Ροδόχρους νόσος: Δίαιτα υψηλή σε υδατάνθρακες και ζάχαρη

Οι υδατάνθρακες είναι η σημαντικότερη πηγή ενέργειας για το σώμα μας και από αυτούς προέρχεται ένα μεγάλο μέρος των θερμίδων κάθε ισορροπημένης διατροφής. Χωρίζονται σε απλούς και σύνθετους. Οι υδατάνθρακες μετατρέπονται πιο εύκολα και πιο γρήγορα από τις πρωτεΐνες και τα λίπη σε ενέργεια. Οι απλοί υδατάνθρακες μετατρέπονται ευκολότερα, ενώ οι σύνθετοι χρειάζονται περισσότερο χρόνο. Τους χρειαζόμαστε όταν το σώμα μας απαιτεί γρήγορα ενέργεια για παράδειγμα όταν αθλούμαστε ή όταν ξυπνάμε το πρωί. Οι σημαντικότερες πηγές υδατανθράκων είναι το ψωμί, τα ζυμαρικά, τα φρούτα, οι πατάτες, το ρύζι και φυσικά η ζάχαρη και όσα τρόφιμα την περιέχουν, όπως τα γλυκά, τα αναψυκτικά και τα λεγόμενα είδη περιπτέρου. Οι υδατάνθρακες είναι απαραίτητο κομμάτι μιας ισορροπημένης διατροφής, δίαιτα πολύ χαμηλή σε υδατάνθρακες μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία, δυσκολία συγκέντρωσης, νεύρα και κατάθλιψη. Δίαιτα με παραπάνω του απαιτούμενου υδατάνθρακες οδηγεί σε αύξηση βάρους, μεταβολικό σύνδρομο, διαβήτη και άλλα προβλήματα υγείας.

Πολλοί ασθενείς αναφέρουν σε ομάδες συζήτησης (φόρουμ) του εξωτερικού, ότι δίαιτα χαμηλή σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες όπως η ζάχαρη βοήθησε σε έλεγχο των συμπτωμάτων της ροδόχρου νόσου. Η ζάχαρη και γενικότερα η δίαιτα υψηλή σε υδατάνθρακες έχει αποδειχθεί ότι χειροτερεύει την ακμή. Η συνεχής κατανάλωση τροφών πλούσιων σε υδατάνθρακες οδηγεί σε σταθερά υψηλά επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης στο αίμα, η οποία μέσω ορμονικών αλληλεπιδράσεων οδηγεί τελικά σε αύξηση της παραγωγής του σμήγματος από τους σμηγματογόνους αδένες του δέρματος. Αν και μέχρι στιγμής δεν υπάρχει επιστημονική μελέτη που να αποδεικνύει πιθανή σχέση μεταξύ ροδόχρου νόσου και υδατανθρακών, μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυξημένη παραγωγή σμήγματος μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του Demodex που ζει στο θύλακο της τρίχας. Όπως είδαμε παραπάνω, το Demodex είναι ένα παράσιτο που υπάρχει φυσιολογικά στο δέρμα μας, όταν όμως αναπτύσσεται σε αριθμούς πάνω από το φυσιολογικό, μπορεί να προκαλέσει έξαρση της ροδόχρου νόσου. Πιστεύεται ότι η αύξηση του σμήγματος του δέρματος που συμβαίνει φυσιολογικά στην εφηβεία, είναι και ο ρόλος που η ροδόχρους αρχίζει συνήθως να εμφανίζεται μετά τα 20. Αντίστοιχα μπορούμε να υποθέσουμε ότι η αύξηση για μεγάλο χρονικό διάστημα της γλυκόζης και της ινσουλίνης στο αίμα, που προκαλεί τελικά αύξηση της παραγωγής σμήγματος, μπορεί με τον ίδιο μηχανισμό να οδηγήσει σε έξαρση της ροδόχρου νόσου.

