφανειοδραστική ουσία (Surfactant) είναι αυτή η οποία ουσιαστικά καθαρίζει το δέρμα από την λιπαρότητα και τα ξένα σωματίδια. Κάθε καθαριστικό περιέχει μία ή περισσότερες επιφανειοδραστικές ουσίες σε διαφορετικές συγκεντρώσεις. Άλλες είναι πιο ερεθιστικές και άλλες σέβονται περισσότερο το δέρμα.

Καθώς υπάρχουν δεκάδες τέτοιες ουσίες και η κοσμητική βιομηχανία αναπτύσσει συνεχώς νέες, χρειάζεται συχνά έρευνα μέσω ίντερνετ για να βρείτε ποια ουσία έχει το κάθε καθαριστικό και πόσο ερεθιστική είναι. Μια καλή αρχή με μια ενδεικτική λίστα με τις συνηθέστερα μέχρι στιγμής χρησιμοποιούμενες επιφανειοδραστικές ουσίες είναι οι παρακάτω:

Πολύ ισχυρές, αποφύγετέ τις: sodium laureth, sodium myreth sulfate, sodium lauryl sulfate, sodium coco sulfate, ammonium lauryl sulfate, TEA lauryl sulfate, ammonium laureth sulfate, sodium C14-16 olefin sulfonate, TEA-dodecylbenzenesulfonate, sodium alkylbenzene sulfonate, ammonium xylenesulfonate και sodium xylenesulfonate.

Ήπιες επιφανειοδραστικές ουσίες, πιο κατάλληλες για τη ροδόχρου: cocamidopropyl betaine, sodium cocyl isethionate, mild surfactant, sodium lauryl sulfoacetate, sodium cocoyl, ethyl PEG-15 cocamine sulfate, dioctyl sodium sulfosuccinate, sodium lauryl glucose carboxylate, disodium laureth sulfosuccinate, sodium methyl 2-sulfolaurate, disodium sulfolaurate, sodium cocoyl glycinate, pluronic, tetronic, polyglucosides και poly decyl glucoside carboxylate.

Το pH του δέρματός μας και το pH του καθαριστικού

Το pH του καθαριστικού είναι εξίσου σημαντικό με την επιφανειοδραστική του ουσία. Η διατήρηση του pH του δέρματος σε φυσιολογικά επίπεδα μεταξύ 4 και 6 είναι πολύ σημαντική για τη σωστή λειτουργία του δέρματος ως φραγμός απέναντι σε εξωτερικές βλαπτικές ουσίες. Περιστασιακή χρήση καθαριστικών με οξύτητα διαφορετική από αυτή του δέρματος δεν δημιουργεί συνήθως πρόβλημα, η καθημερινή όμως φροντίδα με αυτά μπορεί να επηρεάσει το pH του δέρματος και τη λειτουργία του. Προτίμησε λοιπόν προϊόντα για την καθημερινή σου φροντίδα με pH όσο το δυνατόν πιο κοντά στο pH του δέρματος.

Πρόσθετοι παράγοντες

Πολλά σύγχρονα καθαριστικά, εκτός από το να απομακρύνουν ρύπους και λιπαρότητα, έχουν μια επιπρόσθετη χρήσιμη ιδιότητα. Προλαβαίνουν να αφήσουν στο δέρμα, ακόμη και μετά από τη σύντομη επαφή μαζί του, ωφέλιμα συστατικά. Τα συνηθέστερα αυτά πρόσθετα είναι φυτικά έλαια όπως το ηλιέλαιο (πλούσιο σε βιταμίνη Ε και ωμέγα-6 με αντιγηραντική, ενυδατική και αντιφλεγμονώδη δράση) και το σογιέλαιο (πλούσιο σε λινολεϊκό οξύ, αραχιδικό και παλμιτικό), βαζελίνη (με παχιά σύσταση κρατάει μακριά τους ρύπους και ενυδατώνει το δέρμα), ενυδατικοί παράγοντες όπως η γλυκερόλη (πολύ ισχυρό ενυδατικό) και άλλες ουσίες όπως τα κεραμίδια (ελαιώδη μόρια που συγκρατούν νερό στο δέρμα).

Η τάση στα προϊόντα δέρματος για τη ροδόχρου νόσο είναι σήμερα να παράγονται καθαριστικά ελεύθερα λιπιδίων, με όσο το δυνατόν πιο ήπιες επιφανειοδραστικές ουσίες και με συνδυασμούς πρόσθετων παραγόντων που διατηρούν το δέρμα ενυδατωμένο προστατεύοντας τη λειτουργία του ως φραγμό απέναντι σε εξωτερικούς βλαπτικούς παράγοντες. Σε κάθε περίπτωση αποφύγετε τα πολύ ισχυρά καθαριστικά με αλκοόλη ή ακετόνη. Όσο αφορά λοιπόν στα προϊόντα καθαρισμού χρειάζεται προσοχή καθώς το πιο απλό δεν σημαίνει ότι είναι και το καλύτερο, αλλά και το πιο σύνθετο και ακριβό προϊόν δεν είναι απαραίτητα το ιδανικό για την επιδερμίδα σας. Χρειάζεται ψάξιμο και πολλές δοκιμές μέχρι να βρείτε το προϊόν που ταιριάζει στο δέρμα σας. Πολλοί δερματολόγοι και φαρμακοποιοί μπορούν να σας δώσουν δωρεάν δείγματα προϊόντων ώστε να ελέγξετε αν σας βολεύουν, πριν αγοράσετε τα συνήθως ακριβά σκευάσματα.

Σημαντικό ρόλο παίζει και ο τρόπος καθαρισμού. Το πρόσωπο καθαρίζεται κανονικά δύο φορές την ημέρα, ώστε το δέρμα να είναι έτοιμο να υποδεχτεί την καλλυντική ή θεραπευτική κρέμα που ακολουθεί. Αποφύγετε το τρίψιμο και κάθε βίαια κίνηση στο πρόσωπο αλλά και κάθε τρίψιμο με σφουγγάρι. Καθαρίστε το πρόσωπό σας απαλά, χρησιμοποιώντας χλιαρό νερό και αποφεύγοντας το πολύ κρύο ή το καυτό.

Η ενυδατική

Η επιλογή μίας σωστής ενυδατικής κρέμας είναι πάρα πολύ σημαντική. Πολύ περισσότερο από τους ασθενείς με ακμή το δέρμα με ροδόχρου νόσο χρειάζεται ενυδάτωση. Κρέμες με τα κατάλληλα συστατικά που θα δούμε παρακάτω, μπορούν να ενυδατώσουν την επιδερμίδα και να επαναφέρουν την σωστή λειτουργία του δέρματος ως φραγμό απέναντι στους εξωτερικούς επιβλαβείς παράγοντες, η οποία είναι προβληματική σε ασθενείς με ροδόχρου νόσο.  Όσοι πάσχουν από ροδόχρου νόσο έχουν συνήθως δοκιμάσει δεκάδες προϊόντα περιποίησης προσώπου χωρίς αποτέλεσμα. Το να βρούμε μια κρέμα με ισχυρή ενυδατική, προστατευτική και αντιφλεγμονώδη δράση χωρίς όμως τα ανεπιθύμητα συστατικά που ερεθίζουν και ταλαιπωρούν το ήδη ευαίσθητο δέρμα μας δεν είναι συχνά δύσκολη υπόθεση.

Οι περισσότερες ενυδατικές αποτελούνται από νερό, υγραντικά, μαλακτικά, γαλακτωματοποιητές, συντηρητικά και αρώματα. Ο βασικός τους σκοπός είναι να μεταφέρουν και να διατηρήσουν μόρια νερού στην επιδερμίδα είτε άμεσα όπως για παράδειγμα κάνει η βαζελίνη είτε έμμεσα συγκρατώντας νερό μέσα στην επιδερμίδα με ουσίες όπως η ουρία, η αλόη και τα α-υδροξυοξέα. Ας δούμε τα σημαντικότερα συστατικά των ενυδατικών και τι πρέπει να προσέξουμε.

Μαλακτικά συστατικά

Οι μαλακτικές ουσίες (Occlusives) των ενυδατικών δημιουργούν ένα φίλτρο στην επιφάνεια του δέρματος που εμποδίζει την εξάτμιση του νερού. Τέτοιες ουσίες είναι η λανολίνη, η βαζελίνη, τα παράγωγα της σιλικόνης, η λεκιθίνη, η λανολίνη, η παραφίνη και άλλα. Οι ουσίες αυτές εισχωρούν ανάμεσα στα κενά των κυττάρων του δέρματος δυσκολεύοντας τη λειτουργία του δέρματος ως φραγμό απέναντι σε εξωτερικές ουσίες. Οι κρέμες με μεγάλη συγκέντρωση μαλακτικών ουσιών είναι ιδανικές για πολύ ξερό δέρμα, δεν είναι όμως ό,τι καλύτερο για δέρμα με ροδόχρου νόσο και δέρμα με τάση για ακμή καθώς ουσιαστικά δεν το αφήνουν να αναπνέει.

Υγροσκοπικά συστατικά

Οι υγροσκοπικές ουσίες όπως η γλυκερίνη, η αλόη, τα άλφα υδροξυοξέα, η γλυκερίνη, το υαλουρινικό οξύ, η ουρία, το γαλακτικό, ταρταρικό και γλυκολικό οξύ και άλλες, βοηθούν στην απορρόφηση και την συγκράτηση μορίων νερού στο δέρμα.  Τα περισσότερα από αυτά τα μόρια ενυδατώνουν το δέρμα χωρίς να διαταράσσουν τη δομή του και τη δράση του ως φραγμό απέναντι σε εξωτερικούς επιβλαβείς παράγοντες.

Συντηρητικά

Όλες οι κρέμες περιέχουν συντηρητικά ώστε να παραταθεί ο χρόνος ζωής τους. Τα συντηρητικά αποτρέπουν την ανάπτυξη μυκήτων και βακτηρίων, ενώ αποτρέπουν την οξείδωση των λιπαρών συστατικών. Ως συντηρητικά χρησιμοποιούνται συνήθως τα αιθέρια έλαια, όπως το θυμάρι, βιταμίνες όπως οι A, C και Ε, η βενζυλική αλκοόλη, το βενζοϊκό νάτριο, το αιθυλενοδιαμινοτετραοξικό οξύ, το σορβικό κάλιο και το σορβικό οξύ, η φαινοξυαιθανόλη, το υδροξυμεθυλογλυκινικό νάτριο και η διγλυκονικη χλωρεξιδίνη.

Συντηρητικά τα οποία καλό είναι να αποφεύγονται από ασθενείς με ροδόχρου είναι η φαινοξυαιθανόλη, η φορμαλδεΰδη, η imidazolidinyl urea και το Quaternium-15.

Τι γίνεται με τα parabens;

Μετά από μια έρευνα του 2012 που έδειξε ότι πιθανώς να υπάρχει σχέση των paraben με τον καρκίνο του μαστού, άρχισαν όλες οι εταιρίες καλλυντικών να απομακρύνουν τα paraben από τα προϊόντα τους. Τα paraben είναι ισχυρά συντηρητικά που εμποδίζουν την ανάπτυξη μικροοργανισμών στα προϊόντα. Η χρήση τους ξεκίνησε από σαμπουάν, κραγιόν και κρέμες προσώπου και σώματος και γρήγορα επεκτάθηκε σχεδόν σε όλα τα προϊόντα περιποίησης. Γνωρίζουμε ακόμα ότι δρουν ως  φυτοοιστρογόνα όπως και η σόγια ή το τζίσενγκ και άρα θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι μέσω κάποιου άγνωστου μέχρι στιγμής μηχανισμού μπορεί να οδηγήσουν σε έξαρση της ροδόχρου, κάτι που όμως μέχρι στιγμής δεν έχει αποδειχθεί.

Λιπίδια

Πολλές ενυδατικές εκμεταλλεύονται τις θετικές ιδιότητες των λιπιδίων προσθέτοντας στη σύστασή τους λιπαρά οξέα, χοληστερόλη, κεραμίδια και ψευδοκεραμίδια. Έχει αποδειχθεί ότι τα παραπάνω λιπίδια στα προϊόντα περιποίησης βελτιώνουν τη λειτουργία του δέρματος ως φραγμό. Οι περισσότερες έρευνες όμως αφορούν ξηρά αλλεργικά δέρματα και όχι δέρμα με τάση για ροδόχρου νόσο. Παρόλα αυτά η καθημερινή πράξη έδειξε ότι ειδικά προϊόντα με κεραμίδια γίνονται πολύ καλά ανεκτά από ασθενείς με ροδόχρου.

Πρόσθετα συστατικά

Τα παραπάνω συστατικά είναι με μικρές διαφοροποιήσεις κοινά σε κάθε ενυδατική κρέμα. Τι λοιπόν κάνει μια συγκεκριμένη κρέμα πιο αποτελεσματική από τις άλλες για τη ροδόχρου νόσο; Κάθε φαρμακοβιομηχανία προσπαθεί να ανακαλύψει ένα «μυστικό συστατικό» που θα κάνει το προϊόν της μοναδικό. Έτσι ερευνούν προσθέτουν στις συνταγές τους διάφορα φυτικά και χημικά συστατικά με την ελπίδα να προσφέρουν κάτι παραπάνω στη βελτίωση των συμπτωμάτων.

Το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο συστατικό είναι το εκχύλισμα βρώμης. Έχει αποδειχθεί ότι δρα προστατευτικά στο δέρμα ενώ λόγω της αντιφλεγμονώδους του δράσης χρησιμοποιείται για χρόνια στο έκζεμα. Αν και δεν υπάρχουν κλινικές έρευνες για τη ροδόχρου φαίνεται ότι βοηθά στην αντιμετώπιση της φλεγμονής. Άλλη συχνά χρησιμοποιούμενη ουσία είναι η γλυκόριζα που περιέχουν αρκετές ενυδατικές κρέμες. Η γλυκόριζα φαίνεται ότι βελτιώνει το ερύθημα τόσο σε ασθενείς με ροδόχρου νόσο όσο και με άλλες δερματοπάθειες, οπότε μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμο πρόσθετο για πολλούς. Άλλες ουσίες με αποδεδειγμένη αντιφλεγμονώδη δράση είναι:

  • το χαμομηλέλαιο,
  • το εκχύλισμα γιγάρτων (κουκουτσιών) σταφυλιού,
  • η ρεσβερατρόλη (ένα φυτικό συστατικό που βρίσκεται στη φλούδα των σταφυλιών),
  • η κερκετίνη (ένα φλαβονοειδές που εμπεριέχεται στο κόκκινο κρασί),
  • η αλόη,
  • ο κουρκουμάς ή κιτρινόριζα (μια ρίζα πλούσια σε ενώσεις με αντιβακτηριδιακές και αντιφλεγμονώδες ιδιότητες),
  • το πράσινο τσάι (με αντιοξειδωτικές και αγγειοσυσπαστικές ιδιότητες)
  • το εκχύλισμα μανιταριών (με αντηλιακές ιδιότητες) αλλά και
  • αντιοξειδωτικοί παράγοντες με κυριότερη τη βιταμίνη C που πιστεύεται ότι καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες στο δέρμα μειώνοντας τη φλεγμονή.

