Ροδόχρους νόσος: Laser

Η λέξη laser προέρχεται από τη φράση «Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation» που σημαίνει ενίσχυση φωτός με διεγερμένη εκπομπή ακτινοβολίας». Είναι πρακτικά ένα είδος ακτινοβολίας με μία πηγή ενέργειας και ένα συγκεκριμένο μέσο για να παραχθεί.

Η ενέργεια που μεταφέρεται με το laser απορροφάται από το δέρμα και μετατρέπεται σε θερμότητα. Η επίδραση της στο κάθε όργανο και ο βαθμός απορρόφησης εξαρτάται από το είδος του ιστού και η περιεκτικότητα του σε νερό,  την ισχύ της ακτινοβολίας, το χρόνο έκθεσης στην ακτινοβολία και το μήκος κύματός. Τα λέιζερ χρησιμοποιούνται για δύο χαρακτηριστικά της ροδόχρου νόσου:

• τις τηλεαγγειεκτασίες, τα μικρά δηλαδή αγγεία που εντοπίζουμε συνήθως στα μάγουλα των ασθενών με ροδόχρου νόσο. Προσοχή δε μιλάμε για το ερύθημα, το γενικότερο διάχυτο δηλαδή κόκκινο χρώμα του προσώπου, αλλά για τα μικρά ευδιάκριτα φλεβίδια.
• τα φύματα της ροδόχρου, δηλαδή τα ογκίδια (εξογκώματα) που εντοπίζονται στη μύτη, το μέτωπο, στα αυτιά και στο πηγούνι. Προκαλούνται από την υπερτροφία και τη συγκέντρωση λέμφου στο δέρμα. Από τις παραπάνω θεραπείες μόνο η ισοτρετινοΐνη έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στη μείωση των φυμάτων.

Οι στόχοι λοιπόν μια θεραπείας με laser είναι είτε να μειωθούν ή να εξαφανιστούν οι τηλεαγγειεκτασίες είτε να απομακρυνθούν τα φύματα της ροδόχρου. Τα υπόλοιπα συμπτώματα όπως πχ. το διάχυτο ερύθημα, δεν επηρεάζονται από τη θεραπεία με laser, αλλά ούτε καταπολεμούνται οι αιτίες της νόσου. Το laser συνεπώς χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες.

Για την αντιμετώπιση των τηλεαγγιεκτασιών χρησιμοποιούνται με καλά αποτελέσματα τα dye laser, laser ατμών χαλκού, Krypton laser και Nd:YAG laser. Δεν απαιτείται ενέσιμη αναισθησία, συχνά όμως χρησιμοποιούνται κρέμες με τοπικό αναισθητικό για να μειωθεί η δυσφορία του ασθενούς. Οι συνεδρίες γίνονται συνήθως ανά 2-6 εβδομάδες, ανάλογα με τον τύπο του δέρματος, τον τύπο του laser και το είδος των αγγείων. Συνήθως χρειάζονται 2-4 συνεδρίες για ένα πολύ καλό αποτέλεσμα. Πρέπει να σημειώσουμε ότι αν δεν καταπολεμηθούν οι αιτίες της ροδόχρου, οι τηλεαγγειεκτασίες μπορεί να ξαναεμφανιστούν.

Για την αντιμετώπιση των φυμάτων χρησιμοποιούνται τα λεγόμενα αφαιρετικά laser (ablative) που ουσιαστικά εξαχνώνουν τον ιστό που θέλουμε να απομακρύνουμε. Συνηθέστερα χρησιμοποιείται το Er:YAG laser και το  laser διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Οι θεραπείες αυτές χρειάζονται αναισθησία, είτε τοπική με ένεση είτε γενική νάρκωση για πολύ μεγάλες εκτάσεις. Συνήθως μία συνεδρία αρκεί.

Τέλος, για το ερύθημα, το κόκκινο χρώμα δηλαδή του προσώπου στη ροδόχρου, χρησιμοποιείται με πολύ καλά αποτελέσματα το έντονο παλμικό φως (IPL). Ουσιαστικά δεν είναι laser αλλά μια τεχνολογία που στοχεύει στην δημιουργία φωτός υψηλής εντάσεως σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, το οποίο υπολογίζεται σε χιλιοστά του δευτερολέπτου. Γίνονται 2-4 συνεδρίες ανά 2-6 εβδομάδες. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η θεραπεία με IPL βελτίωσε και τις βλατίδες (τα σπυράκια) της ροδόχρου νόσου, χωρίς όμως να υπάρχουν πολλά δεδομένα γι αυτό.

Τα laser στα χέρια ενός ιατρού με εμπειρία μπορεί να βοηθήσουν στην εμφάνιση πολλών ασθενών με ροδόχρου νόσο. Προσοχή χρειάζεται σε ασθενείς που έχουν συχνά έρπη, οπότε πρέπει να δοθεί προφυλακτικά ειδική αγωγή πριν την θεραπεία. Επίσης καλό είναι μετά την θεραπεία και για 1 περίπου μήνα να αποφεύγεται η έντονη έκθεση σε ηλιακή ακτινοβολία, καθώς μπορεί να μείνουν λευκές ή σκούρες κηλίδες στις περιοχές που θεραπεύτηκαν.

Ροδόχρους νόσος: Φωτοδυναμική θεραπεία

Η φωτοδυναμική θεραπεία είναι μια σχετικά νέα μέθοδος που χρησιμοποιείται ευρέως στη δερματολογία στην αντιμετώπιση μορφών καρκίνου του δέρματος και δερματοπαθειών όπως η ακμή, το έκζεμα και η ροδόχρους νόσος. Φαίνεται ότι έχει πολύ καλά αποτελέσματα. Χρησιμοποιείται μια ουσία που κάνει τα κύτταρα πιο ευαίσθητα στο φως και μια πηγή φωτός.

Πώς γίνεται: αρχικά ο δερματολόγος απλώνει την κρέμα που περιέχει τον φωτοευαισθητοποιητή. Η συχνότερα χρησιμοποιούμενη ουσία λέγεται αμινολεβουλινικό οξύ, καθώς είναι μη τοξική και μη αλλεργική. Η ουσία αυτή βρίσκεται ήδη στο σώμα μας και συμμετέχει στο σχηματισμό των ερυθροκυττάρων του αίματός μας. Έπειτα η περιοχή καλύπτεται ώστε να μην έρθει σε επαφή με το εξωτερικό φως και ο ασθενής περιμένει μέχρι η ουσία να απορροφηθεί από τα προβληματικά κύτταρα. Ο χρόνος αναμονής είναι συνήθως τρεις με τέσσερις ώρες. Τέλος εκτίθεται η προβληματική περιοχή σε ειδικό φως, που ενεργοποιεί το αμινολεβουλινικό οξύ.