Ροδόχρους νόσος: Εσπεριδοειδή

Τα εσπεριδοειδή περιλαμβάνουν τα πορτοκάλια, τα μανταρίνια, τα λεμόνια, το λάιμ, το σαγκουίνι, το γκρέιπφρουτ και το περγαμόντο. Τα εσπεριδοειδή  περιέχουν ορισμένες ενώσεις, τα φλαβονοειδή, οι οποίες πιστεύεται ότι έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες. Τα φλαβονοειδή είναι επίσης αντιοξειδωτικά που μπορούν και εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες και προστατεύουν από τις καρδιακές παθήσεις.

Τα εσπεριδοειδή όμως έχουν χαμηλό pH, είναι δηλαδή όξινα. Αν και δεν υπάρχουν επαρκείς μελέτες, πιστεύεται ότι συνεχές όξινο περιβάλλον στο στομάχι, βοηθά την ανάπτυξη ελικοβακτηριδίου του πυλωρού που έχει συνδεθεί με τη ροδόχρου νόσο. Ακόμα τα εσπεριδοειδή προκαλούν απελευθέρωση ισταμίνης στο αίμα, η οποία επίσης παίζει αρνητικό ρόλο στη ροδόχρου νόσο. Ενώ τα εσπεριδοειδή από μόνα τους δεν περιέχουν ισταμίνη, προκαλούν απελευθέρωση ισταμίνης από τα μαστοκύτταρα του σώματος κατά τη διάρκεια της πέψης τους.

Τα εσπεριδοειδή περιέχουν ακόμα τυραμίνη, που προκαλεί με το μηχανισμό που είδαμε παραπάνω αντιδραστικά αγγειοδιαστολή, που προκαλεί, με τη σειρά της, έξαρση της ροδόχρου νόσου.

Ένας τελευταίος μηχανισμός με τον οποίο τα εσπεριδοειδή μπορεί να προκαλούν επιδείνωση των συμπτωμάτων, είναι μέσω του συνδρόμου του Frey που θα συζητήσουμε παρακάτω.

Από την αντίθετη μεριά, τα εσπεριδοειδή περιέχουν εσπεριδίνη. Η εσπεριδίνη. έρευνες έχουν αποδείξει ότι βοηθά στην ελαστικότητα των αγγείων. Χρησιμοποιείται εδώ και καιρό για τις ευρυαγγείες των κάτω άκρων, ενώ έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την κατάσταση του καρδιαγγειακού. Πιστεύεται ότι στην ροδόχρου νόσο μπορεί να δράσει θετικά, βοηθώντας την ελαστικότητα των προβληματικών αγγείων του προσώπου. Ακόμα πιστεύεται ότι η εσπεριδίνη σταθεροποιεί το τοίχωμα των μαστοκυττάρων, αποτρέποντάς τα από το να απελευθερώσουν ισταμίνη. Η εσπεριδίνη έχει αρχίσει να κυκλοφορεί τόσο με τη μορφή συμπληρωμάτων διατροφής όσο και ως συστατικό κρεμών για τη ροδόχρου νόσο. Έτσι τα εσπεριδοειδή αποτελούν για άλλους ασθενείς εκλυτικό παράγοντα, ενώ σε άλλους δρουν προστατευτικά, αποτρέποντας μια πιθανή έξαρση της πάθησης.

Ροδόχρους νόσος: Ζεστά τρόφιμα και ποτά

Μία από τις σημαντικότερες λειτουργίες του δέρματος είναι η θερμορύθμιση. Το δέρμα μας, καθώς είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματός μας και μεταφέρει θερμότητα από το σώμα μας στο περιβάλλον, όταν γύρω μας η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη από αυτή του δέρματός μας. Υπεύθυνη για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας μας, είναι μια περιοχή του εγκεφάλου που λέγεται υποθάλαμος. Όταν το σώμα μας υπερθερμαίνεται, ο υποθάλαμος στέλνει ένα μήνυμα προς τα αιμοφόρα αγγεία του δέρματος να διασταλούν. Έτσι ζεστό αίμα μεταφέρεται από τα εσωτερικά μας όργανα στην επιφάνεια της επιδερμίδας. Το δέρμα μας θερμαίνεται και μπορεί έτσι να μεταφέρει περισσότερη θερμότητα στο περιβάλλον ώστε ο πυρήνας του σώματός μας να ψυχθεί. Η λειτουργία αυτή είναι φυσιολογική.