 

Ποια συστατικά ερεθίζουν το δέρμα με ροδόχρου και καλό είναι να τα αποφεύγεις:

  • Α-υδροξυοξέα
  • Ακετόνη
  • Αλκοόλ
  • Αρώματα
  • Εκχυλίσματα κανέλας, λεμονιού, λάιμ, λεβάντας, τριαντάφυλλου και δεντρολίβανου
  • Καμφορά
  • Λανολίνη
  • Μενθόλη
  • Ουρία
  • Φαινοξυαιθανόλη
  • Φορμαλδεΰδη
  • Benzalkonium chloride
  • Benzyl alcohol
  • Propylene glycol
  • Quaternium-15
  • Sodium lauryl sulfate

 

Σημαντικό ρόλο παίζει και ο τρόπος εφαρμογής της ενυδατικής. Μετά τον καθαρισμό του προσώπου με ένα κατάλληλο προϊόν, στεγνώνουμε το πρόσωπο απαλά χωρίς να το τρίβουμε. Έπειτα εφαρμόζουμε την ενυδατική με τις άκρες των δακτύλων σε λεπτή στρώση και πάλι αποφεύγοντας να κακοποιούμε την επιδερμίδα με έντονο τρίψιμο. Όταν δοκιμάζουμε μια καινούργια κρέμα καλό είναι να αφήνουμε να περάσουν 30 περίπου λεπτά μετά τον καθαρισμό του προσώπου πριν την βάλουμε. Μερικά συστατικά των ενυδατικών ερεθίζουν το υγρό δέρμα. Όσο περνάει ο καιρός και βλέπουμε ότι ανεχόμαστε το νέο προϊόν καλά, μπορεί φυσικά ο χρόνος που περιμένουμε να μειώνεται.

Τι γίνεται όταν χρησιμοποιούμε και θεραπευτική κρέμα;

Συχνά εκτός των καλλυντικών ο δερματολόγος θα σου δώσει και κάποια θεραπευτική κρέμα. Αν και δεν υπάρχουν έρευνες που να έδειξαν ότι η μια κρέμα επηρεάζει την απορρόφηση της άλλης, οι περισσότεροι ιατροί συνήθως συστήνουν μετά τον καθαρισμό να εφαρμόζεται η θεραπευτική κρέμα, να περιμένεις λίγα λεπτά να απορροφηθεί και μετά να χρησιμοποιείς την ενυδατική σου κρέμα.

Γενικά όσο αφορά στη φροντίδα του δέρματός σας, ο κανόνας είναι να χρησιμοποιείτε όσο το δυνατόν πιο ήπια σκευάσματα. Κάθε επιθετική θεραπεία όπως ισχυρά αντισηπτικά, αλκοολούχα καθαριστικά makeup, scrubs και peelings καλό είναι να αποφεύγονται. Επίσης μη χρησιμοποιείτε πολλά προϊόντα ταυτόχρονα. Τα περισσότερα χρειάζονται λίγες εβδομάδες για να δράσουν, οπότε μην αλλάζετε προϊόν κάθε μέρα. Δώστε σε κάθε νέο προϊόν μια με δύο βδομάδες και αν δεν ταιριάξει με το δέρμα σας πετάξτε το στα σκουπίδια. Μη μαζεύετε προϊόντα στο μπάνιο σας. Κρατήστε το νεσεσέρ σας και το πρόγραμμα φροντίδας οργανωμένο και απλό. Ένα καθαριστικό, μια ενυδατική, η θεραπευτική σας κρέμα και το αντηλιακό (αν η ενυδατική σας δεν έχει ήδη) είναι όσα χρειάζεστε.

Αντηλιακό

Πολλές έρευνες έχουν αποδείξει ότι ο ήλιος είναι ο σημαντικότερος παράγοντας που προκαλεί πρόωρη γήρανση του δέρματος και εμφάνισης τύπων καρκίνου του δέρματος. Το αντηλιακό όταν εφαρμόζεται σωστά είναι η πιο φτηνή και αποτελεσματική αντιγηραντική κρέμα. Οι ασθενείς όμως με ροδόχρου πρέπει να είναι ακόμα πιο τυπικοί στη χρήση του. Ο ήλιος είναι ο πρώτος και σημαντικότερος εκλυτικός παράγοντας της ροδόχρου λόγω της άμεσης αγγειοδιαστολής, φλεγμονής και γέννεσης νέων μικρών αγγείων που προκαλεί.

Χρησιμοποιήστε ένα ευρέως φάσματος αντηλιακό με προστασία απέναντι και στην UVA και στην UVB. Προτιμήστε αντηλιακά για ευαίσθητο δέρμα με ψευδάργυρο ή διοξείδιο του τιτανίου με SPF τουλάχιστον 30 τον χειμώνα και 50 το καλοκαίρι. Χρησιμοποιήστε αντηλιακό κάθε μέρα, όλο το χρόνο ανεξάρτητα από το αν έχει ήλιο ή συννεφιά. Ακόμα και τις γκρίζες χειμωνιάτικες μέρες, περίπου το 80% των ακτίνων UVA και UVB διαπερνούν τα σύννεφα. Το καλοκαίρι βάλτε το αντηλιακό 30 λεπτά πριν κολυμπήσετε ή κάνετε σπορ στην παραλία και ξαναβάλτε κάθε δύο ώρες.

Κάντε το αντηλιακό μέρος της καθημερινής σας πρωινής ρουτίνας περιποίησης και βάλτε το στο τέλος, μετά την ενυδατική. Σήμερα πολλές εταιρίες απλοποιούν τη διαδικασία, καθώς πολλές ενυδατικές για τη ροδόχρου έχουν ήδη αντηλιακό στα συστατικά τους. Τα προϊόντα αυτά είναι συνήθως πολύ καλά ανεκτά καθώς η κρέμα προορίζεται ήδη για ευαίσθητο δέρμα και προσέχουν ώστε να μην προκαλούν ερεθισμούς με αρωματικά ή άλλες ερεθιστικές ουσίες.

Μακιγιάζ

Ενώ οι θεραπείες της ροδόχρου έχουν ως στόχο τη μακροπρόθεσμη βελτίωση της εμφάνισης του προσώπου, το μακιγιάζ την βελτιώνει άμεσα. Ακολουθήστε όμως τις παρακάτω βασικές συμβουλές ώστε να χρησιμοποιήσετε το μακιάζ υπέρ σας χωρίς να επιβαρύνετε το δέρμα σας:

  1. Απαραίτητος είναι ο καθαρισμός του προσώπου. Πριν βαφτείτε καθαρίστε το δέρμα προσεκτικά και βάλτε την ενυδατική σας κρέμα, πάντα με ήπιες κινήσεις.
  2. Χρησιμοποιήστε ήπια προϊόντα για ευαίσθητο δέρμα χωρίς πολύ εξειδικευμένα συστατικά που ίσως το ερεθίζουν.
  3. Δοκιμάστε τα προϊόντα πρώτα σε μια μικρή περιοχή του προσώπου ώστε να δείτε αν τα ανέχεστε καλά. Αν κάποιο προϊόν καίει, ξύνει ή προκαλεί άλλο ερεθισμό στο δέρμα αφαιρέστε το αμέσως.
  4. Προτιμήστε τις αποχρώσεις του πράσινου. Το πράσινο χρώμα κρύβει την ερυθρότητα. Αποφύγετε τα πολύ κόκκινα κραγιόν που τονίζουν ακόμη περισσότερο την ερυθρότητα του προσώπου.
  5. Προτιμήστε προϊόντα που έχουν αντηλιακό. Έτσι απλοποιείτε την καθημερινή φροντίδα του προσώπου σας κάνοντας πιο πιθανό να μείνετε πιστοί σε αυτή.
  6. Ποτέ μην κοιμάστε με μακιγιάζ. Αφιερώστε λίγο χρόνο και καθαρίστε το πρόσωπό σας με ήπιο καθαριστικό και βάλτε την ενυδατική σας.

 

Πηγή:

Κωνσταντίνος Σταματόπουλος, Ροδόχρους Νόσος, εκδόσεις iWrite

Το κείμενο αποτελεί τμήμα του δημοσιευμένου βιβλίου του δερματολόγου Κωνσταντίνου Σταματόπουλου “Ροδόχρους Νόσος” των εκδόσεων iWrite και τα πνευματικά του δικαιώματα προστατεύονται. Αντιγραφή και αναπαραγωγή του αποτελεί ποινικό αδίκημα και διώκεται νομικά.


triggers.png

Ροδόχρους νόσος – Άγχος και στρες

τομέας εξειδίκευσης του ιατρείου

Το άγχος και το στρες προκαλούνται ως αντίδραση απέναντι σε διαφορετικά εξωτερικά και εσωτερικά ερεθίσματα, τους λεγόμενους στρεσογόνους παράγοντες. Αυτοί μπορεί να είναι η πίεση χρόνου, η έλλειψη ύπνου, προβλήματα στην οικογένειά ή στη δουλειά, τελειομανία και άλλα. Το άγχος και το στρες προκαλούν απελευθέρωση ορμονών που οδηγούν μεταξύ άλλων τελικά σε διαστολή των αιμοφόρων αγγείων και άρα σε ερυθρότητα στο πρόσωπο.

Το άγχος πιστεύεται ότι είναι ένας από τους σημαντικότερους εκλυτικούς παράγοντες της ροδόχρου νόσου, καθώς δημιουργείται ένας κύκλος άγχους, παραγωγής ορμονών στρες, έξαρσης της νόσου που οδηγεί σε επιπρόσθετο άγχος κ.ο.κ.. Πολλοί ασθενείς με ροδόχρου νόσο, επηρεάζονται από την εικόνα του δέρματός τους τόσο πολύ ώστε να αναγκάζονται να αποφύγουν κοινωνικές συγκεντρώσεις, να μείνουν για μέρες κλεισμένοι στο σπίτι μέχρι να περάσει η έξαρση της νόσου, ενώ δεν είναι λίγοι που φτάνουν στα όρια της κατάθλιψης. Αυτό δημιουργεί έναν ατέρμονο κύκλο από τον οποίο κανείς δύσκολα μπορεί να ξεφύγει. Αντί της απομόνωσης είναι πολύ καλύτερα να ασχοληθούμε ανοιχτά με το πρόβλημα, να ευαισθητοποιήσουμε το περιβάλλον μας και να μάθουμε όσο το δυνατόν περισσότερα για τη νόσο και τους τρόπους αντιμετώπισής της.

Απλές τεχνικές αντιμετώπισης του άγχους μπορεί να βοηθήσουν πολύ την κατάσταση. Ο επαρκής ύπνος, τουλάχιστον 7 ώρες καθημερινά, βοηθά στον έλεγχο του στρες. Μείωση της καθημερινής πρόσληψης καφεΐνης μπορεί επίσης να βοηθήσει αρκετά. Εξάλλου ο καφές ένας γνωστός εκλυτικός παράγοντας που οδηγεί σε έξαρση της νόσου. Μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή βοηθάει ώστε να νιώθουμε καθημερινά ευεξία. Η ήρεμη και βαθιά αναπνοή χρησιμοποιώντας το διάφραγμα, σε αντίθεση με γρήγορη και ρηχή αναπνοή βοηθά συχνά στην αντιμετώπιση στρεσογόνων καταστάσεων. Τέλος, οι ενδορφίνες που παράγονται από την άσκηση μπορεί να είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές. Μετά από μία κουραστική μέρα στη δουλειά, προτιμήστε να πάτε για ένα γρήγορα περπάτημα παρά να ξαπλώσετε στον καναπέ. Εξάλλου έχει αποδειχθεί ότι η καλή σωματική κατάσταση συνδέεται με αυξημένη αυτοεκτίμηση που οδηγεί σε μείωση του καθημερινού άγχους. Αν παρόλα αυτά παρατηρείτε ότι οι παραπάνω τεχνικές δεν είναι αρκετές, ότι η νόσος επηρεάζει σημαντικά την ζωή σας ώστε να αναγκάζεστε να αποφεύγετε φίλους και συγγενείς, καλύτερα να εμπιστευτείτε έναν ειδικό. Ένας ψυχολόγος ή ψυχοθεραπευτής θα σας βοηθήσει με ειδικές τεχνικές αντιμετώπισης του άγχους, το οποίο τελικά θα έχει σχεδόν σίγουρα και θετική επίπτωση και στην εμφάνιση του δέρματος του προσώπου σας. Περισσότερα για το άγχος, το στρες και την αντιμετώπισή τους θα δούμε στο σχετικό κεφάλαιο.

Ροδόχρους νόσος – Σωματική άσκηση και φυσική εργασία

Πολλοί ασθενείς όταν αποφασίσουν να ασχοληθούν σοβαρά με τη ροδόχρου νόσο, αποφασίζουν ταυτόχρονα να βελτιώσουν τη γενική κατάσταση της υγείας τους. Αυτό πολλές φορές συνεπάγεται την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, συχνότερα από όλα το τρέξιμο. Η σωματική όμως άσκηση είναι ένας από τους γνωστότερους εκλυτικούς παράγοντες που οδηγούν σε έξαρση της νόσου. Περίπου 80% των ασθενών με ροδόχρου νόσο αναφέρουν ότι η άσκηση οδηγεί σε επιδείνωση των συμπτωμάτων, με κοκκίνισμα του προσώπου που διαρκεί από λίγα λεπτά μέχρι και ημέρες. Τη σοβαρότερη επίπτωση φαίνεται ότι έχει η αερόβια άσκηση, όπως το τρέξιμο. Αυτός ο τύπος της άσκησης αυξάνει τις απαιτήσεις του σώματος σε οξυγόνο, που οδηγεί σε γρήγορη αναπνοή, αύξηση των καρδιακών παλμών, και διαστολή των αγγείων ώστε να βελτιωθεί η αιμάτωση του σώματος. Ακόμα, η έντονη αερόβια άσκηση οδηγήσει σε σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, το οποίο οδηγεί αντιδραστικά σε αγγειοδιαστολή ώστε αυτή να επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα.

Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι ασθενείς με ροδόχρου νόσο δεν πρέπει να γυμνάζονται. Μορφές ήπιας άσκησης, όπως το περπάτημα και το κολύμπι είναι προτιμότερες. Φροντίστε ώστε το περιβάλλον στο οποίο ασκείστε να είναι σχετικά ψυχρό. Αν γυμνάζεστε σε εσωτερικό χώρο φροντίστε ώστε να αερίζεται καλά, να υπάρχει ανεμιστήρας ή κλιματισμός. Αν παρατηρήσετε παρόλα αυτά ότι η θερμοκρασία σας ανεβαίνει, βάλτε μια υγρή πετσέτα στο λαιμό σας, πιείτε λίγο κρύο νερό ή κρατήστε στο στόμα σας για λίγη ώρα ένα παγάκι. Αν γυμνάζεστε σε εξωτερικό χώρο παρατηρήστε τον καιρό. Οι ακραίες συνθήκες όπως η πολύ ζέστη και το πολύ κρύο χειροτερεύουν τα συμπτώματα. Μη ξεχνάτε να φοράτε αντηλιακό.

Ιδανική άσκηση για ασθενείς με ροδόχρου νόσο είναι το κολύμπι σε δροσερό νερό, που διατηρεί τη θερμοκρασία του σώματός σας σε φυσιολογικά επίπεδα. Αν κολυμπάτε σε πισίνα φροντίστε ώστε τα επίπεδα του χλωρίου να είναι στα σωστά επίπεδα. Πολύ χλώριο ξεραίνει και ερεθίζει το δέρμα ενώ πολύ λίγο χλώριο αφήνει μικροοργανισμούς όπως μύκητες και βακτήρια να αναπτυχθούν, τα οποία χειροτερεύουν επίσης τη ροδόχρου νόσο.

Αποφύγετε να αθλείστε έντονα για πάνω από 45 λεπτά, προτιμήστε να μοιράσετε τις περιόδους κατά τις οποίες γυμνάζεστε μέσα στη μέρα, ώστε ιδανικά η κάθε περίοδος να μη διαρκεί περισσότερο από 15 λεπτά. Έτσι θα έχετε το ίδιο αποτέλεσμα, αποφεύγοντας να ζεσταθείτε πολύ. Δοκιμάστε ακόμα να εναλλάσσετε τις ασκήσεις, δηλαδή μπορείτε να τρέξετε ή να σηκώσετε βάρη για 15 λεπτά, να κολυμπήσετε για 15 λεπτά σε δροσερό νερό και να ξαναεπιστρέψετε στα βάρη ή το τρέξιμο αργότερα.