Τα προτερήματα της φωτοδυναμικής θεραπείας είναι ότι καταστρέφει τους σμηγματογόνους αδένες που υπερλειτουργούν, το οποίο οδηγεί σε υπερανάπτυξη των Demodex και έπειτα σε φλεγμονή του δέρματος του προσώπου. Ακόμα η φωτοδυναμική θεραπεία καταστρέφει τα επιβλαβή βακτήρια που παίζουν επίσης ένα ρόλο στη παθογένεια της ροδόχρου νόσου. Τέλος αναδομεί το κολλαγόνο του δέρματος που έχει ήδη προσβληθεί από τη νόσο, δίνοντας στο δέρμα πιο σφριγηλή και ομοιόμορφη εμφάνιση.

Μετά τη θεραπεία καλό είναι να αποφεύγεται η άμεση έκθεση στον ήλιο για μερικές μέρες, τουλάχιστον χωρίς αντηλιακό, καθώς ίχνη της ουσίας παραμένουν στο δέρμα και μπορεί να οδηγήσουν σε ερεθισμό. Παρά τα καλά της αποτελέσματα, η φωτοδυναμική θεραπεία δε μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους τύπους ροδόχρου νόσου. Ο φωτοευαισθητοποιητής έχει μπορεί να διεισδύει μόνο ένα εκατοστό μέσα στο δέρμα. Έτσι βαριές μορφές ροδόχρου νόσου πχ. σταδίου ΙΙΙ, δεν ωφελούνται ιδιαίτερα από τη θεραπεία. Ακόμη δεν έχει άμεση δράση στο ερύθημα του προσώπου όπως για παράδειγμα το έντονο παλμικό φως. Τέλος μερικές ανεπιθύμητες ενέργειες κάνουν τη θεραπεία αυτή μη ανεκτή ή μη ιδανική για όλους. Ο πόνος είναι η συχνότερη. Όταν το φως εισέρχεται στο δέρμα και ενεργοποιεί την κρέμα, η περιοχή που θεραπεύεται συνήθως πονάει. Πολλές φορές δίνεται παυσίπονο από το στόμα ή τοπικό αναισθητικό με ένεση. Μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας οι ενοχλήσεις μπορεί να διαρκέσουν για λίγες μέρες, οπότε και δίνονται παυσίπονα. Στη περιοχή που θεραπεύεται, δημιουργείται αρχικά φλεγμονή. Το δέρμα κοκκινίζει και πιθανώς να πρήζεται το οποίο μπορεί να διαρκεί λίγες ημέρες. Στο ήδη προβληματικό δέρμα της ροδόχρου, η αντίδραση αυτή μπορεί να αναγκάσει τον ασθενή να μείνει σπίτι για λίγες ημέρες μέχρι να υποχωρήσει η φλεγμονή. Τέλος, σπάνια μπορεί να εμφανιστούν μικρές φουσκάλες οι οποίες ακόμη σπανιότερα επιμολύνονται με μικροοργανισμούς οπότε και απαιτείται αντιβίωση τοπικά σε μορφή κρέμας ή από το στόμα.

Γενικά η φωτοδυναμική θεραπεία έχει τη θέση της στην αντιμετώπιση της ροδόχρου νόσου, δεν είναι όμως πανάκεια. Εφαρμόζεται σε συγκεκριμένες μορφές της νόσου και σε συγκεκριμένους ασθενείς, ενώ ο ιατρός που θα την χρησιμοποιήσει πρέπει να έχει εμπειρία στη μέθοδο.

Ροδόχρους νόσος: Χειρουργικές μέθοδοι

Για κάποιες μορφές της ροδόχρου νόσου, η χειρουργική αντιμετώπιση είναι μονόδρομος. Σε προχωρημένα στάδια της νόσου, όταν έχουνε δημιουργηθεί ήδη φύματα, θεραπείες με κρέμες ή με χάπια είναι ελάχιστα ή καθόλου αποτελεσματικές. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα φύματα πρέπει να αφαιρεθούν χειρουργικά. Συχνότερα η χειρουργική αφαίρεση γίνεται με λέιζερ διοξειδίου του άνθρακα, ενώ άλλοι χειρουργοί προτιμούν την αφαίρεση τους χειρουργικά με νυστέρι, ή με ξυράφι. Άλλες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σπανιότερα είναι η ηλεκτροκαυτηρίαση και η κρυοπηξία. Η επέμβαση μπορεί να γίνει σε τοπική ή ολική αναισθησία, ανάλογα με την έκταση της περιοχής. Οι περιοχές οι οποίες θεραπεύονται συχνότερα είναι η μύτη, τα αυτιά, το μέτωπο και το πηγούνι, ανάλογα με το πού ο ασθενής εμφανίζει φύματα. Συνήθως απαιτείται μια μόνο επέμβαση.

Αφαίρεση με laser διοξειδίου του άνθρακα

Το laser διοξειδίου του άνθρακα παράγει μια δέσμη ενέργειας που απορροφάται από τα μόρια νερού του δέρματος. Το laser θερμαίνει τα μόρια αυτά μέχρι που εξατμίζονται και το δέρμα που ακτινοβολείται εξαχνώνεται μέρος της θερμότητας απορροφάται από τις γύρω περιοχές. Γι αυτό το λόγο το λέιζερ διοξειδίου προκαλεί ταυτόχρονα αιμόσταση, σταματά δηλαδή την αιμορραγία. Ουσιαστικά ο χειρουργός αφού αναισθητοποιήσει την περιοχή αρχίζει και εξαχνώνει το δέρμα με το λέιζερ αφαιρώντας σταδιακά επίπεδα δέρματος μέχρι να φτάσει στο κατάλληλο βάθος. Έπειτα εφαρμόζεται συνήθως γάζα με αντιβιοτικό στην περιοχή και το δέρμα επουλώνεται σε δύο με τρεις εβδομάδες. Προτέρημα της μεθόδου είναι όπως είπαμε η αιμόσταση, η ελάχιστη δηλαδή αιμορραγία σε σχέση με τις άλλες μεθόδους. Μειονέκτημα είναι η παραγωγή καπνού από το δέρμα που εξαχνώνεται, που σε μερικούς ασθενείς μπορεί να προκαλέσει δυσφορία, ιδίως όταν η επέμβαση είναι στην περιοχή της μύτης και έγινε σε τοπική αναισθησία.