Όταν καταναλώνουμε ζεστά τρόφιμα, η θερμοκρασία του εσωτερικού του στόματός μας ανεβαίνει, θερμαίνοντας το αίμα που ρέει προς τον υποθάλαμο. Η θερμοκρασία στον υποθάλαμο αυξάνεται αναλογικά, οπότε και αυτός «νομίζει» ότι η θερμοκρασία σε όλο μας το σώμα έχει περάσει τα φυσιολογικά επίπεδα και αντιδρά με τον παραπάνω μηχανισμό, προσπαθεί δηλαδή να διαστείλει τα αγγεία του δέρματος. Το δέρμα του προσώπου έχει μεγάλο αριθμό επιφανειακών αιμοφόρων αγγείων και είναι λεπτότερο από ό, τι σε άλλα μέρη του σώματος. Έτσι η αγγειοδιαστολή στο πρόσωπο γίνεται πιο εμφανής και τα συμπτώματα της ροδόχρου νόσου χειροτερεύουν.

Καρπούζι

Αυτό το νόστιμο καλοκαιρινό φρούτο, περιέχει περισσότερο από 88 τοις εκατό νερό. Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και ίνες. Είναι μια καλή πηγή καλίου και μια πλούσια πηγή βιταμινών. Περιέχει ικανές ποσότητες βιταμίνης Α  και βιταμίνης C. Πριν από λίγο καιρό δημοσιεύτηκε έρευνα που αποδεικνύει ότι το καρπούζι ίσως βοηθά στη στυτική διαταραχή. Το καρπούζι περιέχει μια ουσία, την κιτρουλίνη. Η κιτρουλίνη μετατρέπεται σε αργινίνη, η οποία ενισχύει το νιτρικό οξείδιο που χαλαρώνει τα αιμοφόρα αγγεία, δρα δηλαδή ως αγγειοδιασταλτικό. Τα αγγειοδιασταλτικά βοηθούν σε παθήσεις όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα ή η στυτική δυσλειτουργία, έχουν όμως τις γνωστές αρνητικές επιδράσεις στα αγγεία του προσώπου, χειροτερεύοντας τη ροδόχρου νόσο.

Ροδόχρους νόσος: Καυτερά και πικάντικα τρόφιμα

Είναι από τους πιο συχνούς εκλυτικούς παράγοντες της ροδόχρου νόσου. Ο μηχανισμός με τον οποίο τα καυτερά φαγητά προκαλούν έξαρση της νόσου είναι σχετικά περίπλοκος και από πολλούς χαρακτηρίζεται ως ωτοκροταφικό σύνδρομο του Frey. Το σύνδρομο του Frey δεν εμφανίζεται μόνο σε ασθενείς με ροδόχρου. Όταν κάποιος καταναλώνει καυτερές τροφές, το δέρμα του κοκκινίζει και ιδρώνει. Δεν είναι λίγες οι φορές που μπερδεύεται με τροφική αλλεργία. Μέσα σε λίγα λεπτά από την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών (π.χ. καυτερά, πικάντικα, ντομάτες, ξινά κ.α.) παρατηρείται μια παροδική έξαψη και την εφίδρωση του προσώπου. Μπορεί να επηρεάζεται περισσότερο μία μόνο πλευρά του προσώπου, ή σπανιότερα και οι δύο. Το ωτοκροταφικό σύνδρομο δεν οφείλεται σε τροφική αλλεργία. Σε αντίθεση με τις αλλεργικές αντιδράσεις, το πρόβλημα μένει περιορισμένο στο πρόσωπο και δεν υπάρχει εξάνθημα σε άλλα σημεία του σώματος.