Τέλος μην ξεχνάτε ότι λίγη ερυθρότητα στο πρόσωπο είναι απόλυτα φυσιολογική κατά τη διάρκεια της άσκησης. Η ερυθρότητα του προσώπου προκαλείται από την φυσιολογική προσπάθεια του οργανισμού να μειώσει τη θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος, που φυσιολογικά όταν αθλούμαστε είναι αυξημένη.

Ροδόχρους Νόσος – Εξωτερική θερμοκρασία

Ήλιος

Το ότι η ροδόχρους συνήθως εμφανίζεται μετά τα 20 με 30 και το ότι επηρεάζονται περισσότερο περιοχές που εκτίθενται συχνά στον ήλιο, αποτέλεσαν ένδειξη ότι στην παθογένειά της φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο η συγκεντρωτική δράση της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα. Η βλαπτική αυτή ακτινοβολία οδηγεί σε απελευθέρωση ελεύθερων ριζών που οδηγούν τελικά σε φλεγμονή, μια από της βασικότερες αιτίες εμφάνισης της ροδόχορυ νόσου. Η ευαισθησία του δέρματος στην ηλιακή ακτινοβολία, μπορεί να αυξάνεται από φάρμακα που πιθανώς παίρνει ο ασθενής.

Ακόμα, στην παθογένεια της ροδόχρου νόσου πιθανολογείται ότι συμμετέχει η βλάβη των μιτοχονδρίων. Τα μιτοχόνδρια είναι μικρά κυτταρικά οργανίδια που ευθύνονται για την παραγωγή ενέργειας του κυττάρου. Η βιταμίνη Β2, που είναι απαραίτητη για τη λειτουργία του μιτοχονδρίου, καταστρέφεται πολύ εύκολα όταν εκτεθεί στο φως, με αποτέλεσμα τη δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων. Η βιταμίνη Κ και το συνένζυμο Q που είναι επίσης εξαιρετικά φωτοευαίσθητα, συμμετέχουν επίσης στο μεταβολισμό του μιτοχονδρίου. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι ο ήλιος μέσω της φλεγμονής και της δυσλειτουργίας των μιτοχονδρίων που προκαλεί συμβάλει στην εμφάνιση της ροδόχρου.

Ακόμα, η πολύωρη έκθεση στον ήλιο έχει ως αποτέλεσμα την άμεση αύξηση θερμοκρασίας του δέρματος, που οδηγεί επίσης σε αγγειοδιαστολή και τελικά σε ερύθημα.

Ζέστη

Ενώ για τους περισσότερους το καλοκαίρι είναι εποχή ξενοιασιάς και χαλάρωσης, για τους ασθενείς με ροδόχρου μπορεί να αποτελεί τη χειρότερη εποχή του χρόνου, τουλάχιστον όσο αφορά στο δέρμα τους. Σε μια έρευνα της Αμερικάνικης Κοινότητας Ροδόχρου Νόσου, το 85% των ασθενών ανέφεραν ότι η κατάσταση του δέρματός τους επηρεάζεται από τις αλλαγές του καιρού, ενώ οι μισοί περίπου από αυτούς ανέφεραν ότι τα συμπτώματα είναι χειρότερα το καλοκαίρι.  Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι υψηλή, ο εγκέφαλός μας προσπαθεί να μειώσει τη θερμοκρασία του σώματός μας μεταφέροντας αίμα από τα όργανά μας στο δέρμα, ώστε να φύγει στο περιβάλλον. Η αύξηση όμως της ροής του αίματος στο δέρμα οδηγεί σε διογκωμένα αγγεία και επιδείνωση της νόσου.

Όταν οι ασθενείς προσαρμόσουν τις καθημερινές τους συνήθειες, τα συμπτώματα της ροδόχρου βελτιώνονται συνήθως σημαντικά, ή υποχωρούν πλήρως. Την μεγαλύτερη διαφορά φαίνεται ότι προκαλεί η αλλαγή στη θερμοκρασία του μπάνιου. Το καλοκαίρι λοιπόν για να προφυλαχθείτε από τις εξάρσεις τις νόσου αποφύγετε όσο γίνεται να κυκλοφορείτε έξω όταν έχει πολύ ζέστη, φροντίστε ο χώρος σας να κλιματίζεται, αποφύγετε άλλους παράγοντες που προκαλούν έξαρση της ροδόχρου όπως τα καυτερά φαγητά και την έντονη άσκηση και δώστε έμφαση στην θεραπεία που σας έχει δώσει ο δερματολόγος σας.

Κρύο

Από την άλλη μεριά, οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες φαίνεται να είναι εξίσου προβληματικές για τους ασθενείς με ροδόχρου. Πολλοί από τους ασθενείς αναφέρουν πολύ χειρότερα συμπτώματα το χειμώνα, και όχι λόγω του κρύου έξω, αλλά της μεταβολής κρύου – ζέστης όταν έρχονται σε κλειστό χώρο. Τον χειμώνα τείνουμε να κάνουμε επίσης καυτό μπάνιο και να καταναλώνουμε καυτά ροφήματα για να ζεσταθούμε. Αυτή η άμεση όμως επαφή με καυτές ουσίες επιδρά απευθείας στο κέντρο ρύθμισης της θερμοκρασίας του σώματός μας στο υποθάλαμο και οδηγεί σε αγγειοδιαστολή και ερύθημα. Οι χαμηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος ρίχνουν τη θερμοκρασία του σώματος, ο εγκέφαλός μας προσπαθώντας να διατηρήσει τις λειτουργίες των βασικών μας οργάνων αλλά και για να περιορίσει την απώλεια θερμότητας από το δέρμα, κλείνει τα μικρά αγγεία του δέρματος και απομακρύνει το αίμα από αυτά. Αν αυτό συνεχιστεί για πολύ ώρα, μειώνεται η παροχή οξυγόνου στο δέρμα. Αντιδραστικά, μόλις επανέλθει η θερμοκρασία περιβάλλοντος, το δέρμα μας αντιδρά υπερβολικά υπερδιαστέλλοντας τα αγγεία του προσώπου, οπότε και αυτό κοκκινίζει.

Όταν λοιπόν οι θερμοκρασίες πέφτουν φροντίστε να διατηρείτε το σώμα σου και κυρίως το πρόσωπό σας σχετικά ζεστό, χρησιμοποιώντας για παράδειγμα κασκόλ. Αποφύγετε τις μεγάλες διαφορές θερμοκρασίας εσωτερικού – εξωτερικού χώρου, μην κάθεστε απέναντι σε πηγές θερμότητας όπως τζάκι και καλοριφέρ και παρά το κρύο μην ξεχνάτε να χρησιμοποιείτε καθημερινά ενυδατική κρέμα και αντηλιακό. Παρά τη συννεφιά το χειμώνα, φτάνει στο δέρμα σας το μεγαλύτερο ποσοστό ακτινοβολίας (περίπου 80%).

Ροδόχρους Νόσος – Φάρμακα

Κορτιζόνη

Η χρήση κορτιζόνης έχει εξελιχθεί σε τεράστιο πρόβλημα όσο αφορά στη ροδόχρου. Κάποιοι ιατροί, δερματολόγοι και μη, δίνουν στους ασθενείς τους κρέμες κορτιζόνης για την αντιμετώπιση της ροδόχρου νόσου. Η κορτιζόνη, ενδείκνυται όμως μόνο για την κεραυνοβόλο ροδόχρου, η οποία είναι και εξαιρετικά σπάνια. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, βοηθά για μικρό χρονικό διάστημα, συνήθως όσο τη χρησιμοποιεί ο ασθενής και μόλις διακοπεί η χρήση της το δέρμα επιστρέφει συχνά σε χειρότερη κατάσταση από ό, τι ήταν πριν. Ακόμη η μακροχρόνια χρήση κορτιζόνης για άλλες δερματοπάθειες του προσώπου, πχ. αλλεργική δερματίτιδα ή έκζεμα, οδηγεί σε μια πάθηση που μοιάζει με τη ροδόχρου, τη λεγόμενη δερματίτιδα από στεροειδή.

Αρχικά η κορτιζόνη έχει αντιφλεγμονώδη δράση και οδηγεί σε αγγειοσύσπαση των μικρών φλεβών του προσώπου. Έτσι η ερυθρότητα του προσώπου υποχωρεί. Συνεχής όμως χρήση για μήνες οδηγεί τελικά σε ατροφία του δέρματος και υποστροφή του κολλαγόνου. Τελικά το δέρμα γίνεται πολύ ευαίσθητο σε κάθε εξωτερικό παράγοντα όπως ο ήλιος, το κρύο και μικρόβια. Όσο συνεχίζεται η χρήση της κορτιζόνης το δέρμα γίνεται όλο και πιο λεπτό και ευαίσθητο. Τελικά με διάφορους μηχανισμούς απελευθερώνονται ουσίες που οδηγούν σε αγγειοδιαστολή και φλεγμονή.

Συνεπώς, παρά το ότι η κορτιζόνη αρχικά φαίνεται να βοηθάει στην ροδόχρου, μακροχρόνια προκαλεί ανεπανόρθωτη ζημιά. Μπορεί να χρειαστούν μήνες ως και χρόνια για να απεξαρτηθεί το δέρμα από αυτήν, χωρίς να είναι σίγουρο ότι οι βλάβες που έχει προκαλέσει θα επανέλθουν πλήρως. Συμπερασματικά λέμε κατηγορηματικά όχι στη χρήση κορτιζόνης για τη ροδόχρου νόσο, ούτε καν για μικρό χρονικό διάστημα.

Θεραπείες ακμής

Κάποιες φορές η ροδόχρους νόσος μπορεί να μοιάζει με την κοινή ακμή. Η ερυθρότητα, τα σπυράκια και η λιπαρότητα του δέρματος είναι χαρακτηριστικά και για τις δυο παθήσεις. Έτσι δεν είναι λίγες οι φορές που ο ασθενής είτε μόνος του είτε λόγω λάθους ενημέρωσης από ιατρό ή φαρμακοποιό ξεκινά θεραπεία για ακμή ενώ στην πραγματικότητα έχει ροδόχρου νόσο. Το αποτέλεσμα συνήθως δεν είναι τραγικό, καθώς πολλές θεραπείες είναι κοινές και για τις δυο παθήσεις. Οι περισσότερες όμως τοπικές θεραπείες της ακμής είναι αρκετά ερεθιστικές για το δέρμα και ενώ για την ακμή αυτό όχι μόνο δεν αποτελεί πρόβλημα, αλλά κάποιες φορές είναι και επιθυμητό, στη ροδόχρου νόσο κάθε ερεθισμός του δέρματος μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω φλεγμονή και πρέπει να αποφεύγεται!

Σύμπλεγμα βιταμίνης Β

Το σύμπλεγμα βιταμινών που αποτελούν την βιταμίνη Β μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου και τη διάθεση. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι βιταμίνες Β6 και Β12 είναι απαραίτητες για την καλή λειτουργία του νευρικού μας συστήματος. Άλλες έρευνες έχουν συνδέσει την εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ με έλλειψη βιταμίνης Β12. Η έλλειψη βιταμίνης Β στον οργανισμό έχει επίσης συνδεθεί με κατάθλιψη.

Τελευταία όμως είδαν το φως της δημοσιότητας έρευνες που έδειξαν ότι μεγάλες ποσότητες βιταμίνης Β2, Β3, Β6 και Β12 μπορεί σε ορισμένους ανθρώπους να οδηγήσουν σε έξαρση της ροδόχρου νόσου. Ο ακριβής μηχανισμός δεν είναι γνωστός. Φαίνεται ότι η βιταμίνη Β3 (νιασίνη) μπορεί να προκαλέσει ερυθρότητα του δέρματος, λόγω μάλλον της δράσης της στη διαπερατότητα των αγγείων. Μια υπερβιταμίνωση Β2 (ριβοφλαβίνη), Β6 (πυριδοξίνη) και Β12 (κυανοκοβαλαμίνη) μπορεί να επιδεινώσει την ακμή ή να προκαλέσει έξαρση της ροδόχρου νόσου, πιο συχνά σε γυναίκες.

Προσοχή λοιπόν στα συμπληρώματα διατροφής. Αν καταναλώνετε ήδη λαχανικά, μπανάνες, πατάτες, κοτόπουλο, αυγά, καρύδια ή σαρδέλες λαμβάνετε υπεραρκετές ποσότητες βιταμίνης Β. Αντίθετα με όσα νομίζουν πολλοί, η περισσότερη του φυσιολογικού κατανάλωση βιταμινών δεν κάνει καλό.

Άλλα

Πολλά φάρμακα προκαλούν δερματικές αντιδράσεις. Δε θα αναλύσουμε τον ακριβή μηχανισμό που το καθένα μπορεί να οδηγήσει σε έξαρση της ροδόχρου νόσου αλλά θα αναφέρουμε αυτά που συχνότερα οδηγούν σε αυτήν. Αν λαμβάνετε κάποιο από τα παρακάτω συζητήστε με τον παθολόγο σας αν το συγκεκριμένο χάπι μπορεί να διακοπεί ή να αντικατασταθεί από άλλο.

Τα συχνότερα φάρμακα που οδηγούν σε έξαρση των συμπτωμάτων είναι: νιτρώδη, βρωμοκρυπτίνη, ανταγωνιστές αντλίας ασβεστίου, χολινεργικά, κυκλοσπορίνη, δοξορουμπικίνη, ιντερφερόνη, νικοτινικό οξύ, νιασίνη, νιφεδιπίνη, νιτρογλυκερίνη, μορφίνη, οπιοειδή παυσίπονα, τριαμκινολόνη, προσταγλαδίνες, ριφαμπικίνη, ταμοξιφένη, TRH και βανκομυκίνη.

Στο φύλλο οδηγιών χρήσης του κάθε φαρμάκου αναφέρεται πάντα η δραστική του ουσία και η ομάδα στην οποία ανήκει. Ακόμα αναφέρονται οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες. Ψάξτε για δερματικές αντιδράσεις. Προσπαθήστε να θυμηθείτε αν ταιριάζει χρονικά η έναρξη μιας θεραπείας με την εμφάνιση των συμπτωμάτων της ροδόχρου. Σε κάθε περίπτωση όμως μη δοκιμάσετε να διακόψετε αγωγή που σας συνέστησε ο ιατρός σας χωρίς πρώτα να τον συμβουλευτείτε.

Ροδόχρους Νόσος – Άλλες παθήσεις

Χρόνιος βήχας

Βήχας που διαρκεί περισσότερο από 8 εβδομάδες θεωρείται χρόνιος. Πιθανές αιτίες είναι η χρόνια βρογχίτιδα, το άσθμα, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, λοιμώξεις, η κυστική ίνωση, χρόνια πνευμονική πνευμονοπάθεια πχ. από το κάπνισμα και άλλα. Ο μηχανισμός με τον οποίο ο χρόνιος βήχας μπορεί να οδηγήσει σε έξαρση της ροδόχρου νόσου δεν είναι απόλυτα γνωστός. Όταν βήχουμε η πίεση στον θώρακά μας αυξάνεται και μεταδίδεται στην καρδιά και την αορτή. Έτσι, το αίμα απομακρύνεται από το θώρακα και μεταφέρεται προς την περιφέρεια, στα αγγεία δηλαδή του δέρματος. Όταν αυτό συνεχίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα αγγεία χάνουν την ελαστικότητά τους και δημιουργούνται τηλεαγγειεκτασίες. Αν λοιπόν υποφέρετε από χρόνιο βήχα, επισκεφτείτε έναν πνευμονολόγο, μπορεί να βγείτε διπλά κερδισμένοι!