Χειρουργική αφαίρεση με νυστέρι ή ξυράφι

Πρόκειται για μια από τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες μεθόδους. Η περιοχή αναισθητοποιείται και ο χειρουργός αφαιρεί με το νυστέρι ή με ειδικό ξυράφι τα προβληματικά επίπεδα δέρματος, όπως και με το λέιζερ διοξειδίου. Μειονέκτημα της μεθόδου είναι η έλλειψη αιμόστασης, η επέμβαση δηλαδή είναι αρκετά αιματηρή. Πλεονέκτημά της είναι το άμεσο αποτέλεσμα με μια μόνο επέμβαση.

Αφαίρεση με κρυοπηξία

Η κρυοπηξία (κρυοχειρουργική ή κρυοθεραπεία) είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιεί το ψύχος για να καταστρέψει προβληματικούς ιστούς. Η ψύξη γίνεται συνήθως με υγρό άζωτο που εφαρμόζεται στην προβληματική περιοχή είτε με σπρέι ή απλώνεται ως υγρό με ειδικά εργαλεία. Και η αυτή η επέμβαση απαιτεί αναισθησία, καθώς ουσιαστικά προκαλείται κρυοπάγημα. Κατά την κρυοπηξία, οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες οδηγούν σε δημιουργία μικροκρυστάλλων μέσα στα κύτταρα τα οποία τελικά καταστρέφονται. Η κρυοπηξία εφαρμόζεται στις μυρμηκίες, στα κονδυλώματα, στις ουλές, σε κάποιες μορφές καρκίνου του δέρματος και αλλού. Μειονεκτήματα της μεθόδου είναι οι πιθανές επιπλοκές που περιλαμβάνουν αλλαγές στο χρώμα του δέρματος και δημιουργία ουλών. Όταν εφαρμόζεται για τα φύματα της ροδόχρου, η περιοχή ψύχεται, συνήθως σε λίγες μέρες σχηματίζεται μια κρούστα που στη συνέχεια πέφτει και το δέρμα επουλώνεται σε δύο με τρεις εβδομάδες.

Αφαίρεση με ηλεκτροκαυτηρίαση

Η ηλεκτροκαυτηρίαση χρησιμοποιεί ουσιαστικά το ηλεκτρικό ρεύμα ώστε να παράγει θερμότητα η οποία πρακτικά καίει το δέρμα στο οποίο εφαρμόζεται. Χρησιμοποιείται ευρέως για την αντιμετώπιση κονδυλωμάτων, μυρμηκιών, αιμαγγειωμάτων, θηλωμάτων και αλλού. Η περιοχή αναισθητοποιείται και ο ιατρός καίει το προβληματικό δέρμα. Μειονεκτήματα της μεθόδου είναι όπως και στην κρυοπηξία πιθανώς αλλαγές στο χρώμα του δέρματος και δημιουργία ουλών.

Γενικά όταν η ροδόχρους νόσος είναι σταδίου ΙΙΙ, δηλαδή με φύματα θα χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση. Το ποια μέθοδος θα ακολουθηθεί εξαρτάται από τον ιατρό και πόση εμπειρία έχει με την κάθε μέθοδο. Προσωπικά τα καλύτερα αποτελέσματα πετυχαίνω με λέιζερ διοξειδίου και με ιατρικό ξυράφι, με το λέιζερ διοξειδίου να γίνεται ευκολότερα σε ιδιωτικό ιατρείο με τοπική αναισθησία και το ξυράφι με γενική νάρκωση σε νοσοκομειακή κλινική. Προσοχή όμως, η χειρουργική αντιμετώπιση των φυμάτων δεν αποτελεί εγγύηση ότι δε θα ξαναεμφανιστούν. Μετά την επέμβαση και αφού το δέρμα επουλωθεί πλήρως είναι απαραίτητο να εφαρμόζονται οι κατάλληλες θεραπευτικές κρέμες ώστε να αποφύγουμε τις υποτροπές. Πρέπει δηλαδή να σταματήσουμε ή να επιβραδύνουμε την εξέλιξη της ροδόχρου καταπολεμώντας τη φλεγμονή που τελικά οδηγεί στη δημιουργία φυμάτων.

Συμπαθεκτομή

Οι παραπάνω μέθοδοι χρησιμοποιούνται για την αφαίρεση φυμάτων, δηλαδή των εξογκωμάτων, που προκαλεί η ροδόχρους. Μια άλλη αμφιλεγόμενη μέθοδος είναι η συμπαθεκτομή, η οποία στοχεύει στη βελτίωση του ερυθήματος και όχι των φυμάτων.

Το συμπαθητικό σύστημα είναι μέρος του νευρικού μας συστήματος, που ρυθμίζει βασικές λειτουργίες του οργανισμού και είναι υπεύθυνο για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας μας. Η συμπαθεκτομή είναι μια επέμβαση με την οποία κόβονται κλάδοι του συμπαθητικού συστήματος με την ελπίδα να μην αντιδρά τόσο έντονα στις αλλαγές θερμοκρασίας και σε καταστάσεις στρες. Η επέμβαση γίνεται ιδανικά από νευροχειρουργό. Γίνεται υπό γενική αναισθησία, συνήθως με δύο μικρές τομές στη μασχάλη. Η συμπαθεκτομή φαίνεται να βοηθά μερικούς ασθενείς με ροδόχρους νόσο, δεν υπάρχουν όμως μεγάλες στατιστικές μελέτες για να αποδειχθεί επιστημονικά η αποτελεσματικότητά της.

Είναι μια επεμβατική μέθοδος και πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν αντισταθμιστική υπεριδρωσία ή αντίθετα μείωση της εφίδρωσης, γευστική εφίδρωση (εφίδρωση του προσώπου μετά από κατανάλωση κάποιων τροφίμων), σπάνια παρατηρούνται πτώση του άνω βλεφάρου και πνευμοθώρακας. Προσωπικά δε συστήνω την συμπαθεκτομή για τη ροδόχρου καθώς κανείς δεν εγγυάται καλά αποτελέσματα ενώ η μέθοδος μπορεί να έχει σπάνιες αλλά πολύ σοβαρές επιπλοκές.