Υπεύθυνο για το σύνδρομο είναι το ωτοκροταφικό νεύρο, που νευρώνει σιελογόνους και ιδρωτοποιούς αδένες, καθώς και τα αγγεία του προσώπου. Φυσιολογικά, όταν καταναλώνουμε όξινα, καυτερά ή πολύ αρωματικά τρόφιμα, συγκεκριμένα νεύρα διεγείρουν τους αδένες που είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή του σάλιου στο στόμα μας για να ξεκινήσει η πέψη. Σε μερικούς ανθρώπους, πχ. μετά από τραυματισμό ή για αιτίες που μέχρι στιγμής δεν είναι γνωστές, τα νευρικά αυτά ερεθίσματα παίρνουν λάθος δρόμο και αντί να διεγείρουν τους σιελογόνους αδένες, πηγαίνουν προς τους ιδρωτοποιούς αδένες και τα αιμοφόρα αγγεία του προσώπου και τα διεγείρουν. Το αποτέλεσμα είναι ερυθρότητα του προσώπου και εφίδρωση.

Τέλος είναι γνωστό ότι τα καυτερά φαγητά αυξάνουν τη θερμοκρασία του σώματός μας. Με τον μηχανισμό που είδαμε παραπάνω, ενεργοποιείται ο υποθάλαμος και προσπαθεί να μειώσει την εσωτερική μας θερμοκρασία διαστέλλοντας τα αγγεία στην περιφέρεια.

Ροδόχρους νόσος: Μελιτζάνα

Η μελιτζάνα προκαλεί συχνά κοκκίνισμα στο πρόσωπο λόγω της υψηλής της συγκέντρωσης σε ισταμίνη. Περισσότερο φαίνεται να επηρεάζονται κάτοικοι της Νότιας Ασίας, ενώ στην Ευρώπη και την Αμερική την ανεχόμαστε συνήθως καλύτερα. Στην Ελλάδα καταναλώνεται συχνά καθώς αποτελεί συχνό συστατικό παραδοσιακών πιάτων. Όταν άτομα που έχουν ευαισθησία (δυσλειτουργία ενός ενζύμου, του DAO) καταναλώνουν μελιτζάνα, το ανοσολογικό τους σύστημα αντιδρά, παράγοντας ένα αντίσωμα, το IgE που προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με αυτά της αλλεργίας.

Άλλες τροφές πλούσιες σε ισταμίνη είναι η μπανάνα, τα ψάρια, τα αλλαντικά, τα τυριά, οι μελιτζάνες, το σπανάκι, οι ντομάτες, ο ανανάς, τα εσπεριδοειδή, η σόγια και η μπύρα.

Η μελιτζάνα περιέχει επίσης τυραμίνη, που προκαλεί με το μηχανισμό που είδαμε παραπάνω έξαρση της ροδόχρου νόσου.

Ροδόχρους νόσος: Μπανάνα

Οι μπανάνες προέρχονται από τη Νοτιοανατολική Ασία. Η χώρα με τη μεγαλύτερη παραγωγή στον κόσμο είναι η Ινδία, αλλά η μπανάνα καλλιεργείται και στη χώρα μας. Οι μπανάνες είναι το δημοφιλέστερο φρούτο παγκοσμίως και είναι πλούσια σε πολλά θρεπτικά συστατικά. Έχει πολλές φυτικές ίνες και βιταμίνες Α, Β, C, Ε καθώς και απαραίτητα ιχνοστοιχεία  όπως κάλιο, σίδηρο, ασβέστιο, σελήνιο, ψευδάργυρο και μαγνήσιο.

Παρόλα αυτά δεν είναι λίγοι ασθενείς για τους οποίους η μπανάνα είναι εκλυτικός παράγοντας της ροδόχρου. Η μπανάνα περιέχει ισταμίνη, που όπως είδαμε παραπάνω προκαλεί έξαρση της νόσου.