Ηλικία και εμμηνόπαυση

Οι γυναίκες, αλλά και οι άνδρες σε μικρότερο φυσικά βαθμό έχουν οιστρογόνα. Όταν οι άνδρες περνούν την μέση ηλικία είναι τα επίπεδα των οιστρογόνων στο αίμα αυξάνουν και της τεστοστερόνης πέφτουν. Το περίεργο είναι ότι οι περισσότεροι πιστεύουν ότι στις γυναίκες τα οιστρογόνα πέφτουν με τον καιρό, κάτι το οποίο όμως δεν ισχύει. Η προγεστερόνη έχει δράση αντίθετη των οιστρογόνων. Μετά τα 30 τα επίπεδα της προγεστερόνης στις γυναίκες πέφτουν και των οιστρογόνων αυξάνουν, έτσι η επίδραση των οιστρογόνων γίνεται ακόμα πιο ισχυρή. Δεν είναι τυχαίο ότι η ροδόχρους νόσος εμφανίζεται συνήθως στα 30 στις γυναίκες και λίγο αργότερα στους άνδρες στους οποίους τα επίπεδα οιστρογόνων αυξάνονται μεταξύ 40 και 50.

Τα οιστρογόνα οδηγούν σε παραγωγή γαλακτικού οξέος. Αυτό οδηγεί σε αύξηση παραγωγής αμινολεβουλινικού οξέος και πορφυρίνης. Το αμινολεβουλινικό οξύ και η πορφυρίνη είναι τοξικά για τα μιτοχόνδρια, των οποίων η λειτουργία παίζει σημαντικό ρόλο όπως είδαμε στη ροδόχρου νόσο, και αυξάνουν την ευαισθησία του δέρματος στη υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου. Οι φλέβες είναι πολύ ευαίσθητες στη δράση των οιστρογόνων. Αυτό εξηγεί και το γιατί οι γυναίκες εμφανίζουν πολύ συχνότερα εκτός από ροδόχρου νόσο, κιρσούς και ευρυαγγείες στα πόδια. Αντισυλληπτικά που χρησιμοποιούνταν παλαιότερα και είχαν μεγάλες ποσότητες οιστρογόνων οδηγούσαν πολύ συχνά σε έξαρση της ακμής και της ροδόχρου νόσου.

Προϊόντα περιποίησης δέρματος

Ασθενείς με ροδόχρου νόσο έχουν συχνά λιπαρό δέρμα. Τα περισσότερα όμως κοινά καθαριστικά έχουν ακετόνη ή αλκοόλ που απομακρύνει το σμήγμα. Τα προϊόντα αυτά είναι πολύ ερεθιστικά για το δέρμα και σε συνδυασμό με έντονο τρίψιμο κατά τον καθαρισμό οδηγούν συχνά σε έξαρση της νόσου. Ακόμα ασθενείς με ροδόχρου νόσο καλό είναι να αποφεύγουν ισχυρά peelings με υψηλές συγκεντρώσεις α- υδροξυοξέων και σαλικυλικού οξέος τα οποία προκαλούν φλεγμονή και αύξηση της θερμοκρασίας του δέρματος τοπικά. Γενικά το δέρμα με ροδόχρου νόσο θέλει πολύ ήπια περιποίηση, τα καλλυντικά και οι δερματολογικές θεραπείες πρέπει να είναι κατάλληλα για ευαίσθητο δέρμα ώστε να αποφευχθεί κάθε ερεθισμός που οδηγεί σε ανεπιθύμητο ερύθημα. Περισσότερα για την περιποίηση του δέρματος θα δούμε στο κεφάλαιο Αντιμετώπιση.

Τσιγάρο και ροδόχρους νόσος

Τι γίνεται με το κάπνισμα; Το κάπνισμα και η σχέση του με τη ροδόχρου νόσο είναι ένα πολύ αμφιλεγόμενο θέμα, με πολλές αντικρουόμενες μεταξύ τους έρευνες και τους ασθενείς να διαλέγουν πλευρές σε αυτήν την άτυπη διαμάχη. Στα πλαίσια αυτού του κεφαλαίου θα αγνοήσουμε κάθε πιθανή συνέπεια του καπνίσματος για την υγεία μας και θα ψάξουμε το ποιες επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτό στη ροδόχρου νόσο.

Πριν από λίγους μήνες ένας ασθενής μου, ορκιζόταν ότι λίγες μέρες αφού διέκοψε το κάπνισμα η ροδόχρους νόσος που είχε να εμφανιστεί από την εφηβεία, επέστρεψε και μάλιστα πανίσχυρη. Είναι γνωστό ότι η νικοτίνη είναι ισχυρός αγγειοσυσπαστικός παράγοντας, μικραίνει δηλαδή τη διάμετρο των αγγείων. Μπορεί να κανείς να υποθέσει ότι μικρότερη διάμετρος αγγείων στο πρόσωπο, οδηγεί σε μείωση της αιμάτωσης του δέρματος του προσώπου και άρα σε μείωση του ερυθήματος στη ροδόχρου νόσο. Από την άλλη πολλοί ασθενείς βλέπουν σημαντική βελτίωση της ποιότητας του δέρματός τους και βελτίωση της ροδόχρου αφού διακόψουν το κάπνισμα. Ας προσπαθήσουμε να δούμε τις υπάρχουσες θεωρίες και τις έρευνες που υποστηρίζουν την καθεμία.

Υπέρ του καπνίσματος

Είναι μέχρι στιγμής γνωστό ότι το κάπνισμα μειώνει την οξυγόνωση του δέρματος, με αρνητικές επιπτώσεις στην επούλωση των πληγών, ρυτίδες λόγω μείωσης του κολλαγόνου και της ελαστίνης, ενώ μπορεί να επιδεινώσει την ψωρίαση λόγω της χρόνιας φλεγμονής που προκαλεί.

Ο Andrew Basnett όμως, ανέφερε σε μελέτη του ότι στατιστικά οι περισσότεροι ασθενείς με ροδόχρου είναι μη καπνιστές. Η μελέτη δεν λέει ότι κάπνισμα προστατεύει από τη ροδόχρου, αλλά ότι στατιστικά οι μη καπνιστές ασθενείς είναι λιγότεροι. Μια εξήγηση θα μπορούσε να είναι ότι το τσιγάρο δρα ως ήπιο αντιφλεγμονώδες. Εξάλλου είναι γνωστή η αντιφλεγμονώδης δράση της νικοτίνης σε άλλες παθήσεις όπως η ελκώδης κολίτιδα. Ακόμα όπως είδαμε η νικοτίνη δρα αγγειοσυσπαστικά, μειώνει δηλαδή την διάμετρο των μικρών φλεβών στο δέρμα, μειώνοντας το ερύθημα.

Αρκετές επιδημιολογικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει τα παραπάνω δεδομένα, ότι δηλαδή περισσότεροι μη καπνιστές πάσχουν από ροδόχρου νόσο παρά καπνιστές.

Κατά του καπνίσματος

Παρά το γεγονός ότι το κάπνισμα έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, τουλάχιστον αρχικά, είναι γνωστό ότι μακροχρόνια μειώνει τα επίπεδα βιταμίνης C. Το κάπνισμα αποδεδειγμένα οδηγεί σε σχηματισμό ελεύθερων ριζών, ενώ η μείωση της βιταμίνης C δυσκολεύει την εξουδετέρωσή τους. Οι ελεύθερες ρίζες οδηγούν τελικά σε γενικευμένη φλεγμονή στο σώμα που φυσικά μπορεί να επεκτείνεται και στο δέρμα του προσώπου.

Ακόμα, η νικοτίνη μέσω της αγγειοσύσπασης που προκαλεί, μειώνει την αιμάτωση και την οξυγόνωση του δέρματος στην περιφέρεια. Αυτό πιθανώς να οδηγεί αντιδραστικά σε αγγειοδιαστολή και δημιουργία νέων αγγείων όταν η επίδραση της νικοτίνης σταματήσει και άρα σε έξαρση της ροδόχρου.

Σε μια άλλη μελέτη, οι ερευνητές έδειξαν ότι η ενεργοποίηση των υποδοχέων νικοτίνης φαίνεται να συνδέεται με σημαντική αύξηση του ασβεστίου μέσα στα κύτταρα, η οποία οδηγεί μέσω αλληλεπιδράσεων με άλλες ουσίες στη δημιουργία νέων αγγείων και πιθανώς στις τηλεαγγειακτασίες της ροδόχρου νόσου.

Τι ισχύει λοιπόν τελικά; Οι περισσότεροι ερευνητές φαίνεται να πιστεύουν ότι ενώ η νικοτίνη βραχυπρόθεσμα μειώνει το ερύθημα του προσώπου και βελτιώνει την εμφάνιση της ροδόχρου, μακροπρόθεσμα οδηγεί σε φλεγμονή και δημιουργία νέων μικρών αγγείων που την επιδεινώνουν. Εκτός των άλλων μακροπρόθεσμα θα έχετε σίγουρα όφελος από την διακοπή του καπνίσματος. Αν σκοπεύετε να κόψετε το κάπνισμα ή αν το κόψατε και η εμφάνιση του προσώπου σας χειροτέρευσε επισκεφτείτε τον δερματολόγο σας ώστε να κανονίσετε ένα σχέδιο δράσης. Συνήθως χρησιμοποιούνται αντισταθμιστικά αγγειοσυσπαστικές ουσίες τοπικά, όπως η τρυγική βριμονιδίνη.

Πηγή:

Κωνσταντίνος Σταματόπουλος, Ροδόχρους Νόσος, εκδόσεις iWrite

Το κείμενο αποτελεί τμήμα του δημοσιευμένου βιβλίου του δερματολόγου Κωνσταντίνου Σταματόπουλου “Ροδόχρους Νόσος” των εκδόσεων iWrite και τα πνευματικά του δικαιώματα προστατεύονται. Αντιγραφή και αναπαραγωγή του αποτελεί ποινικό αδίκημα και διώκεται νομικά.


flat-lay-composition-powdered-raw-chili.jpg

Ροδόχρους νόσος: Δίαιτα υψηλή σε υδατάνθρακες και ζάχαρη

τομέας εξειδίκευσης του ιατρείου

Οι υδατάνθρακες είναι η σημαντικότερη πηγή ενέργειας για το σώμα μας και από αυτούς προέρχεται ένα μεγάλο μέρος των θερμίδων κάθε ισορροπημένης διατροφής. Χωρίζονται σε απλούς και σύνθετους. Οι υδατάνθρακες μετατρέπονται πιο εύκολα και πιο γρήγορα από τις πρωτεΐνες και τα λίπη σε ενέργεια. Οι απλοί υδατάνθρακες μετατρέπονται ευκολότερα, ενώ οι σύνθετοι χρειάζονται περισσότερο χρόνο. Τους χρειαζόμαστε όταν το σώμα μας απαιτεί γρήγορα ενέργεια για παράδειγμα όταν αθλούμαστε ή όταν ξυπνάμε το πρωί. Οι σημαντικότερες πηγές υδατανθράκων είναι το ψωμί, τα ζυμαρικά, τα φρούτα, οι πατάτες, το ρύζι και φυσικά η ζάχαρη και όσα τρόφιμα την περιέχουν, όπως τα γλυκά, τα αναψυκτικά και τα λεγόμενα είδη περιπτέρου. Οι υδατάνθρακες είναι απαραίτητο κομμάτι μιας ισορροπημένης διατροφής, δίαιτα πολύ χαμηλή σε υδατάνθρακες μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία, δυσκολία συγκέντρωσης, νεύρα και κατάθλιψη. Δίαιτα με παραπάνω του απαιτούμενου υδατάνθρακες οδηγεί σε αύξηση βάρους, μεταβολικό σύνδρομο, διαβήτη και άλλα προβλήματα υγείας.

Πολλοί ασθενείς αναφέρουν σε ομάδες συζήτησης (φόρουμ) του εξωτερικού, ότι δίαιτα χαμηλή σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες όπως η ζάχαρη βοήθησε σε έλεγχο των συμπτωμάτων της ροδόχρου νόσου. Η ζάχαρη και γενικότερα η δίαιτα υψηλή σε υδατάνθρακες έχει αποδειχθεί ότι χειροτερεύει την ακμή. Η συνεχής κατανάλωση τροφών πλούσιων σε υδατάνθρακες οδηγεί σε σταθερά υψηλά επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης στο αίμα, η οποία μέσω ορμονικών αλληλεπιδράσεων οδηγεί τελικά σε αύξηση της παραγωγής του σμήγματος από τους σμηγματογόνους αδένες του δέρματος. Αν και μέχρι στιγμής δεν υπάρχει επιστημονική μελέτη που να αποδεικνύει πιθανή σχέση μεταξύ ροδόχρου νόσου και υδατανθρακών, μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυξημένη παραγωγή σμήγματος μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του Demodex που ζει στο θύλακο της τρίχας. Όπως είδαμε παραπάνω, το Demodex είναι ένα παράσιτο που υπάρχει φυσιολογικά στο δέρμα μας, όταν όμως αναπτύσσεται σε αριθμούς πάνω από το φυσιολογικό, μπορεί να προκαλέσει έξαρση της ροδόχρου νόσου. Πιστεύεται ότι η αύξηση του σμήγματος του δέρματος που συμβαίνει φυσιολογικά στην εφηβεία, είναι και ο ρόλος που η ροδόχρους αρχίζει συνήθως να εμφανίζεται μετά τα 20. Αντίστοιχα μπορούμε να υποθέσουμε ότι η αύξηση για μεγάλο χρονικό διάστημα της γλυκόζης και της ινσουλίνης στο αίμα, που προκαλεί τελικά αύξηση της παραγωγής σμήγματος, μπορεί με τον ίδιο μηχανισμό να οδηγήσει σε έξαρση της ροδόχρου νόσου.

Ροδόχρους νόσος: Εσπεριδοειδή

Τα εσπεριδοειδή περιλαμβάνουν τα πορτοκάλια, τα μανταρίνια, τα λεμόνια, το λάιμ, το σαγκουίνι, το γκρέιπφρουτ και το περγαμόντο. Τα εσπεριδοειδή  περιέχουν ορισμένες ενώσεις, τα φλαβονοειδή, οι οποίες πιστεύεται ότι έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες. Τα φλαβονοειδή είναι επίσης αντιοξειδωτικά που μπορούν και εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες και προστατεύουν από τις καρδιακές παθήσεις.

Τα εσπεριδοειδή όμως έχουν χαμηλό pH, είναι δηλαδή όξινα. Αν και δεν υπάρχουν επαρκείς μελέτες, πιστεύεται ότι συνεχές όξινο περιβάλλον στο στομάχι, βοηθά την ανάπτυξη ελικοβακτηριδίου του πυλωρού που έχει συνδεθεί με τη ροδόχρου νόσο. Ακόμα τα εσπεριδοειδή προκαλούν απελευθέρωση ισταμίνης στο αίμα, η οποία επίσης παίζει αρνητικό ρόλο στη ροδόχρου νόσο. Ενώ τα εσπεριδοειδή από μόνα τους δεν περιέχουν ισταμίνη, προκαλούν απελευθέρωση ισταμίνης από τα μαστοκύτταρα του σώματος κατά τη διάρκεια της πέψης τους.

Τα εσπεριδοειδή περιέχουν ακόμα τυραμίνη, που προκαλεί με το μηχανισμό που είδαμε παραπάνω αντιδραστικά αγγειοδιαστολή, που προκαλεί, με τη σειρά της, έξαρση της ροδόχρου νόσου.

Ένας τελευταίος μηχανισμός με τον οποίο τα εσπεριδοειδή μπορεί να προκαλούν επιδείνωση των συμπτωμάτων, είναι μέσω του συνδρόμου του Frey που θα συζητήσουμε παρακάτω.