Ροδόχρους νόσος: Φυσικές θεραπείες

Τελευταία όλο και αυξάνει ο αριθμός των ασθενών που αναζητούν λύση στα ιατρικά τους προβλήματα μέσω φυσικών θεραπειών με βότανα και σπιτικές συνταγές. Το κόστος των φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών σκευασμάτων αλλά και η δυσπιστία ορισμένων ασθενών απέναντι στις φαρμακευτικές βιομηχανίες οδηγούν όλο και περισσότερους να στρέφονται σε εναλλακτικές μεθόδους αντιμετώπισης. Πολλοί ιατροί σπεύδουν να εναντιωθούν σε οποιαδήποτε τέτοιου είδους προσέγγιση. Δε πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι πολλά φάρμακα και καλλυντικά έχουν ούτως ή αλλιώς φυτική προέλευση. Εξάλλου δεν είναι λίγοι οι ασθενείς που ορκίζονται για την αποτελεσματικότητα σπιτικών συνταγών. Αντί λοιπόν να κατηγορούμε τυφλά κάθε θεραπευτική προσπάθεια που ξεφεύγει από το ιατρικό κατεστημένο, μπορούμε να δούμε με κριτική πάντα ματιά αν υπάρχουν φυτικές ουσίες των οποίων η θεραπευτική δράση τεκμηριώνεται από επιστημονικές έρευνες.  Θα δούμε λοιπόν τα βασικά φυτικά συστατικά που αποδεδειγμένα βοηθούν στη ροδόχρου.

Χρησιμοποιείστε τις πληροφορίες αυτές είτε για να κρίνετε τα συστατικά των σκευασμάτων που θα βρείτε στα φαρμακεία είτε δοκιμάστε να παρασκευάσετε τα δικά σας προϊόντα. Οι εταιρίες όταν χρησιμοποιούν ένα συστατικό, φροντίζουν συνήθως ώστε να είναι απαλλαγμένο από δευτερεύοντα υλικά που πιθανώς να είναι επιβλαβή προκαλώντας αλλεργίες και άλλες ανεπιθύμητες αντιδράσεις. Ακόμα η συγκέντρωση των συστατικών αυτών ελέγχεται με ακρίβεια. Αν θέλετε παρόλα αυτά να πειραματιστείτε, προσοχή από που προμηθεύεστε τις πρώτες ύλες, ενώ την πρώτη φορά εφαρμόστε την κρέμα σε μια μικρή μόνο περιοχή, ώστε να ελέγξετε πώς το δέρμα σας αντιδρά.

Γλυκόριζα

Η γλυκόριζα χρησιμοποιείται για χρόνια στην κινεζική ιατρική σε ένα ευρύ φάσμα ασθενειών. Στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούταν επίσης εκτενώς. Το συστατικό της γλυκόριζας που πιστεύεται ότι ευθύνεται για τις θεραπευτικές τις ιδιότητες είναι η γλυκοριζίνη. Εργαστηριακές μελέτες έχουν δείξει ότι η γλυκυρριζίνη δρα ως ήπιο αντιφλεγμονώδες, ενώ φαίνεται να ενισχύει την Τ κυτταρική ανοσία. Ένα άλλο συστατικό της, η γλαβριδίνη φαίνεται ότι δρα επίσης ως αντιφλεγμονώδες και αναστέλλει τη μελάγχρωση και το ερύθημα που προκαλεί η υπεριώδης ακτινοβολία. Ακόμα το γλυκυρριζικό οξύ που περιέχει, πιστεύεται ότι βελτιώνει την ερεθιστική δερματίτιδα, βελτιώνοντας το ερύθημα, το οίδημα και τον κνησμό. Τέλος, η λικοχαλκόνη Α που επίσης περιέχει η γλυκόριζα δρα ως αντιφλεγμονώδες αναστέλλοντας συγκεκριμένες κυτοκίνες, τα εικοσανοειδή, ενώ έχει και αντιμικροβιακές ιδιότητες.

Ήδη κυκλοφορούν πολλά παραφαρμακευτικά σκευάσματα με γλυκόριζα, ενώ περιέχεται και ως ενεργό συστατικό σε πολλές κρέμες προσώπου. Ασθενείς που ασχολούνται με Παρασκευή σπιτικών καλλυντικών αναμιγνύουν εκχύλισμα γλυκόριζας με αλόη και το χρησιμοποιούν ως κρέμα προσώπου. Μια σπιτική συνταγή που κυκλοφορεί αρκετά στα φόρουμ είναι ¼ μιας κουταλιάς του γλυκού εκχύλισμα γλυκόριζας, 4 σταγόνες γλυκερίνης και 4 κουταλιές της σούπας αλόη.

Χρυσάνθεμο

Το χρυσάνθεμο είναι μέλος της οικογένειας που περιλαμβάνει επίσης την καλέντουλα και το χαμομήλι. Χρησιμοποιείται για χρόνια στην παραδοσιακή ιατρική για τη θεραπεία των ημικρανιών, για τον πυρετό και την αρθρίτιδα. όπως απέδειξε η Jessica Wu στο Journal of Drugs in Dermatology το εκχύλισμα χρυσάνθεμου μειώνει τη φλεγμονή, ελαχιστοποιεί το ηλιακό έγκαυμα, μειώνει την ερυθρότητα και προστατεύει από τις ελεύθερες ρίζες.

Ένα από τα κύρια ενεργά συστατικά του χρυσάνθεμου, η παρθενολίδη, αναστέλλει την απελευθέρωση της σεροτονίνης, αναστέλλει την 5-λιποξυγενάση και κυκλοοξυγενάση, με αποτέλεσμα τη μείωση της συσσωμάτωσης των αιμοπεταλίων. Η παρθενολίδη όμως είναι γνωστό αλλεργιογόνου, ως εκ τούτου αντενδείκνυται για την φροντίδα του δέρματος. Για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος, αναπτύχθηκε από τις βιομηχανίες ένα υποαλλεργικό εκχύλισμα χρυσάνθεμου χωρίς παρθενολίδη. Το εκχύλισμα αυτό βελτίωσε σε έρευνες την ήπια ακμή, αναστέλλοντας την απελευθέρωση των παραγόντων φλεγμονής από τα λεμφοκύτταρα και μείωσε τη συγκέντρωση των ουδετερόφιλων.

Προσοχή λοιπόν με το χρυσάνθεμο, βεβαιωθείτε ότι το προϊόν που θα αγοράσετε ή θα παρασκευάσετε περιέχει εκχύλισμα χωρίς παρθενολίδη. Αν είστε αλλεργικοί στο χαμομήλι ή την καλέντουλα καλύτερα αποφύγετέ το.