Ροδόχρους νόσος: Ντομάτες

Οι ντομάτες ανήκουν στην ίδια οικογένεια με την πατάτα και τη μελιτζάνα, ενώ θεωρητικά η ντομάτα θεωρείται φρούτο. Είναι εξαιρετική πηγή βιταμινών Α, C, Ε, Κ, μαγνησίου, καλίου, φωσφόρου και χαλκού. Επίσης, είναι πλούσια σε θειαμίνη, φυλλικό οξύ, νιασίνη, βιταμίνη Β6 και β- καροτένιο. Λόγω της υψηλής της περιεκτικότητας σε λυκοπένιο, έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Τέλος το λυκοπένιο φαίνεται να έχει αντικαρκινική δράση, προστατεύοντας από τον καρκίνο του προστάτη και του παγκρέατος.

Οι ντομάτες όμως όπως και οι μπανάνες, τα ψάρια, οι μελιτζάνες και το σπανάκι περιέχουν ισταμίνη, που όπως είδαμε προκαλεί έξαρση της νόσου.

Ροδόχρους νόσος: Ξύδι

Το ξύδι είναι ένα διάλυμα του οξικού οξέως, που παράγεται με οξείδωση της αλκοόλης. Η οξείδωση γίνεται με ζύμωση, με τη βοήθεια βακτηρίων. Σπιτικά γιατροσόφια με ξύδι αραιωμένο με νερό χρησιμοποιούνται για χρόνια για τον πυρετό, την αντιμετώπιση του άσθματος, για τις ταχυκαρδίες, την παχυσαρκία, την αρθρίτιδα και άλλα.

Το ξύδι όμως λόγω της μεγάλης οξύτητας που έχει δρα συχνά σαν εκλυτικός παράγοντας της ροδόχρου νόσου μέσω ενεργοποίησης του ωτοκροταφικού συνδρόμου που είδαμε παραπάνω. Το ξύδι από κρασί, το λεγόμενο κρασόξυδο, έχει τη μεγαλύτερη οξύτητα και προκαλεί πιο συχνά από όλους τους άλλους τύπους έξαρση της πάθησης.

Ροδόχρους νόσος: Σοκολάτα

Ποιος δεν αγαπά την σοκολάτα; Θεωρείται από πολλούς το πιο γευστικό επιδόρπιο, ενώ η ζήτησή της όλο και αυξάνεται. Ερευνητές πιστεύουν ότι μέχρι το 2020 θα καταναλώνουμε παγκοσμίως 14 φορές περισσότερο κακάο από ό, τι το 2010! Η σοκολάτα εκτός από γευστική, είναι μια καλή πηγή βιταμίνης Ε, ασβεστίου και χαλκού ενώ έχει πολλούς αντιοξειδωτικούς παράγοντες.

Η σοκολάτα όμως περιέχει τυραμίνη που πιστεύεται ότι προκαλεί αντιδραστικά αγγειοδιαστολή των αγγείων του προσώπου, που προκαλεί έξαρση της ροδόχρου νόσου.

Ροδόχρους νόσος: Σπανάκι

Όλοι έχουμε ακούσει πόσο καλό κάνει το σπανάκι στον οργανισμό μας. Το σπανάκι είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α, C, Κ, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, μαγνήσιο και σίδηρο και είναι πολύ καλή πηγή μαγγανίου και φυλλικού οξέος. Περιέχει φλαβονοειδή και πολυφαινόλες που πιστεύεται ότι μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών, ενώ φαίνεται ότι δρα καρδιοπροστατευτικά και μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού και αρτηριακής πίεσης.  Τέλος πιστεύεται ότι το σπανάκι προφυλάσσει από τον εκφυλισμό του εγκεφάλου που επέρχεται με την ηλικία.

Το σπανάκι όμως όπως και οι μπανάνες, τα ψάρια, οι μελιτζάνες και ντομάτες περιέχουν ισταμίνη, που όπως είδαμε προκαλεί έξαρση της νόσου. Ακόμη το μαγνήσιο που περιέχει φαίνεται ότι συμμετέχει στη ρύθμιση της ροής του αίματος, το αν αυτό όμως επηρεάζει τη ροδόχρου νόσο δεν είναι ακόμη γνωστό.