Από την αντίθετη μεριά, τα εσπεριδοειδή περιέχουν εσπεριδίνη. Η εσπεριδίνη. έρευνες έχουν αποδείξει ότι βοηθά στην ελαστικότητα των αγγείων. Χρησιμοποιείται εδώ και καιρό για τις ευρυαγγείες των κάτω άκρων, ενώ έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την κατάσταση του καρδιαγγειακού. Πιστεύεται ότι στην ροδόχρου νόσο μπορεί να δράσει θετικά, βοηθώντας την ελαστικότητα των προβληματικών αγγείων του προσώπου. Ακόμα πιστεύεται ότι η εσπεριδίνη σταθεροποιεί το τοίχωμα των μαστοκυττάρων, αποτρέποντάς τα από το να απελευθερώσουν ισταμίνη. Η εσπεριδίνη έχει αρχίσει να κυκλοφορεί τόσο με τη μορφή συμπληρωμάτων διατροφής όσο και ως συστατικό κρεμών για τη ροδόχρου νόσο. Έτσι τα εσπεριδοειδή αποτελούν για άλλους ασθενείς εκλυτικό παράγοντα, ενώ σε άλλους δρουν προστατευτικά, αποτρέποντας μια πιθανή έξαρση της πάθησης.

Ροδόχρους νόσος: Ζεστά τρόφιμα και ποτά

Μία από τις σημαντικότερες λειτουργίες του δέρματος είναι η θερμορύθμιση. Το δέρμα μας, καθώς είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματός μας και μεταφέρει θερμότητα από το σώμα μας στο περιβάλλον, όταν γύρω μας η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη από αυτή του δέρματός μας. Υπεύθυνη για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας μας, είναι μια περιοχή του εγκεφάλου που λέγεται υποθάλαμος. Όταν το σώμα μας υπερθερμαίνεται, ο υποθάλαμος στέλνει ένα μήνυμα προς τα αιμοφόρα αγγεία του δέρματος να διασταλούν. Έτσι ζεστό αίμα μεταφέρεται από τα εσωτερικά μας όργανα στην επιφάνεια της επιδερμίδας. Το δέρμα μας θερμαίνεται και μπορεί έτσι να μεταφέρει περισσότερη θερμότητα στο περιβάλλον ώστε ο πυρήνας του σώματός μας να ψυχθεί. Η λειτουργία αυτή είναι φυσιολογική.

Όταν καταναλώνουμε ζεστά τρόφιμα, η θερμοκρασία του εσωτερικού του στόματός μας ανεβαίνει, θερμαίνοντας το αίμα που ρέει προς τον υποθάλαμο. Η θερμοκρασία στον υποθάλαμο αυξάνεται αναλογικά, οπότε και αυτός «νομίζει» ότι η θερμοκρασία σε όλο μας το σώμα έχει περάσει τα φυσιολογικά επίπεδα και αντιδρά με τον παραπάνω μηχανισμό, προσπαθεί δηλαδή να διαστείλει τα αγγεία του δέρματος. Το δέρμα του προσώπου έχει μεγάλο αριθμό επιφανειακών αιμοφόρων αγγείων και είναι λεπτότερο από ό, τι σε άλλα μέρη του σώματος. Έτσι η αγγειοδιαστολή στο πρόσωπο γίνεται πιο εμφανής και τα συμπτώματα της ροδόχρου νόσου χειροτερεύουν.

Καρπούζι

Αυτό το νόστιμο καλοκαιρινό φρούτο, περιέχει περισσότερο από 88 τοις εκατό νερό. Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και ίνες. Είναι μια καλή πηγή καλίου και μια πλούσια πηγή βιταμινών. Περιέχει ικανές ποσότητες βιταμίνης Α  και βιταμίνης C. Πριν από λίγο καιρό δημοσιεύτηκε έρευνα που αποδεικνύει ότι το καρπούζι ίσως βοηθά στη στυτική διαταραχή. Το καρπούζι περιέχει μια ουσία, την κιτρουλίνη. Η κιτρουλίνη μετατρέπεται σε αργινίνη, η οποία ενισχύει το νιτρικό οξείδιο που χαλαρώνει τα αιμοφόρα αγγεία, δρα δηλαδή ως αγγειοδιασταλτικό. Τα αγγειοδιασταλτικά βοηθούν σε παθήσεις όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα ή η στυτική δυσλειτουργία, έχουν όμως τις γνωστές αρνητικές επιδράσεις στα αγγεία του προσώπου, χειροτερεύοντας τη ροδόχρου νόσο.

Ροδόχρους νόσος: Καυτερά και πικάντικα τρόφιμα

Είναι από τους πιο συχνούς εκλυτικούς παράγοντες της ροδόχρου νόσου. Ο μηχανισμός με τον οποίο τα καυτερά φαγητά προκαλούν έξαρση της νόσου είναι σχετικά περίπλοκος και από πολλούς χαρακτηρίζεται ως ωτοκροταφικό σύνδρομο του Frey. Το σύνδρομο του Frey δεν εμφανίζεται μόνο σε ασθενείς με ροδόχρου. Όταν κάποιος καταναλώνει καυτερές τροφές, το δέρμα του κοκκινίζει και ιδρώνει. Δεν είναι λίγες οι φορές που μπερδεύεται με τροφική αλλεργία. Μέσα σε λίγα λεπτά από την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών (π.χ. καυτερά, πικάντικα, ντομάτες, ξινά κ.α.) παρατηρείται μια παροδική έξαψη και την εφίδρωση του προσώπου. Μπορεί να επηρεάζεται περισσότερο μία μόνο πλευρά του προσώπου, ή σπανιότερα και οι δύο. Το ωτοκροταφικό σύνδρομο δεν οφείλεται σε τροφική αλλεργία. Σε αντίθεση με τις αλλεργικές αντιδράσεις, το πρόβλημα μένει περιορισμένο στο πρόσωπο και δεν υπάρχει εξάνθημα σε άλλα σημεία του σώματος.

Υπεύθυνο για το σύνδρομο είναι το ωτοκροταφικό νεύρο, που νευρώνει σιελογόνους και ιδρωτοποιούς αδένες, καθώς και τα αγγεία του προσώπου. Φυσιολογικά, όταν καταναλώνουμε όξινα, καυτερά ή πολύ αρωματικά τρόφιμα, συγκεκριμένα νεύρα διεγείρουν τους αδένες που είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή του σάλιου στο στόμα μας για να ξεκινήσει η πέψη. Σε μερικούς ανθρώπους, πχ. μετά από τραυματισμό ή για αιτίες που μέχρι στιγμής δεν είναι γνωστές, τα νευρικά αυτά ερεθίσματα παίρνουν λάθος δρόμο και αντί να διεγείρουν τους σιελογόνους αδένες, πηγαίνουν προς τους ιδρωτοποιούς αδένες και τα αιμοφόρα αγγεία του προσώπου και τα διεγείρουν. Το αποτέλεσμα είναι ερυθρότητα του προσώπου και εφίδρωση.

Τέλος είναι γνωστό ότι τα καυτερά φαγητά αυξάνουν τη θερμοκρασία του σώματός μας. Με τον μηχανισμό που είδαμε παραπάνω, ενεργοποιείται ο υποθάλαμος και προσπαθεί να μειώσει την εσωτερική μας θερμοκρασία διαστέλλοντας τα αγγεία στην περιφέρεια.

Ροδόχρους νόσος: Μελιτζάνα

Η μελιτζάνα προκαλεί συχνά κοκκίνισμα στο πρόσωπο λόγω της υψηλής της συγκέντρωσης σε ισταμίνη. Περισσότερο φαίνεται να επηρεάζονται κάτοικοι της Νότιας Ασίας, ενώ στην Ευρώπη και την Αμερική την ανεχόμαστε συνήθως καλύτερα. Στην Ελλάδα καταναλώνεται συχνά καθώς αποτελεί συχνό συστατικό παραδοσιακών πιάτων. Όταν άτομα που έχουν ευαισθησία (δυσλειτουργία ενός ενζύμου, του DAO) καταναλώνουν μελιτζάνα, το ανοσολογικό τους σύστημα αντιδρά, παράγοντας ένα αντίσωμα, το IgE που προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με αυτά της αλλεργίας.

Άλλες τροφές πλούσιες σε ισταμίνη είναι η μπανάνα, τα ψάρια, τα αλλαντικά, τα τυριά, οι μελιτζάνες, το σπανάκι, οι ντομάτες, ο ανανάς, τα εσπεριδοειδή, η σόγια και η μπύρα.

Η μελιτζάνα περιέχει επίσης τυραμίνη, που προκαλεί με το μηχανισμό που είδαμε παραπάνω έξαρση της ροδόχρου νόσου.

Ροδόχρους νόσος: Μπανάνα

Οι μπανάνες προέρχονται από τη Νοτιοανατολική Ασία. Η χώρα με τη μεγαλύτερη παραγωγή στον κόσμο είναι η Ινδία, αλλά η μπανάνα καλλιεργείται και στη χώρα μας. Οι μπανάνες είναι το δημοφιλέστερο φρούτο παγκοσμίως και είναι πλούσια σε πολλά θρεπτικά συστατικά. Έχει πολλές φυτικές ίνες και βιταμίνες Α, Β, C, Ε καθώς και απαραίτητα ιχνοστοιχεία  όπως κάλιο, σίδηρο, ασβέστιο, σελήνιο, ψευδάργυρο και μαγνήσιο.

Παρόλα αυτά δεν είναι λίγοι ασθενείς για τους οποίους η μπανάνα είναι εκλυτικός παράγοντας της ροδόχρου. Η μπανάνα περιέχει ισταμίνη, που όπως είδαμε παραπάνω προκαλεί έξαρση της νόσου.

Ροδόχρους νόσος: Ντομάτες

Οι ντομάτες ανήκουν στην ίδια οικογένεια με την πατάτα και τη μελιτζάνα, ενώ θεωρητικά η ντομάτα θεωρείται φρούτο. Είναι εξαιρετική πηγή βιταμινών Α, C, Ε, Κ, μαγνησίου, καλίου, φωσφόρου και χαλκού. Επίσης, είναι πλούσια σε θειαμίνη, φυλλικό οξύ, νιασίνη, βιταμίνη Β6 και β- καροτένιο. Λόγω της υψηλής της περιεκτικότητας σε λυκοπένιο, έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Τέλος το λυκοπένιο φαίνεται να έχει αντικαρκινική δράση, προστατεύοντας από τον καρκίνο του προστάτη και του παγκρέατος.

Οι ντομάτες όμως όπως και οι μπανάνες, τα ψάρια, οι μελιτζάνες και το σπανάκι περιέχουν ισταμίνη, που όπως είδαμε προκαλεί έξαρση της νόσου.

Ροδόχρους νόσος: Ξύδι

Το ξύδι είναι ένα διάλυμα του οξικού οξέως, που παράγεται με οξείδωση της αλκοόλης. Η οξείδωση γίνεται με ζύμωση, με τη βοήθεια βακτηρίων. Σπιτικά γιατροσόφια με ξύδι αραιωμένο με νερό χρησιμοποιούνται για χρόνια για τον πυρετό, την αντιμετώπιση του άσθματος, για τις ταχυκαρδίες, την παχυσαρκία, την αρθρίτιδα και άλλα.

Το ξύδι όμως λόγω της μεγάλης οξύτητας που έχει δρα συχνά σαν εκλυτικός παράγοντας της ροδόχρου νόσου μέσω ενεργοποίησης του ωτοκροταφικού συνδρόμου που είδαμε παραπάνω. Το ξύδι από κρασί, το λεγόμενο κρασόξυδο, έχει τη μεγαλύτερη οξύτητα και προκαλεί πιο συχνά από όλους τους άλλους τύπους έξαρση της πάθησης.

Ροδόχρους νόσος: Σοκολάτα

Ποιος δεν αγαπά την σοκολάτα; Θεωρείται από πολλούς το πιο γευστικό επιδόρπιο, ενώ η ζήτησή της όλο και αυξάνεται. Ερευνητές πιστεύουν ότι μέχρι το 2020 θα καταναλώνουμε παγκοσμίως 14 φορές περισσότερο κακάο από ό, τι το 2010! Η σοκολάτα εκτός από γευστική, είναι μια καλή πηγή βιταμίνης Ε, ασβεστίου και χαλκού ενώ έχει πολλούς αντιοξειδωτικούς παράγοντες.

Η σοκολάτα όμως περιέχει τυραμίνη που πιστεύεται ότι προκαλεί αντιδραστικά αγγειοδιαστολή των αγγείων του προσώπου, που προκαλεί έξαρση της ροδόχρου νόσου.

Ροδόχρους νόσος: Σπανάκι

Όλοι έχουμε ακούσει πόσο καλό κάνει το σπανάκι στον οργανισμό μας. Το σπανάκι είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α, C, Κ, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, μαγνήσιο και σίδηρο και είναι πολύ καλή πηγή μαγγανίου και φυλλικού οξέος. Περιέχει φλαβονοειδή και πολυφαινόλες που πιστεύεται ότι μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών, ενώ φαίνεται ότι δρα καρδιοπροστατευτικά και μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού και αρτηριακής πίεσης.  Τέλος πιστεύεται ότι το σπανάκι προφυλάσσει από τον εκφυλισμό του εγκεφάλου που επέρχεται με την ηλικία.

Το σπανάκι όμως όπως και οι μπανάνες, τα ψάρια, οι μελιτζάνες και ντομάτες περιέχουν ισταμίνη, που όπως είδαμε προκαλεί έξαρση της νόσου. Ακόμη το μαγνήσιο που περιέχει φαίνεται ότι συμμετέχει στη ρύθμιση της ροής του αίματος, το αν αυτό όμως επηρεάζει τη ροδόχρου νόσο δεν είναι ακόμη γνωστό.

Ροδόχρους νόσος: Σταφίδες

Οι σταφίδες παράγονται και καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες στη χώρα μας. Χωρίζονται σε μαύρες και ξανθές. Οι μαύρες καλλιεργούνται κυρίως στην Πελοπόνησο και το Ιόνιο, ενώ οι ξανθές στην Κρήτη και την Κόρινθο. Η σταφίδα ουσιαστικά είναι η αποξηραμένη μορφή του σταφυλιού και θεωρείται φρούτο. Περιέχει αντιοξειδωτικές ουσίες που ενισχύουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα, φυτικές ίνες που βελτιώνουν τη λειτουργία του εντέρου, κάλιο που συμβάλλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, σελήνιο που προστατεύει από  καρδιαγγειακές παθήσεις και συμμετέχει στη ρύθμιση του θυρεοειδή αδένα, βιταμίνη Α, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και σίδηρο. Ακόμα πιστεύεται ότι έχει και αντιμικροβιακές ιδιότητες.

Σε πολλούς ασθενείς μετά την κατανάλωση σταφίδων, εμφανίζεται ερυθρότητα στο πρόσωπο, όπως και ρινίτιδα, άσθμα και ημικρανίες. Τέτοια συμπτώματα μπορεί να προκληθούν από αλλεργία στα σταφύλια ή από αντιδράσεις δυσανεξίας στην ισταμίνη και τα θειώδη.  Τα θειώδη είναι συντηρητικά που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή των περισσότερων κρασιών και της σταφίδας. Άτομα με δυσανεξία στις ενώσεις του θείου παρουσιάζουν άσθμα και άλλες αντιδράσεις μεταξύ των οποίων και κοκκίνισμα του προσώπου, όταν έρχονται σε επαφή με αυτές. Η δυσανεξία στα θειώδη ελέγχεται εύκολα με ειδικό ιατρικό τεστ.