Πράσινο Τσάι

Τα εκχυλίσματα του πράσινου τσαγιού χρησιμοποιούνται τελευταία ευρέως στην κοσμετολογία. Το εκχύλισμα του πράσινου τσαγιού, περιέχει μεγάλες ποσότητες πολυφαινολικών ενώσεων. Τα παράγωγα του πράσινου τσαγιού όπως η επικατεχίνη και επιγαλλοκατεχίνη διαθέτουν τεκμηριωμένα αντικαρκινικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Ακόμα φαίνεται ότι το πράσινο τσάι προστατεύει από τις αρνητικές επιδράσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας και ενισχύει τη λειτουργία του δέρματος ως προστατευτικό φραγμό απέναντι σε βλαπτικούς παράγοντες του περιβάλλοντος. Τέλος το πράσινο τσάι προκαλεί αποδεδειγμένα ήπια αγγειοσύσπαση, και βελτιώσει έτσι άμεσα το ερύθημα και τις ευρυαγγείες της ροδόχρου νόσου.

Κυκλοφορούν πολλές κρέμες με εκχύλισμα πράσινου τσαγιού για τη ροδόχρου νόσο. Παρόλα αυτά η ωφέλιμη δράση του είναι τόσο καλά τεκμηριωμένη που πολλοί δερματολόγοι προτείνουν συμπληρωματικά της κλασικής θεραπείας επιθέματα πράσινου τσαγιού δύο με τρεις φορές την μέρα. Πρακτικά βράζετε πράσινο τσάι, το αφήνετε να κρυώσει και χρησιμοποιώντας μια κομπρέσα ή μια καθαρή πετσέτα κάνετε επιθέματα με αυτό για 2-3 λεπτά. Έπειτα αφήνετε το πρόσωπο να στεγνώσει. Καλό είναι μετά τα επιθέματα να ακολουθεί η κρέμα σας, καθώς τα υγρά τείνουν να ξεραίνουν το δέρμα.

Βρώμη

Η βρώμη παρέχει προστασία στο δέρμα και ανακουφίζει από ήπιους ερεθισμούς όπως πχ. από τα τσιμπήματα εντόμων και από ελαφριά αλλεργική δερματίτιδα. Οι ενυδατικές ιδιότητες της βρώμης είναι καλά γνωστές, ενώ έχει αποδειχθεί ότι οι πρωτεΐνες και οι πολυσακχαρίτες της βρώμης ενισχύουν τον φυσικό φραγμό του δέρματος, προστατεύοντας από εξωτερικά αλλεργιογόνα. Ακόμα φαίνεται ότι η βρώμη εμφανίζει αντιοξειδωτικές ιδιότητες ενώ τα έλαια που περιέχει εμποδίζουν τη διαδερμική απώλεια νερού. Μια έρευνα του Saeed και των συνεργατών του απέδειξε τις αντιφλεγμονώδεςι ιδιότητες της βρώμης λόγω της αναστολής της σύνθεση των προσταγλανδινών, ουσιών που συμμετέχουν στη φλεγμονή. Τέλος, το εκχύλισμα βρώμης είναι ήπιο αλλά αποτελεσματικό καθαριστικό που περιέχει συστατικά που απομακρύνουν ρύπους και σμήγμα από το δέρμα χωρίς να το ερεθίζουν.

Πολλά εμπορικά σκευάσματα, κρέμες και καθαριστικά, περιέχουν βρώμη. Αν θέλετε να πειραματιστείτε μόνοι σας προσθέστε δύο κουταλιές σούπας βρώμη σε μισό φλιτζάνι χλιαρό νερό. Αφήστε τη βρώμη να μουσκέψει μέχρι να γίνει ένα ομοιογενές υλικό. Εφαρμόστε τη μάσκα στις προβληματικές περιοχές και αφήστε τη να δράσει για 3-5 λεπτά.

Αλόη

Η αλόη χρησιμοποιείται για χρόνια για τις καταπραϋντικές και αντιφλεγμονώδεις της ιδιότητες. Ανακουφίζει από το αίσθημα ξηρότητας, καύσου και κνησμού που έχουν πολλοί ασθενείς με ροδόχρου νόσο. Η αλόη φαίνεται ότι δρα βραχυπρόθεσμα ανακουφίζοντας από τα συμπτώματα της πάθησης, δεν αποδεικνύεται όμως μέχρι στιγμής ότι αντιμετωπίζει τις αιτίες της νόσου. Τέλος η γέλη αλόης μπορεί να αφήσει ένα κολλώδες υπόλειμμα στο δέρμα που ορισμένοι βρίσκουν δυσάρεστο. Περιέχεται σε πολλές κρέμες και καθαριστικά προσώπου, ενώ ως στις σπιτικές συνταγές χρησιμοποιείται είτε μόνη της είτε συνδυαστικά με άλλα βότανα.

Άλλα βότανα

Η θετική επίδραση των παρακάτω ουσιών είναι περισσότερο εμπειρική, αναφέρονται σε φόρουμ στο διαδίκτυο ή κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα μεταξύ των ασθενών. Η αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά τους όμως δεν είναι επαρκώς επιστημονικά αποδεδειγμένη. Προσοχή λοιπόν πριν αποφασίσετε να τις χρησιμοποιήσετε.

Λεβάντα

Η λεβάντα πιστεύεται ότι έχει αντιβακτηριακή, αντιμυκητιακή και αντιφλεγμονώδη δράση που καταπραΰνει το δέρμα ενώ απομακρύνει επιβλαβείς μικροοργανισμούς. Προσοχή όμως καθώς πολλοί είναι αλλεργικοί στη λεβάντα. Αρχικά απλώστε μικρή ποσότητα εκχυλίσματος λεβάντας σε μια μικρή περιοχή πρόσωπο για να δείτε πώς αντιδρά το δέρμα σας. Αν δεν αντιμετωπίσετε προβλήματα μπορείτε να απλώσετε έλαιο λεβάντας με τη βοήθεια ενός κομματιού βαμβακιού στο πρόσωπο, αφήστε το για 30-40 λεπτά και ξεπλύνετε με νερό καθαρό.

Καμφορά

Η καμφορά είναι μια φυτική λευκή κρυσταλλική ουσία. Έχει χρησιμοποιηθεί για τη διάρροια, την αρθρίτιδα, τη βρογχίτιδα και για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος.

Πρόσφατα, αποδείχθηκε ότι το έλαιο καμφοράς είναι αποτελεσματικό απέναντι στο παράσιτο Demodex που παίζει ένα σημαντικό ρόλο στη παθογένεια της ροδόχρου νόσου. Απαιτείται όμως προσοχή με τη χρήση του, καθώς σε πολλούς ερεθίζει το δέρμα και χειροτερεύει την εμφάνιση της πάθησης.