Ροδόχρους νόσος: Σταφίδες

Οι σταφίδες παράγονται και καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες στη χώρα μας. Χωρίζονται σε μαύρες και ξανθές. Οι μαύρες καλλιεργούνται κυρίως στην Πελοπόνησο και το Ιόνιο, ενώ οι ξανθές στην Κρήτη και την Κόρινθο. Η σταφίδα ουσιαστικά είναι η αποξηραμένη μορφή του σταφυλιού και θεωρείται φρούτο. Περιέχει αντιοξειδωτικές ουσίες που ενισχύουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα, φυτικές ίνες που βελτιώνουν τη λειτουργία του εντέρου, κάλιο που συμβάλλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, σελήνιο που προστατεύει από  καρδιαγγειακές παθήσεις και συμμετέχει στη ρύθμιση του θυρεοειδή αδένα, βιταμίνη Α, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και σίδηρο. Ακόμα πιστεύεται ότι έχει και αντιμικροβιακές ιδιότητες.

Σε πολλούς ασθενείς μετά την κατανάλωση σταφίδων, εμφανίζεται ερυθρότητα στο πρόσωπο, όπως και ρινίτιδα, άσθμα και ημικρανίες. Τέτοια συμπτώματα μπορεί να προκληθούν από αλλεργία στα σταφύλια ή από αντιδράσεις δυσανεξίας στην ισταμίνη και τα θειώδη.  Τα θειώδη είναι συντηρητικά που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή των περισσότερων κρασιών και της σταφίδας. Άτομα με δυσανεξία στις ενώσεις του θείου παρουσιάζουν άσθμα και άλλες αντιδράσεις μεταξύ των οποίων και κοκκίνισμα του προσώπου, όταν έρχονται σε επαφή με αυτές. Η δυσανεξία στα θειώδη ελέγχεται εύκολα με ειδικό ιατρικό τεστ.

Ροδόχρους νόσος: Σύκα

Τα σύκα αποτελούν ένα από τα αγαπημένα φρούτα των Ελλήνων. Τα συναντάμε σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και σε διάφορες ποικιλίες. Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, κάλιο, μαγνήσιο, ασβέστιο και βιταμίνες A,B,C.

Τα σύκα περιέχουν δυστυχώς ποσότητες τυραμίνης, ιδίως τα αποξηραμένα ή τα παραγινωμένα, με αποτέλεσμα μία πιθανή έξαρση της ροδόχρου νόσου, όταν καταναλώνονται.

Ροδόχρους νόσος: Τυρί

Το τυρί είναι μια νόστιμη, θρεπτική τροφή, πλούσια σε ασβέστιο. Εντύπωση κάνει ότι η Ελλάδα είναι αναλογικά με τον πληθυσμό της η πρώτη χώρα στην κατανάλωση τυριού στον κόσμο με 23 κιλά ανά κάτοικο ανά έτος. Το τυρί παράγεται από τη συγκέντρωση του γάλακτος, και αντίστοιχα χωρίζεται σε πρόβειο, αγελαδινό, κατσικίσιο κλπ.. Περιέχει πρωτεΐνες και βιταμίνες Α, Β, Ε, D και πολλά ιχνοστοιχεία.

Τα παλαιωμένα τυριά περιέχουν όμως μεγάλες ποσότητες τυραμίνης αλλά και ισταμίνης που οδηγούν συχνά σε έκρηξη της ροδόχρου.

 

Πηγή:

Κωνσταντίνος Σταματόπουλος, Ροδόχρους Νόσος, εκδόσεις iWrite

Το κείμενο αποτελεί τμήμα του δημοσιευμένου βιβλίου του δερματολόγου Κωνσταντίνου Σταματόπουλου “Ροδόχρους Νόσος” των εκδόσεων iWrite και τα πνευματικά του δικαιώματα προστατεύονται. Αντιγραφή και αναπαραγωγή του αποτελεί ποινικό αδίκημα και διώκεται νομικά.