Ροδόχρους νόσος: Σύκα

Τα σύκα αποτελούν ένα από τα αγαπημένα φρούτα των Ελλήνων. Τα συναντάμε σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και σε διάφορες ποικιλίες. Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, κάλιο, μαγνήσιο, ασβέστιο και βιταμίνες A,B,C.

Τα σύκα περιέχουν δυστυχώς ποσότητες τυραμίνης, ιδίως τα αποξηραμένα ή τα παραγινωμένα, με αποτέλεσμα μία πιθανή έξαρση της ροδόχρου νόσου, όταν καταναλώνονται.

Ροδόχρους νόσος: Τυρί

Το τυρί είναι μια νόστιμη, θρεπτική τροφή, πλούσια σε ασβέστιο. Εντύπωση κάνει ότι η Ελλάδα είναι αναλογικά με τον πληθυσμό της η πρώτη χώρα στην κατανάλωση τυριού στον κόσμο με 23 κιλά ανά κάτοικο ανά έτος. Το τυρί παράγεται από τη συγκέντρωση του γάλακτος, και αντίστοιχα χωρίζεται σε πρόβειο, αγελαδινό, κατσικίσιο κλπ.. Περιέχει πρωτεΐνες και βιταμίνες Α, Β, Ε, D και πολλά ιχνοστοιχεία.

Τα παλαιωμένα τυριά περιέχουν όμως μεγάλες ποσότητες τυραμίνης αλλά και ισταμίνης που οδηγούν συχνά σε έκρηξη της ροδόχρου.

 

Πηγή:

Κωνσταντίνος Σταματόπουλος, Ροδόχρους Νόσος, εκδόσεις iWrite

Το κείμενο αποτελεί τμήμα του δημοσιευμένου βιβλίου του δερματολόγου Κωνσταντίνου Σταματόπουλου “Ροδόχρους Νόσος” των εκδόσεων iWrite και τα πνευματικά του δικαιώματα προστατεύονται. Αντιγραφή και αναπαραγωγή του αποτελεί ποινικό αδίκημα και διώκεται νομικά.


the-cause-of-inflammation-varies-from-person-to-person-but-some-common-triggers-are13-1669249017284-1200x667.webp

τομέας εξειδίκευσης του ιατρείου

Όσοι πάσχουμε από ροδόχρου νόσο ξέρουμε ότι υπάρχουν παράγοντες που επιδεινώνουν τα συμπτώματά μας. Μπορεί οι αιτίες της ίδιας της νόσου να μην είναι απόλυτα ξεκαθαρισμένες, οι εκλυτικοί της όμως παράγοντες έχουν μελετηθεί για χρόνια. Όταν μιλάμε για εκλυτικούς παράγοντες εννοούμε εξωτερικά ερεθίσματα όπως ο ήλιος, συγκεκριμένες τροφές ή φάρμακα ή εσωτερικά ερεθίσματα όπως το στρες, το άγχος ή διάφορες παθήσεις, τα οποία αποδεδειγμένα χειροτερεύουν τα συμπτώματα της ροδόχρου νόσου. Ο ακριβής μηχανισμός που ορισμένοι παράγοντες οδηγούν στα συμπτώματα της ροδόχρου δεν είναι γνωστός. Άλλοι παράγοντες όπως η θερμοκρασία του περιβάλλοντος δρουν άμεσα στο δέρμα, ενώ άλλοι πιστεύεται ότι δρουν έμμεσα, ενεργοποιώντας νευρικά κανάλια, κυρίως ενός συγκεκριμένου του TRPV1, που προκαλεί   διαστολή των αγγείων και τελικά οδηγεί σε φλεγμονή.

Η δράση αυτών των παραγόντων μπορεί να είναι άμεση, να παρατηρήσουμε για παράδειγμα ότι το πρόσωπό μας κοκκινίζει μέσα σε λίγα λεπτά από την έκθεση σε αυτόν, ή μπορεί να μεσολαβήσουν ακόμη και μέρες για να γίνει η επίδραση του συγκεκριμένου παράγοντα ορατή. Όταν μεσολαβεί μεγάλο χρονικό διάστημα, δημιουργείται προφανώς δυσκολία στο να αντιληφθούμε τη σύνδεση παράγοντα – συμπτώματος ώστε να ξέρουμε τι πρέπει να αποφεύγουμε.

Φυσικά, οι εκλυτικοί παράγοντες είναι διαφορετικοί για κάθε ασθενή. Κάτι που μπορεί να μην δημιουργεί το παραμικρό πρόβλημα σε κάποιον, σε άλλον πιθανώς να οδηγεί μέσα σε λίγα μόνο λεπτά σε ερύθημα. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι συχνά η ευαισθησία στους εκλυτικούς παράγοντες αλλάζει μέσα στο χρόνο, ακόμα και στον ίδιο ασθενή. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες, για παράδειγμα, κάποιος δεν είχε ποτέ πρόβλημα με τον ήλιο, μετά την ηλικία των 40 όμως ακόμα και 10 λεπτά έκθεσης σε αυτόν είχαν ως αποτέλεσμα να κοκκινίζουν αμέσως τα μάγουλά του. Άλλοι ως έφηβοι ήταν εξαιρετικά ευαίσθητοι για παράδειγμα στα ζεστά ποτά όπως πχ. στον καφέ, ενώ η ευαισθησία αυτή αργότερα υποχώρησε πλήρως και μπορούσαν να απολαύσουν ζεστά ροφήματα χωρίς κανένα σύμπτωμα της ροδόχρου νόσου. Τέλος υπάρχουν ασθενείς με ένα ή δύο εκλυτικούς παράγοντες τους οποίους μπορούν εύκολα να αποφύγουν και άλλοι ασθενείς με δεκάδες παράγοντες.

Είναι λοιπόν προφανές ότι η συνεχής εγρήγορση και προσοχή που χρειάζεται ώστε να αποφύγει κανείς τους παράγοντες που προκαλούν έξαρση της νόσου μπορεί να γίνει πολύ κουραστική. Προκαλεί συχνά άγχος και δυσφορία στον ασθενή. Πολλές καταστάσεις δημιουργούν δυσκολίες στην καθημερινότητα, όπως για παράδειγμα το φαγητό με φίλους, όταν κανείς δεν ξέρει τι να παραγγείλει ώστε να μην κοκκινίσει ξαφνικά, ή όταν κανείς στέκεται ώρες μπροστά στα ράφια του φαρμακείου αναζητώντας την κρέμα που το πρόσωπό του θα ανεχτεί. Άλλοι παράγοντες είναι αδύνατον να ελεγχθούν, όπως για παράδειγμα ο καιρός ή η εμμηνόπαυση κάνοντας τον ασθενή να νιώθει ανήμπορος να ελέγξει την κατάσταση και να νιώθει ότι η θεραπεία που του πρότεινε ο δερματολόγος δεν θα έχει ούτως ή αλλιώς αποτέλεσμα μιας και εκτίθεται αναγκαστικά σε εκλυτικούς παράγοντες.

Πολλοί τελικά παραιτούνται, αφήνονται στη νόσο και δεν ασχολούνται πλέον καθόλου, με αποτέλεσμα αυτή σταδιακά να χειροτερεύει. Άλλοι γίνονται υπερσχολαστικοί, καταγράφουν κάθε πιθανό παράγοντα που μπορεί να παίζει ρόλο στην πάθησή τους, αποφεύγουν τα εστιατόρια, μετά από επίσκεψη στα οποία είχαν έξαρση της ροδόχρου, δεν πηγαίνουν με φίλους διακοπές το χειμώνα για να μην εκτεθούν στο κρύο κλπ.. Τελικά η ροδόχρους νόσος έχει επίδραση στην κοινωνική τους ζωή και επηρεάζονται πολύ ψυχολογικά. Η λύση είναι κάπου στην μέση. Καλό είναι να γνωρίζουμε τους παράγοντες που προκαλούν επιδείνωση της νόσου και να τους αποφεύγουμε. Συνήθως είναι πιο εύκολο να αποφύγετε έναν πιθανό εκλυτικό παράγοντα παρά να αντιμετωπίσετε πιθανή έξαρση της νόσου. Βέβαια δε θα φτάσουμε στα άκρα. Προφανώς θα πάμε για καφέ με φίλους μια κρύα χειμωνιάτικη μέρα. Θα προσέξουμε όμως να αφήσουμε το ρόφημα να κρυώσει λίγο ώστε να μην το πιούμε καυτό, δεν θα καθίσουμε απέναντι από το κλιματιστικό με το ζεστό αέρα, ενώ αν μπορούμε θα προσπαθήσουμε να αποφύγουμε να εκτίθεται το πρόσωπό μας άμεσα στον ήλιο.

Μέχρι να γνωρίσετε τους παράγοντες που σας επηρεάζουν, μια καλή ιδέα είναι να κρατάτε ημερολόγιο. Πάρτε ένα καθαρό τετράδιο και φτιάξτε ένα «σημειωματάριο της Ροδόχρου Νόσου μου». Σημειώνετε ευλαβικά για λίγο καιρό πότε είχατε έξαρση της νόσου και αν την ημέρα αυτή φάγατε ή ήπιατε κάτι ασυνήθιστο, καταναλώσατε αλκοόλ και πόσο, χρησιμοποιήσατε μια καινούρια κρέμα ή σαμπουάν, χρειαστήκατε φάρμακα ή ήταν μια μέρα με πολύ στρες στη δουλειά. Σημειώστε αν ο καιρός ήταν εξαιρετικά ζεστός ή κρύος, αν χιόνιζε, είχε πολλή ηλιοφάνεια ή πολύ αέρα, αν κάνατε κάποιο άθλημα ή αν συνέβη οτιδήποτε διαφορετικό από ό,τι συνήθως. Μετά από λίγο καιρό θα αρχίσετε να εντοπίζετε πιθανά μοτίβα και να βλέπετε παράγοντες που επαναλαμβάνονται. Αφήστε λίγο χώρο ελεύθερο ώστε αργότερα να προσθέσετε τις θεραπείες που έχετε δοκιμάσει και πόσο σας έχει βοηθήσει η καθεμιά από αυτές. Για όσους είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία υπάρχουν ειδικές εφαρμογές για smartphone στις οποίες ο ασθενής μπορεί να καταχωρήσει παράγοντες που ίσως τον ενόχλησαν. Κάποιες συνοδεύονται από πρόγραμμα πρόγνωσης καιρού ενώ άλλες συνδέονται με ηλεκτρονικές πηγές άρθρων και προσφέρουν αποτελέσματα νέων ερευνών σχετικά με τη ροδόχρου νόσο.

Συνήθως μετά από ένα χρόνο ζωής με τη ροδόχρου και με τη βοήθεια του των σημειώσεών σας, θα ξέρετε πλέον τους εξωτερικούς παράγοντες και τις καταστάσεις που θα πρέπει να αποφεύγετε. Τέλος, το ότι γνωρίζετε πια έναν παράγοντα που πιθανώς σας ενοχλεί, δε σημαίνει αυτόματα ότι απαγορεύεται και να εκτεθείτε σε αυτόν. Συχνά ξεχνάμε ότι η ροδόχρους νόσος περιορίζεται συνήθως στο δέρμα. Το να πιούμε ένα ποτήρι κρασί στα γενέθλιά μας, ακόμα και αν τα μάγουλά μας κοκκινίσουν λίγο στο υπόλοιπο της βραδιάς, είναι προτιμότερο από το να νιώθουμε ότι στερούμαστε, να νιώθουμε «άρρωστοι» και συνεχώς καταπιεσμένοι από τη νόσο. Χρειάζεται μέτρο και σωστή κρίση. Όσο πιο ενημερωμένοι είμαστε για την πάθησή μας, όσο περισσότερες πληροφορίες και γνώση έχουμε, τόσο πιο σωστές αποφάσεις μπορούμε να πάρουμε ώστε να επηρεάζεται η καθημερινότητά μας όσο το δυνατόν λιγότερο από τη νόσο και να μπορούμε να απολαύσουμε με καθαρό πρόσωπο την κάθε μέρα.

Ας δούμε τους συνηθέστερους εκλυτικούς παράγοντες που προκαλούν έξαρση της ροδόχρου νόσου και τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευτούμε από αυτούς.

Ροδόχρους Νόσος: Τροφές

Οι τροφές είναι από τους συχνότερους εκλυτικούς παράγοντες. Είναι όμως και η πολυπλοκότερη κατηγορία. Ο καθένας μας αντιδρά διαφορετικά όταν καταναλώσει κάποιες συγκεκριμένες τροφές. Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να σημειώνετε στο ημερολόγιο τις τροφές που σας ενόχλησαν ώστε να έχετε μια βάση δεδομένων με τους προσωπικούς σας εκλυτικούς παράγοντες.

Σε κοινωνικές εκδηλώσεις, όταν η εμφάνιση του προσώπου σας είναι σημαντική, προτιμήστε να φάτε κάτι που έχετε ήδη δοκιμάσει και ξέρετε ότι δεν θα σας επηρεάσει και μην πειραματίζεστε. Όταν αγοράζετε τρόφιμα διαβάστε τις ετικέτες, αποφύγετε όσο γίνεται έτοιμα φαγητά. Όταν μαγειρεύετε μόνοι σας το γεύμα σας το πιο πιθανό είναι ότι αποφεύγετε πολλά συντηρητικά και πρόσθετα, ότι ελέγχετε όλα τα συστατικά του και ότι αποφεύγετε με αυτόν τον τρόπο πιθανούς εκλυτικούς παράγοντες. Όταν μαγειρεύετε φροντίστε να υπάρχει δροσιά στο χώρο, μη στέκεστε πάνω από κατσαρόλες ή μπροστά στο φούρνο. Γενικά αποφύγετε να ζεσταίνεται το πρόσωπό σας για πολλή ώρα. Πολλοί ασθενείς με ροδόχρου μαγειρεύουν φαγητό για λίγες μέρες και το διατηρούν στο ψυγείο, ώστε να αποφύγουν την καθημερινή έκθεση στο ζεστό περιβάλλον της κουζίνας.

Ας δούμε τα συχνότερα τρόφιμα που μπορεί να λειτουργήσουν ως εκλυτικοί παράγοντες.

Ροδόχρους Νόσος: Αβοκάντο

Το αβοκάντο πρωτοεμφανίστηκε στο νότιο Mεξικό, ενώ σήμερα καλλιεργείται σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και η χώρα μας. Είναι φρούτο πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά όπως φυτικές ίνες, λουτεΐνη, κάλιο, βιταμίνη E, και φυλλικό οξύ. Χρησιμοποιείται ως συστατικό για εμπορικές ή σπιτικές κρέμες και μάσκες προσώπου, καθώς είναι αρκετά λιπαρό και περιέχει πολλές βιταμίνες.

Το αβοκάντο όμως περιέχει τυραμίνη. Η τυραμίνη είναι μια μονοαμίνη. Αν και δεν έχει αποδειχθεί με έρευνες, πιστεύεται ότι η τυραμίνη δρα στα αιμοφόρα αγγεία, προκαλώντας ισχυρή αγγειοσύσπαση, για μικρό χρονικό διάστημα. Αγγειοσύσπαση σημαίνει ότι η διάμετρος των αγγείων του προσώπου μικραίνει, το οποίο οδηγεί σε έλλειψη οξυγόνου στην περιοχή. Αμέσως μετά αντανακλαστικά το σώμα μας για να επαναφέρει το οξυγόνο της περιοχής σε φυσιολογικά επίπεδα, ξαναδιαστέλλει τα αγγεία του προσώπου, οδηγώντας σε έξαρση της ροδόχρου νόσου. Άλλες τροφές που περιέχουν τυραμίνη είναι τα παλαιωμένα τυριά, το γιαούρτι, η μελιτζάνα, τα εσπεριδοειδή, ο ανανάς, τα σύκα, το κρασί, η μπύρα, η σοκολάτα, οι ντομάτες, το μαρούλι και κάποια αναψυκτικά.