Μηλόξυδο

Το ξύδι από μηλίτη είναι μια από τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες σπιτικές συνταγές για τη ροδόχρου νόσο στην Αγγλία. Χρησιμοποιείται είτε ως ρόφημα είτε τοπικά. Φαίνεται ότι βοηθά στη διατήρηση του φυσιολογικού pH του δέρματος, έχει αντισηπτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Εφαρμόστε τοπικά με τη βοήθεια μιας καθαρής γάζας και αφήστε το να δράσει για 2-3 λεπτά.

Μέλι

Το μέλι είναι γνωστό φυτικό αντισηπτικό, αντιφλεγμονώδες και αντιοξειδωτικό. Πολλοί ασθενείς ισχυρίζονται ότι μειώνει τις εξάρσεις της νόσου και κρατά το δέρμα ενυδατωμένο χωρίς να προκαλεί λιπαρότητα.

Κάντε ελαφρύ μασάζ με 2 κουταλιές μέλι στο πρόσωπο, αφήστε το να δράσει για 10 λεπτά, ξεπλύνετε με καθαρό νερό και μετά χρησιμοποιείστε μια ενυδατική κρέμα. Μια άλλη συνταγή για μάσκα προσώπου είναι 2 κουταλιές μέλι, 1 κουταλιά ελαιόλαδο και 1 κουταλιά πλήρες γάλα.

Λεμόνι

Οι αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και αντισηπτικές ιδιότητες του λεμονιού κάνουν πολλούς να το χρησιμοποιούν για την αντιμετώπιση της ροδόχρου νόσου. Πιστεύεται ότι το κιτρικό οξύ που περιέχει μειώνει τον αριθμό των επιβλαβών μικροοργανισμών ενώ η βιταμίνη C δρα αντιοξειδωτικά. Ο χυμός λεμονιού εφαρμόζεται μόνος του είτε αναμεμιγμένος με μέλι σαν μάσκα προσώπου.

Όπως είδαμε παραπάνω, τα εσπεριδοειδή περιέχουν εσπεριδίνη που βοηθά στην ελαστικότητα των αγγείων. Η εσπεριδίνη έχει αρχίσει να κυκλοφορεί τόσο με τη μορφή συμπληρωμάτων διατροφής όσο και ως συστατικό κρεμών για τη ροδόχρου νόσο. Τα λεμόνια όμως περιέχουν τυραμίνη, που μπορεί να προκαλέσει αντιδραστικά αγγειοδιαστολή, που προκαλεί έξαρση της νόσου. Δοκιμάστε λοιπόν με προσοχή.

Γενικά, όπως αναφέρει ο Wu στο Journal of drugs in dermatology, η θεραπευτική αξία των φαρμακευτικών βοτάνων κερδίζει συνεχώς την αποδοχή από το ιατρικό επάγγελμα. Ωστόσο, υπάρχει ένας αριθμός μεταβλητών που μπορούν να επηρεάσουν τη σύνθεση, τη συγκέντρωση, και την βιοδιαθεσιμότητα των ουσιών. Μερικές από αυτές τις ουσίες έχουν αξιολογηθεί σε κλινικές δοκιμές, άλλες όμως όχι. Άλλες έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους, ενώ άλλες μπορεί στην πραγματικότητα να επιδεινώσουν τη ροδόχρου νόσο. Σε κάθε περίπτωση ενημερώστε τον δερματολόγο σας και συζητήστε μαζί του.

Ροδόχρους νόσος: Βελονισμός

Ο βελονισμός είναι μια θεραπευτική μέθοδος που βασίζεται στην κινέζικη ιατρική. Αποτελεί μια τεχνική, η οποία βασίζεται στην τοποθέτηση βελονών σε συγκεκριμένα σημεία του δέρματος. Ο βελονισμός σύμφωνα με τους Κινέζους έχει ως στόχο να επανορθώσει ανισορροπίες στη ροή ενέργειας των σώματος μέσω της διέγερσης των σημείων βελονισμού. Αν και ο βελονισμός ήρθε στην Ευρώπη πριν από περίπου 150 χρόνια, θεωρούνταν συχνά «κομπογιαννίτικη» μέθοδος εξαπάτησης των ασθενών. Καθώς πολλοί ασθενείς ανέφεραν βελτίωση συμπτωμάτων όπως ο πόνος, ο ίλιγγος, οι εμβοές και αλλεργικών συμπτωμάτων, άρχισαν δειλά να γίνονται οι πρώτες επιστημονικές έρευνες από πανεπιστήμια της Αμερικής ώστε να μελετηθεί αν πράγματι έχει αποτέλεσμα ή αν πρόκειται για απλό φαινόμενο Placebo (Placebo είναι το φαινόμενο κατά το οποίο ο ασθενής αυθυποβάλλεται και νιώθει βελτίωση των συμπτωμάτων του με μια ψεύτικη θεραπεία). Η πρόοδος της νευροφυσιολογίας έδειξε πιθανούς τρόπους δράσης του βελονισμού. Με τον καιρό καταγράφονται οι ενδείξεις του βελονισμού και η μέθοδος τυποποιείται. Πλέον όλο και συχνότερα βρίσκει απήχηση σε ασθενείς και ιατρούς, ενώ περισσότερες από τις μισές ιατρικές σχολές της Αμερικής περιλαμβάνουν το βελονισμό στο πρόγραμμα εκπαίδευσης των φοιτητών. Το 1990 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καθιέρωσε τις ενδείξεις του, μέσα στις οποίες περιλαμβάνονται το σύνδρομο χρόνιου πόνου, το άσθμα, γαστρεντερικές ενοχλήσεις, η οσφυαλγία, ημικρανίες, το άγχος και άλλα. Στην Ελλάδα το Υπουργείου Υγείας δέχεται τον βελονισμό ως μέθοδο θεραπείας η οποία εφαρμόζεται μόνο από ιατρούς.

Όσο αφορά στη ροδόχρου νόσο υπάρχουν ελάχιστες έρευνες για την αποτελεσματικότητα του βελονισμού, και καμία μέχρι στιγμής από διεθνώς αναγνωρισμένα πανεπιστήμια. Έτσι οι περισσότεροι δερματολόγοι δεν τον δέχονται ως θεραπευτική μέθοδο για την αντιμετώπιση της πάθησης. Σε διεθνή φόρουμ οι απόψεις διίστανται με άλλους ασθενείς να αναφέρουν μεγάλη βελτίωση και άλλους μηδενική. Προσωπικά δε συστήνω το βελονισμό για τη ροδόχρου.  Δεν υπάρχουν σοβαρές επιστημονικές έρευνες που να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητά του ενώ οι ασθενείς μου που ισχυρίζονται ότι βοηθήθηκαν από τον βελονισμό εφάρμοζαν ταυτόχρονα και άλλες θεραπείες οπότε δεν μπορεί κανείς να κρίνει αν και κατά πόσο αυτός ήταν που βελτίωσε την εικόνα τους.