Ροδόχρους Νόσος: Αλκοόλ

Η κατανάλωση οινοπνεύματος προκαλεί σε περίπου τρία τέταρτα των ασθενών με ροδόχρου νόσο έξαρση των συμπτωμάτων, προκαλώντας δυσφορία σε περιστάσεις και κοινωνικές εκδηλώσεις που συνδέονται με κατανάλωση αλκοόλ. Η υπερβολική, χρόνια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε πολλά προβλήματα υγείας, ενώ φαίνεται ότι οδηγεί και σε πρόωρη γήρανση του δέρματος.

Στη ροδόχρου νόσο, ακόμη και μικρές ποσότητες αλκοόλ είναι συχνά επαρκείς για να προκαλέσουν εκτεταμένες περιόδους ερυθρότητας. Το αλκοόλ προκαλεί αγγειοδιαστολή, χαλάρωση δηλαδή των αιμοφόρων αγγείων που οδηγεί στην ερυθρότητα του προσώπου. Πιστεύεται ότι η κατανάλωση αλκοόλ ενεργοποιεί συγκεκριμένα νευρικά κανάλια ιόντων, τα TRPV1 που είναι υπεύθυνα για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Στη συνέχεια απελευθερώνονται ουσίες, τα νευροπεπτίδια CGRP, που προκαλούν τελικά διαστολή των αγγείων, με σκοπό την αύξηση της θερμοκρασίας του δέρματος, ώστε να μεταφερθεί η παραπάνω θερμότητα στο περιβάλλον. Η διαστολή αυτή των αγγείων όμως στο πρόσωπο οδηγεί σε έξαρση της ροδόχρου νόσου.

Σύμφωνα με μια έρευνα της Αμερικάνικης Ένωσης για τη Ροδόχρου Νόσο, τα συχνότερα αλκοολούχα ποτά που προκαλούν έξαρση των συμπτωμάτων είναι τα παρακάτω:

  • Κόκκινο κρασί, 76%
  • Λευκό κρασί, 56%
  • Μπύρα, 41%
  • Σαμπάνια, 33%
  • Βότκα, 33%
  • Τεκίλα, 28%
  • Τζιν και ρούμι, 24%
  • Ουίσκι, 21%

Το γιατί το κρασί προκαλεί συχνότερα έξαρση των συμπτωμάτων δεν είναι ακόμα απόλυτα κατανοητό, φαίνεται όμως ότι ρόλο παίζουν τα θειώδη, η τυραμίνη και η ισταμίνη που περιέχει.

Αυτό δε σημαίνει ότι δεν επιτρέπεται να πιείτε ούτε ένα ποτήρι αλκοόλ, αλλά καλό είναι να γνωρίζετε μετά από πόσα ποτήρια αρχίζει να φαίνεται στο πρόσωπό σας. Πίνετε το ποτό σας αργά, προτιμήστε κρύα αλκοολούχα ποτά και ακολουθήστε τον κανόνα 1-1: για κάθε ποτήρι αλκοόλ, πίνετε ένα ποτήρι νερό. Μην ανακατεύετε αλκοόλ με αναψυκτικά, τα οποία έτσι και αλλιώς προκαλούν σε πολλούς έξαρση των συμπτωμάτων.

Ροδόχρους Νόσος: Βανίλια

Η βανίλια είναι ένα από τα εκατοντάδες είδη ορχιδέας που έχει όμως καρπό. Προέρχεται από τη Νότια Αμερική, όπου ήταν πολύ δημοφιλής τόσο ως τρόφιμο και αλλά και ως νόμισμα για ανταλλαγή προϊόντων. Η βανίλια είναι ένα από τα πιο δημοφιλή αρτύματα στον κόσμο. Χρησιμοποιείται για να δώσει περισσότερο άρωμα σε γλυκά όπως παγωτά, κρέμες, κέικ, μπισκότα και τούρτες. Η βανίλια χρησιμοποιείται επίσης για να ενισχύσει τη γεύση ροφημάτων αλλά και σε σάλτσες. Πολλά είναι και τα προϊόντα περιποίησης δέρματος όπως κρέμες, σαμπουάν, σαπούνια και αρώματα που περιέχουν εκχύλισμα βανίλιας. Όταν τα προϊόντα αυτά έρχονται σε άμεση επαφή με το δέρμα μπορεί να προκαλέσουν έξαρση των συμπτωμάτων σε άτομα που έχουν προδιάθεση γι αυτό.

Ασθενείς με ροδόχρου νόσο που αντιδρούν στην βανίλια δύσκολα βρίσκουν εναλλακτικά του αρώματός της. Συνήθως επιλέγουν να τη βγάλουν τελείως από τη διατροφή τους, αν και με την τόσο εκτεταμένη της χρήση σε γλυκά και ποτά είναι συχνά δύσκολο.

Ροδόχρους Νόσος: Γιαούρτι

Το γιαούρτι γίνεται με την προσθήκη μαγιάς, αβλαβών δηλαδή βακτηρίων στο γάλα. Συνηθέστερα χρησιμοποιείται το αγελαδινό γάλα, αλλά υπάρχουν γιαούρτια και από κατσικίσιο, πρόβειο ή ακόμα και βουβαλίσιο. Το κλασικό ελληνικό, στραγγιστό γιαούρτι γίνεται από αγελαδινό ή πρόβειο γάλα.

Τα περισσότερα γιαούρτια είναι διαθέσιμα με ή χωρίς πρόσθετες ουσίες ή καρπούς, που μπορεί να είναι φρούτα με ζάχαρη, τεχνητά αρώματα ή άλλα πρόσθετα, όπως δημητριακά, κομμάτια σοκολάτας κλπ.. Το γιαούρτι περιέχει τυραμίνη, που προκαλεί με το μηχανισμό που είδαμε παραπάνω αντιδραστικά αγγειοδιαστολή, οδηγώντας σε έξαρση της ροδόχρου νόσου.

Σε αρκετούς ασθενείς οι μικροοργανισμοί που περιέχει η μαγιά του γιαουρτιού οδηγούν επίσης σε έξαρση των συμπτωμάτων. Άλλοι όμως φαίνεται ότι ωφελούνται από τα προβιοτικά που περιέχουν τα πλήρη γιαούρτια. Τα τελευταία χρόνια τα προβιοτικά, όπως έχει γίνει γνωστό μέσω ερευνών, συντελούν στη διατήρηση ενός υγιούς πληθυσμού μικροοργανισμών στο πεπτικό μας σύστημα. Τα προβιοτικά βρίσκονται είτε στα λεγόμενα ζωντανά γιαούρτια είτε λαμβάνονται από το στόμα με τη μορφή συμπληρωμάτων, συνήθως σε υγρή μορφή. Νέες έρευνες δείχνουν ότι τα οφέλη των προβιοτικών μπορεί να εκτείνονται πέρα από το πεπτικό σύστημα και στο δέρμα. Ο δερματολόγος Whitney P. Bowe, αναπληρωτής καθηγητής του School of Medicine του Medical Center of New York και οι συνεργάτες του μελετούν την επίδραση ωφέλιμων βακτηρίων στο δέρμα σε ασθενείς που πάσχουν από ακμή και ροδόχρου νόσο. Όπως αναφέρεται στο ιστολόγιο της Αμερικάνικης Δερματολογικής Εταιρίας, υπάρχουν τρεις κύριοι τρόποι με τους οποίους τα προβιοτικά μπορούν να ωφελήσουν το δέρμα:

  1. Το ανοσοποιητικό σύστημα ασθενών με ροδόχρου νόσο αντιδρά υπερβολικά έντονα απέναντι σε εξωτερικά ερεθίσματα όπως βακτηρίδια και παράσιτα με αποτέλεσμα την φλεγμονή, με εμφάνιση ερυθρότητας και βλατίδων. Όταν τα προβιοτικά εφαρμόζεται τοπικά στο δέρμα εμποδίζουν τα κύτταρα του δέρματος από το να έρθουν σε επαφή με τους μικροοργανισμούς που μπορούν να προκαλέσουν ανοσολογική αντίδραση.
  2. Μερικές φορές, οι ουσίες που παράγονται από τα προβιοτικά έχουν αντιμικροβιακές ιδιότητες, που σημαίνει ότι μπορούν να επιτεθούν σε επιβλαβή βακτήρια και να τα καταστρέψουν. Αντίστοιχα με τον τρόπο που δουλεύουν τα αντιβιοτικά για τη θεραπεία της ακμής και της ροδόχρου νόσου, τα προβιοτικά μπορεί να βοηθήσουν στην καταπολέμηση των μικροοργανισμών που οδηγούν τελικά σε ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και σε φλεγμονή.
  3. Ορισμένα είδη προβιοτικών έχουν κατασταλτική δράση απέναντι στους μηχανισμούς άμυνας του δέρματος. Στέλνουν σήματα στα υπεύθυνα κύτταρα και η φλεγμονώδης αντίδραση του δέρματος καταστέλλεται.

Κάποιοι ασθενεί πειραματίζονται εφαρμόζοντας σπιτικές μάσκες με γιαούρτι στο δέρμα τους για τον έλεγχο των εξάρσεων της ροδόχρου. Προς το παρόν όμως δεν υπάρχει έρευνα ή μελέτη που να αποδεικνύει την αποτελεσματικότητα αυτής της σπιτικής θεραπείας.

Όσο αφορά στη λήψη συμπληρώματος προβιοτικών, πιστεύεται ότι συμπληρώματα που περιέχουν γαλακτοβάκιλλους ή Bifidobacterium αλλά ακόμη και γιαούρτια που περιέχουν ζωντανές καλλιέργειες προβιοτικών, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ακμή και τη ροδόχρου νόσο επηρεάζοντας τη μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου. Μια πρόσφατη μελέτη στην Κορέα έδειξε ότι συμπλήρωμα διατροφής με γαλακτοβάκιλλους βοήθησε στη βελτίωση της ακμής σε διάστημα 12 εβδομάδων. Μια δεύτερη ιταλική μελέτη έδειξε ότι ασθενείς με ροδόχρου νόσο που πήραν συμπλήρωμα προβιοτικών σε συνδυασμό με την κλασική θεραπεία, είχαν πολύ καλύτερα αποτελέσματα από ασθενείς που πήραν μόνο την κλασική θεραπεία. Γενικότερα πιστεύεται ότι σύντομα θα δημοσιευτούν πολλές νέες έρευνες σχετικά με τα προβιοτικά και την επίδρασή τους στη ροδόχρου νόσο.

Ροδόχρους Νόσος: Γλουτένη

Η γλουτένη είναι πιθανώς η πιο συχνή πρωτεΐνη στα τρόφιμα σε όλη τη γη, αποτελείται όταν δύο μόρια, τη γλουτενίνη και γλιαδίνη. Δημητριακά με υψηλή περιεκτικότητα σε γλουτένη είναι το σιτάρι και η σίκαλη.

Σε ένα εξαιρετικό του άρθρο στο Newyorker, ο Michael Specter μιλάει για την παγκόσμια τάση έχει αρχίσει να αναπτύσεται ενάντια στη γλουτένη.

Οι άνθρωποι καταναλώνουν σιτάρι και γλουτένη για τουλάχιστον δέκα χιλιάδες χρόνια. Υπάρχει μια νόσος, η κοιλιοκάκη, από την οποία υποφέρει περίπου το ένα τοις εκατό του πληθυσμού. Στα άτομα αυτά ακόμα και ελάχιστη κατανάλωση γλουτένης μπορεί να προκαλέσει μια ανοσολογική αντίδραση τόσο ισχυρή που καταστρέφει τις λάχνες του λεπτού εντέρου. Τα άτομα με κοιλιοκάκη πρέπει να είναι συνεχώς σε επιφυλακή και να αποφεύγουν τρόφιμα με γλουτένη.

Μέχρι πριν από περίπου μια δεκαετία, το άλλο ενενήντα εννέα τοις εκατό των ανθρώπων σπάνια ενδιαφερόταν για τη γλουτένη. Κάποια στιγμή, ιατροί αλλά και άσχετοι με τον τομέα της υγείας άρχισαν να γράφουν πλήθος βιβλίων σχετικά με το πως η γλουτένη είναι επιβλαβής για το σώμα μας και τι μπορεί να προκαλέσει. Ο κόσμος επηρεάστηκε, εκατομμύρια ανθρώπων στην Ευρώπη και την Αμερική ισχυρίζεται πλέον ότι έχει δυσανεξία στη γλουτένη και την αποφεύγουν σε κάθε μορφή της.

Το 2011 μια ομάδα με επικεφαλής τον Peter Gibson, καθηγητή γαστρεντερολογίας στο Πανεπιστήμιο Monash στη Μελβούρνη, προσπάθησε να αποδείξει ότι η γλουτένη μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, ακόμη και σε άτομα που δεν έχουν κοιλιοκάκη. Ο Gibson μάζεψε τριάντα τέσσερα άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, στους μισούς έδωσε ψωμί που περιείχε γλουτένη και στους μισούς ψωμί χωρίς γλουτένη. Ήταν μια διπλή-τυφλή μελέτη, ώστε ούτε οι γιατροί ούτε οι ασθενείς γνώριζαν ποιο ψωμί περιείχε γλουτένη. Οι περισσότεροι από εκείνους που κατανάλωσαν τη γλουτένη ανέφερε ότι τα ενοχλήματα που είχαν χειροτέρεψαν, ενώ οι περισσότεροι από αυτούς που δεν είχαν καταναλώσει γλουτένη όχι. Αρκετές παρόμοιες μελέτες είναι σε εξέλιξη, αλλά η έρευνα είναι χρονοβόρα και δύσκολη.

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν επιστημονικές μελέτες που να έχουν συνδέσει τη γλουτένη με τη ροδόχρου νόσο. Υπάρχουν όμως αναφορές από ασθενείς, που ισχυρίζονται ότι τα συμπτώματά τους βελτιώθηκαν όταν σταμάτησαν να καταναλώνουν προϊόντα με γλουτένη. Πιθανολογείται ότι η κατανάλωση γλουτένης από ασθενείς με δυσανεξία σε αυτήν, μπορεί να προκαλέσει γενικευόμενη φλεγμονή στον οργανισμό, πιθανώς με απελευθέρωση ουσιών όπως οι προσταγλανδίνες που ίσως χειροτερεύσουν μια υπάρχουσα φλεγμονή στο πρόσωπο. Όσο όμως δεν υπάρχουν δεδομένα, ο κάθε ασθενής μπορεί να δοκιμάσει και να αποφασίσει μόνος του.

 

Πηγή:

Κωνσταντίνος Σταματόπουλος, Ροδόχρους Νόσος, εκδόσεις iWrite

Το κείμενο αποτελεί τμήμα του δημοσιευμένου βιβλίου του δερματολόγου Κωνσταντίνου Σταματόπουλου “Ροδόχρους Νόσος” των εκδόσεων iWrite και τα πνευματικά του δικαιώματα προστατεύονται. Αντιγραφή και αναπαραγωγή του αποτελεί ποινικό αδίκημα και διώκεται νομικά.


biomedicines-11-02153-g001-1200x758.png

Ροδόχρους νόσος – Αιτίες: Βιταμίνη D

τομέας εξειδίκευσης του ιατρείου

Η μοναδικότητα της βιταμίνης D έγκειται στο ότι μπορούμε να την προμηθευτούμε τόσο από την τροφή όσο και μέσω της δράσης της ηλιακής ακτινοβολίας στο δέρμα. Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό, βοηθά στην απορρόφησή του από το έντερο και την εναπόθεσή του στα οστά. Έλλειψη της βιταμίνης μπορεί να οδηγήσει σε ραχίτιδα στα παιδιά και σε οστεοπόρωση στους ενήλικες.

Ο όρος βιταμίνη D αναφέρεται ουσιαστικά σε δύο ξεχωριστές βιταμίνες, τη βιταμίνη D2 και τη βιταμίνη D3. Η βιταμίνη D2, γνωστή και ως εργοκαλσιφερόλη, είναι αυτή που λαμβάνουμε κυρίως από συμπληρώματα διατροφής. Η βιταμίνη D3, γνωστή και ως χολοκαλσιφερόλη, είναι η δραστικότερη από τις δύο, παράγεται στο δέρμα με την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία ενώ προσλαμβάνεται σε μικρές ποσότητες από τη διατροφή.

Είδαμε προηγουμένως ότι η υπερβολική παραγωγή των καθελισιδίνων μπορεί να συνδέεται με φλεγμονή και δημιουργία νέων αγγείων που οδηγούν τελικά στη ροδόχρου νόσο. Τελευταίες έρευνες έδειξαν τον σημαντικό ρόλο της βιταμίνης D στη ρύθμιση των καθελισιδίνων. Πιστεύεται ότι υπερβιταμίνωση D οδηγεί σε υπερπαραγωγή καθελισιδίνων, το οποίο μπορεί και να εξηγεί την εμφάνιση της ροδόχρου στις περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο. Γνωρίζουμε ότι η υπεριώδης ακτινοβολία οδηγεί σε παραγωγή βιταμίνης D3, η οποία οδηγεί σε αύξηση των καθελισιδίνων στην επιδερμίδα. Μια έρευνα του Ekiz τον Μάρτιο του 2014 έδειξε για πρώτη φορά ότι ασθενείς με ροδόχρου νόσο έχουν αυξημένη βιταμίνη D στο αίμα τους. Το πώς ακριβώς μπορεί αυτό να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της ροδόχρου νόσου, μένει να το δούμε στη συνέχεια.

Ροδόχρους νόσος – Αιτίες: Το άγχος και το στρες

Τι είναι το άγχος και το στρες; Το άγχος είναι κάτι που νιώθουμε όλοι µας κάποιες στιγµές. Είναι ο τρόπος µε τον οποίο το σώµα µας ετοιμάζεται να αντιδράσει απέναντι σε απειλές και κινδύνους. Το άγχος βοηθούσε τους προγόνους µας να αντιληφθούν και να αντιδράσουν απέναντι στους κινδύνους που αντιμετώπιζαν. Προετοίµαζε το σώµα τους και τους επέβαλε να αναλάβουν δράση. Ευτυχώς, οι κίνδυνοι που αντιµετωπίζουµε σήµερα δεν είναι ίδιοι. Παρόλο που δεν έχουµε πλέον τα ίδια προβλήµατα, το σώµα µας δεν έχει αλλάξει τρόπο να αντιμετωπίζει πιθανούς κινδύνους.

Το λίγο άγχος µπορεί να είναι χρήσιµο. Μας βοηθάει να έχουµε την απαραίτητη διέγερση για να ενεργήσουµε µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο όταν αυτό χρειάζεται. Ορισμένοι όμως άνθρωποι εμφανίζουν άγχος σε καταστάσεις που δεν είναι πραγματικά απειλητικές. Τότε το άγχος μπορεί να γίνει σοβαρό πρόβληµα και να εµποδίζει τη φυσιολογική ζωή του ανθρώπου.

Το στρες είναι η ψυχική και σωματική κατάσταση που βιώνουμε όταν καταλαβαίνουμε ότι οι απαιτήσεις στις οποίες πρέπει να ανταποκριθούμε είναι μεγαλύτερες από τις δυνατότητες μας. Όταν χειριζόμαστε σωστά το στρες, μπορεί να είναι ωφέλιμο. Οι ορμόνες του στρες χτυπούν το συναγερμό στο σώμα μας. Η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη, μας κρατούν σε εγρήγορση, αυξάνουν τη συγκέντρωση και επιταχύνουν το χρόνο αντίδρασης.

Κάθε ασθενής με ροδόχρου νόσο θα συμφωνήσει ότι το άγχος στη δουλειά ή στο σπίτι είναι από τους σημαντικότερους παράγοντες που επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Οι μηχανισμοί που συνδέουν το ψυχικό στρες με τη ροδόχρου νόσο, περιλαμβάνουν κυρίως νευροενδοκρινικές και φλεγμονώδεις οδούς, καθώς και οδούς του αυτόνομου νευρικού συστήματος.

Αποδεδειγμένα το στρες συνοδεύεται από αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα. Η κορτιζόλη είναι μια ορμόνη που παράγεται από τα επινεφρίδια, ως απάντηση σε διάφορες καταστάσεις, από το πρωινό ξύπνημα και την άσκηση, ως την αντιμετώπιση πολύ αγχωτικών καταστάσεων. Όταν το στρες και το άγχος είναι παρατεταμένο και μη διαχειρίσιμο από τον ασθενή, η κορτιζόλη παραμένει σταθερά αυξημένη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, τη μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού και του αυξημένου κινδύνου για χρόνιες φλεγμονώδεις ασθένειες όπως το μεταβολικό σύνδρομο και η ροδόχρους νόσος.

Ένας άλλος πιθανός τρόπος δράσης του άγχους είναι η ενεργοποίηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος που προκαλεί. Όταν κάποιος νιώθει συνεχώς στρες, οδηγείται σε μια διαρκή υπερενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, που έχει ως αποτέλεσμα την συνεχή έκκριση κατεχολαμινών, δηλαδή της αδρεναλίνης και της νοραδρεναλίνης. Οι κατεχολαμίνες είναι ορμόνες που τελικά καταλήγουν να ενισχύουν φλεγμονώδεις απαντήσεις του οργανισμού απέναντι σε εξωτερικά ερεθίσματα, χειροτερεύοντας τη ροδόχρου νόσο.

Τέλος, μια κλινική μελέτη απέδειξε ότι η P- σελεκτίνη, μια ουσία που συμμετέχει στη δημιουργία νέων αγγείων στην ροδόχρου νόσο, αυξάνεται μετά από περιόδους έντονου στρες. Η δημιουργία νέων αγγείων είναι από τους βασικούς μηχανισμούς εμφάνισης της ροδόχρου νόσου. Ακόμα, το χρόνιο άγχος συσχετίζεται με υψηλότερες του φυσιολογικού συγκεντρώσεις της IL-6 ενός παράγοντα που συμμετέχει επίσης στη φλεγμονώδη απάντηση του οργανισμού σε εξωτερικά ερεθίσματα.

Ροδόχρους νόσος – Αιτίες: Ευαισθησία στην ισταμίνη

Τι είναι η ισταμίνη; Είναι μια φυσική ουσία που παίζει σημαντικό ρόλο στην αλλεργική αντίδραση του σώματός μας απέναντι σε ξένες ουσίες, ενώ συμμετέχει στο σύστημα ανοσίας μας. Η ισταμίνη ελέγχει την παραγωγή γαστρικού υγρού στο στομάχι και την ενεργοποίηση του κεντρικού νευρικού συστήματος αλλά και τον κιρκαδικό μας ρυθμό.

Η ευαισθησία στην ισταμίνη είναι η δυσανεξία του σώματός μας απέναντι στην ισταμίνη που προσλαμβάνουμε με το φαγητό. Συνήθως οφείλεται σε δυσλειτουργία ενός ενζύμου, του DAO.  Πολλοί είναι οι λόγοι που μπορεί να οδηγήσουν σε αυτό: παθήσεις γαστρεντερικού, ορισμένα φάρμακα, το αλκοόλ, και γενετικές μεταλλάξεις.

Όταν το ένζυμο αυτό δε λειτουργεί σωστά, η ισταμίνη δεν μεταβολίζεται και η συγκέντρωσή της στο σώμα μας αρχίζει να αυξάνει. Αν ξεπεράσει ένα όριο εμφανίζονται συμπτώματα παρόμοια με αλλεργία.

Ουσιαστικά όμως πρόκειται για μια υπερευαισθησία σε τροφές χωρίς να υπάρχει γνωστή αλλεργία σε αυτές. Τροφές όπως μπανάνες, ψάρια, αλλαντικά, τυριά, μελιτζάνες, σπανάκι, ντομάτες, ανανάς, εσπεριδοειδή, σόγια, αλκοολούχα ποτά και κάποια φάρμακα προκαλούν απελευθέρωση ισταμίνης, που σε άτομα με δυσλειτουργία του DAO οδηγούν στα συμπτώματα της δυσανεξίας στην ισταμίνη.

Αν και γενικά είναι μια πολύ σπάνια κατάσταση, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις. Στο δέρμα εμφανίζεται εξάνθημα, κνησμός, αντιδράσεις που μοιάζουν με αλλεργικές, ενώ έχει παρατηρηθεί ότι μπορεί να χειροτερεύει η ψωρίαση και η ροδόχρους νόσος. Εκτός του δέρματος μπορεί να οδηγήσει σε πονοκέφαλο, ναυτία, υπόταση, δύσπνοια, μέχρι και σοβαρό σοκ.

Μπορεί το παιδί μου να κληρονομήσει τη ροδόχρου νόσο από μένα;

Ο ακριβής μηχανισμός που οδηγεί στη ροδόχρου νόσο είναι ακόμη άγνωστος. Παρόλα αυτά έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει γενετική προδιάθεση, δηλαδή αν ένας γονιός είχε ροδόχρου νόσο υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να την εμφανίσει και το παιδί. Σύμφωνα με έρευνα του εθνικού οργανισμού των ΗΠΑ για τη ροδόχρου νόσο, το 40% των ασθενών ανέφερε ότι υπάρχει και άλλο μέλος της οικογένειάς του με την ασθένεια.

Το πώς ακριβώς κληρονομείται η προδιάθεση για τη νόσο δεν είναι γνωστό. Φαίνεται ότι πρόκειται για  συνδυασμό πολλών γονιδίων που πιθανώς ευθύνονται για την εμφάνισή της και όχι ένα συγκεκριμένο. Στην ερώτηση λοιπόν αν το παιδί σου θα κληρονομήσει τη ροδόχρου νόσο μέχρι στιγμής κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά. Μάλλον θα έχει περισσότερες πιθανότητες να την εμφανίσει και αυτό σε σχέση με τους υπόλοιπους, πόσο περισσότερο όμως είναι ακόμα άγνωστο.

Άλλοι παράγοντες

Έρευνα του Duke University έδειξε ότι η βιταμίνη Β3, γνωστή και ως νικοτινικό οξύ ή νιασίνη, μπορεί να συμμετέχει στη διαδικασία δημιουργίας του ερυθήματος της ροδόχρου νόσου.

Η προτεινόμενη ημερήσια δόση νιασίνης είναι 14 mg για τις γυναίκες και 16 mg για τους άνδρες. Φυσιολογικά επίπεδα νιασίνης φαίνεται ότι βοηθούν στην πρόληψη και την καταπολέμηση της φλεγμονής που πιθανώς να συμμετέχει στην εμφάνιση της ροδόχρου νόσου. Ψηλότερα του φυσιολογικού όμως επίπεδα αποδείχθηκε ότι προκαλούν ερύθημα. Τρόφιμα πλούσια σε νιασίνη είναι τα αμύγδαλα, το σουσάμι, το άγριο ρύζι και το μαύρο ψωμί. Οι ερευνητές πρότειναν τα τρόφιμα αυτά να καταναλώνονται με μέτρο και καλύτερα μαζί με τρόφιμα που πέπτονται αργά, όπως τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες και φυτικές ίνες ώστε τα επίπεδα της νιασίνης στο αίμα να μην αυξάνονται γρήγορα.

Μια άλλη μελέτη του Noreen Lacey στο University College Dublin Clinical Research Centre έδειξε ότι ασθενείς με ροδόχρου νόσο σταδίου 2 έχουν παθολογική σύνθεση λιπαρών οξέων. Τα λιπαρά οξέα είναι υπεύθυνα για τη διατήρηση του φυσιολογικού φραγμού του δέρματος. Όταν ο φραγμός αυτός διαταραχθεί, εξωτερικές ουσίες που κανονικά δε θα προκαλούσαν προβλήματα οδηγούν πολύ πιο εύκολα σε ενεργοποίηση του ανοσολογικού μας μηχανισμού, φλεγμονή και αλλεργία.

Πρόσφατη μελέτη του Al-Balbeesi έδειξε ακόμα ότι υπάρχει στατιστικά σημαντική σχέση της ροδόχρου νόσου με χρόνια ρινίτιδα και χρόνια ιγμορίτιδα. Αν και ο πιθανός μηχανισμός είναι άγνωστος δεν είναι λίγοι οι ασθενείς που παρουσιάζουν και τις δυο παθήσεις.

Τέλος μια μελέτη που προκάλεσε πολλές συζητήσεις έγινε από την Δρ. Scharschmidt και τους συναδέλφους της στη δερματολογική κλινική του  University of California στο San Francisco. Μελέτησαν 14 ασθενείς με ροδόχρου νόσο και βρήκαν ότι είχαν ψηλότερο του φυσιολογικού ποσοστό εμφάνισης ψυχιατρικών και νευρολογικών διαταραχών. Οι ασθενείς εμφάνισαν πονοκέφαλους, κατάθλιψη, τρόμο και ψυχαναγκαστική διαταραχή συμπεριφοράς συχνότερα από τον γενικό πληθυσμό. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι το νευρικό σύστημα του ασθενούς μπορεί να παίζει και αυτό ένα ρόλο στην παθογένεια της ροδόχρου νόσου. Τα νευρολογικά και ψυχιατρικά αυτά προβλήματα ίσως να οδηγούν σε απελευθέρωση ουσιών που προάγουν τη φλεγμονή και τη δυσλειτουργία των αγγείων σε ασθενείς με ροδόχρου. Αν και τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας είναι πολύ ενδιαφέροντα, χρειάζονται σίγουρα περισσότερες μελέτες με πιο πολλούς ασθενείς ώστε να αποδειχθεί αν πραγματικά υπάρχει συσχέτιση και αν ναι, με ποιον ακριβώς μηχανισμό.

Κλείνοντας, πρέπει να αναφέρουμε ότι μέχρι και τη στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο γίνονται εκατοντάδες νέες έρευνες για τις αιτίες, τους μηχανισμούς και τους τρόπους αντιμετώπισης της ροδόχρου νόσου. Απέχουμε ακόμα πολύ από το να κατανοήσουμε πλήρως την παθογένειά της. Η κάθε μελέτη προσθέτει ένα λιθαράκι, ανακαλύπτει νέες ουσίες και μηχανισμούς που πιθανώς να συμμετέχουν. Σίγουρα όσο περνάει ο καιρός θα βρισκόμαστε ένα βήμα πιο κοντά στην κατανόηση της νόσου και άρα ένα βήμα πιο κοντά στην οριστική θεραπεία της. Μέχρι τότε δερματολόγοι και ασθενείς παρακολουθούμε στενά κάθε νέα έρευνα, ενημερωνόμαστε από έγκυρα έντυπα και συμμετέχουμε σε συνέδρια με την ελπίδα να μάθουμε λίγα περισσότερα που πιθανώς να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε στην καθημερινότητα ώστε να πετύχουμε τον σκοπό όλων μας, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενή.

 

Πηγή:

Κωνσταντίνος Σταματόπουλος, Ροδόχρους Νόσος, εκδόσεις iWrite

Το κείμενο αποτελεί τμήμα του δημοσιευμένου βιβλίου του δερματολόγου Κωνσταντίνου Σταματόπουλου “Ροδόχρους Νόσος” των εκδόσεων iWrite και τα πνευματικά του δικαιώματα προστατεύονται. Αντιγραφή και αναπαραγωγή του αποτελεί ποινικό αδίκημα και διώκεται νομικά.