Ομοιοπαθητική

Η ομοιοπαθητική ξεκίνησε τον 18ο αιώνα από τον γιατρό Σάμιουελ Χάνεμαν. Μέχρι τότε πιστεύονταν ότι οι αρρώστιες προκαλούνταν από μια ανισορροπία των σωματικών υγρών που θεωρούσαν ότι ήταν το αίμα, το φλέγμα και η χολή. Ο Χάνεμαν προσπαθούσε να αντιμετωπίσει την ανισορροπία αυτή  δίνοντάς μια εξαιρετικά μικρή ποσότητα από το δηλητήριο που θεωρούσε ότι αρχικά δημιούργησε το πρόβλημα. Η ομοιοπαθητική υποστηρίζει πως δεν είναι το ενεργό συστατικό που έχει την θεραπευτική ιδιότητα, αλλά η ενέργεια που έχει περάσει από αυτό στο νερό. Η πιο ενδεδειγμένη συγκέντρωση ομοιοπαθητικών φαρμάκων είναι 30C που αντιστοιχεί σε ένα μόριο ενεργής ουσίας ανά δισεκατομμύρια μόρια νερού.

Ο όλο και αυξανόμενος αριθμός ασθενών που προσανατολίζονται στη ομοιοπαθητική οδήγησε στην ραγδαία αύξηση των επιστημονικών ερευνών που αναζητούν την αποτελεσματικότητα ή μη της ομοιοπαθητικής. Η συντριπτική πλειοψηφία ερευνών δείχνει πως η ομοιοπαθητική δεν έχει καλύτερα αποτελέσματα από placebo. Αυτές που δείχνουν στατιστικά καλύτερα αποτελέσματα από το placebo, κατηγορούνται από τους αναλυτές ότι έχουν πολλά σημαντικά μεθοδολογικά προβλήματα. Το 2012 δημοσιεύτηκε από τον Lawrence Chukundi μια μελέτη με τον τίτλο Ροδόχρους Νόσος και Ομοιοπαθητική. Ο Chukundi χρησιμοποίησε ομοιοπαθητικά φάρμακα σε τρεις ασθενείς και έδειξε ότι είχα πολύ καλά αποτελέσματα. Οι επικριτές της δημοσίευσης τον κατηγορούν ότι δεν είχε ομάδα ελέγχου ώστε να αποκλειστεί το φαινόμενο placebo ενώ ο αριθμός των ασθενών είναι εξαιρετικά χαμηλός για να εξαχθούν αποτελέσματα. Τα συχνότερα χρησιμοποιούμενα ομοιοπαθητικά φάρμακα για τη ροδόχρου είναι τα: Agaricus muscarius, Belladona, Psorinum, Silicea, Carbo vegetabilis, Hydocotyle asciatica, Sarsaparilla officinalis και Euphrasia officinalis.

Προσωπικά δε συστήνω στους ασθενείς μου την ομοιοπαθητική για την αντιμετώπιση της ροδόχρου. Εκτός του η αποτελεσματικότητά της δεν έχει αποδειχθεί ικανοποιητικά, οι ομοιοπαθητικοί συνήθως απαγορεύουν τη χρήση των κλασικών μεθόδων θεραπείας στους ασθενείς. Σε ήπιες περιπτώσεις πιθανώς να έχει αποτέλεσμα λόγω του φαινομένου placebo, η απαγόρευση όμως της χρήσης άλλων μεθόδων όπως για παράδειγμα το αντηλιακό, μπορεί να οδηγήσει στο μέλλον σε μη αναστρέψιμη επιδείνωση της εικόνας της νόσου. Πρακτικά αν η ομοιοπαθητική σας βοήθησε μπορείτε να την συνεχίσετε καθώς δεν έχει σχεδόν καμία ανεπιθύμητη ενέργεια. Συζητήστε όμως με τον δερματολόγο σας και ακολουθήστε παράλληλα ένα έστω συμπληρωματικό σχέδιο αντιμετώπισης της πάθησης.

Ψυχοδερματολογία

Είναι γνωστό ότι το δέρμα και ο εγκέφαλος συνδέονται εμβρυολογικά. Το δέρμα αλληλεπιδρά τόσο με τον νευρικό όσο και με το ανοσολογικό μας σύστημα. Αντιδρά τόσο σε ενδογενείς όσο και σε εξωγενείς παράγοντες, αντιλαμβάνεται αλλαγές στο περιβάλλον μας και αντιδρά σε αυτές.

Το άγχος ενεργοποιεί δύο νευρικές οδούς: τον αδρενεργικό άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης και το συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Η ενεργοποίηση του πρώτου άξονα μέσω περίπλοκων νευρολογικών οδών, καταλήγει στην έκκριση κυρίως κορτιζόλης, ενώ του δεύτερου άξονα στην έκκριση αδρεναλίνης και νοραδρεναλίνης. Μέσω άλλων ορμονικών αλληλεπιδράσεων, ενεργοποιούνται κύτταρα του ανοσολογικού μας συστήματος (Τ, Β, ηωσινόφιλα και άλλα) και υποστηρίζεται η φλεγμονή που επιδεινώνει την ροδόχρου νόσο.

Από την άλλη μεριά, έχει αποδειχθεί με πολλές έρευνες ότι η ροδόχρους νόσος μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των ασθενών. Έρευνα της Αμερικάνικης Κοινότητας για τη Ροδόχρου Νόσο έδειξε ότι πάνω από 76% των ασθενών έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση, 41% αποφεύγει την επαφή με άλλους ανθρώπους όταν η πάθηση είναι σε έξαρση, ποσοστό αυτών εμφάνισαν σημάδια κατάθλιψης, ενώ φάνηκε ότι η νόσος μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην επαγγελματική ζωή του ασθενούς. Η πεποίθηση που επικρατούσε παλαιότερα ότι ερυθρότητα στο πρόσωπο και πρησμένη μύτη σημαίνει αλκοολισμός, οδηγεί σε στιγματισμό των ασθενών και περαιτέρω επιδείνωση της ψυχολογικής τους κατάστασης.

Δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος άγχους και ροδόχρου νόσου κατά τον οποίο το ένα τροφοδοτεί το άλλο. Ο κύκλος αυτός πρέπει λοιπόν να σπάσει τόσο για την ψυχική υγεία του ασθενούς όσο και για να σταματήσει το άγχος να δρα ως εκλυτικός παράγοντας στη πάθηση. Όλο και περισσότεροι ασθενείς ζητούν τη βοήθεια ψυχολόγου, ή ψυχοθεραπευτή, ενώ στο εξωτερικό ιδιαίτερη ανάπτυξη γνωρίζει ο τομέας της ψυχοδερματολογίας. Η ψυχοδερματολογία, όπως αναφέρει ο Κουρής στην Ελληνική Επιθεώρηση Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας, είναι μια υποειδικότητα της δερματολογίας και της ψυχιατρικής. Ασχολείται με τις δερματολογικές παθήσεις που επηρεάζονται από ψυχολογικούς παράγοντες και με τις απαιτούμενες ψυχοθεραπείες που αναμένεται να φέρουν θετικό αποτέλεσμα στο δερματολογικό πρόβλημα των ασθενών. Ο ειδικός βοηθά τον ασθενή με τη διαχείριση του άγχους που βιώνει σχετικά με τη ροδόχρου νόσο ή και ανεξάρτητα από αυτήν. Συνήθως διδάσκονται τεχνικές χαλάρωσης ενώ όταν είναι απαραίτητο διορθώνεται η εσφαλμένη εντύπωση του ασθενούς για τον εαυτό του και γίνεται προσπάθεια να ανακτηθεί η αυτοπεποίθησή του.

Πλέον η επίσκεψη σε ειδικό για την ψυχική υγεία δεν θεωρείται ταμπού, ούτε στιγματίζει τον ασθενή. Σίγουρα η ψυχοθεραπεία δεν αποτελεί από μόνη της θεραπεία για τη ροδόχρου νόσο. Προσφέρει όμως πολλά τόσο στη διαχείριση της κατάστασης από τον ίδιο τον ασθενή, όσο και στη μείωση του άγχους, του σημαντικού αυτού παράγοντα που συμμετέχει στην παθογένεια της πάθησης. Προσωπικά ρωτάω πάντα τους ασθενείς μου κατά πόσο νιώθουν ότι η πάθηση τους επηρεάζει ψυχολογικά και σε περίπτωση που η απάντηση είναι θετική προτείνω μια δοκιμαστική έστω επίσκεψη σε ειδικό. Εξάλλου τεχνικές διαχείρισης του άγχους είναι χρήσιμες για όλους μας με τους σημερινούς γρήγορους ρυθμούς ζωής.

Ροδόχρους νόσος: Θεραπευτικό σχέδιο δράσης

Όπως καταλαβαίνετε από τα παραπάνω οι υπάρχουσες θεραπείες για την αντιμετώπιση της ροδόχρου νόσου είναι πολλές. Οι περισσότεροι ασθενείς χάνονται στο πλήθος πληροφοριών. Η πιο κλασική περίπτωση είναι η εξής: ο ασθενής παρατηρεί ότι το πρόσωπό του κοκκινίζει και τον ενοχλεί. Ίσως κάποιος παρατηρητικός φίλος να δει το κοκκίνισμα και να δώσει την προσωπική του συμβουλή για μια σπιτική συνταγή (χυμό λεμονιού, τσάι κλπ.) ή για ένα καλλυντικό που ξέρει ότι βοηθάει. Ο ασθενής το δοκιμάζει, δεν έχει το αποτέλεσμα που περιμένει, επισκέπτεται το φαρμακείο της γειτονιάς και ζητά τη βοήθεια του φαρμακοποιού. Αγοράζει καλλυντικά γνωστής εταιρείας, πιθανώς και πάλι χωρίς το επιθυμητό αποτέλεσμα. Επιστρέφει στο φαρμακείο και αγοράζει καλλυντικό άλλης εταιρείας. Όταν ούτε και αυτό τον ικανοποιεί είτε παραιτείται της προσπάθειας και αποφασίζει ότι θα ζήσει με την πάθηση, είτε επισκέπτεται δερματολόγο. Ο δερματολόγος συνήθως δίνει κρέμα με ερυθρομυκίνη ή μετρονιδαζόλη και διώχνει τον ασθενή (φυσικά υπάρχουν λαμπρές εξαιρέσεις αλλά μπορούμε να δεχθούμε ότι είτε λόγω φόρτου εργασίας είτε για άλλους λόγους ο ιατρός σπάνια αφιερώνει περισσότερο από 15 λεπτά στον ασθενή). Ο ασθενής δοκιμάζει την κρέμα, βλέπει ένα αποτέλεσμα αλλά όχι και πλήρη ίαση όπως περιμένει. Τελικά καταλήγει ή να αλλάζει συνεχώς δερματολόγους ψάχνοντας για αυτόν που θα του δώσει το θαυματουργό φάρμακο ή παραιτείται της προσπάθειας. Μπορεί η παραπάνω ιστορία να μην ταιριάζει απόλυτα με τη δική σας εμπειρία, σίγουρα όμως βρίσκετε πολλά κοινά στοιχεία.

Ας δούμε λοιπόν μαζί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης. Φυσικά δεν αναπληρώνει την ιατρική επίσκεψη και την γνώμη ενός καλά ενημερωμένου δερματολόγου, αλλά σας προετοιμάζει για τον τρόπο σκέψης που θα ακολουθηθεί.

Αρχικά πρέπει να αποδεχθούμε ότι η ροδόχρους νόσος είναι μια χρόνια πάθηση. Δεν υπάρχει μαγική θεραπεία την οποία μπορούμε να ακολουθήσουμε ώστε να μην ξαναεμφανιστεί. Όποιος υπόσχεται κάτι τέτοιο σας κοροϊδεύει. Μαθαίνουμε να ζούμε με την νόσο, μαθαίνουμε τους εκλυτικούς μας παράγοντες, τους αποφεύγουμε (όσο μπορούμε) και καταπολεμούμε με τη βοήθεια του ιατρού τα συμπτώματα, προσπαθώντας όσο το δυνατόν να μην είναι εμφανή αλλά και να μειώσουμε όσο γίνεται τις εξάρσεις της νόσου.

Το πρώτο βήμα είναι να καθορίσετε ποιο στάδιο της ροδόχρου νόσου έχετε. Υπάρχουν μέρες κατά τις οποίες το πρόσωπό σας είναι απόλυτα φυσιολογικό, χωρίς το παραμικρό κοκκίνισμα; Υπάρχουν φορές που κανείς δε μπορεί να διακρίνει τα σημάδια της ροδόχρου ακόμα και αν ξέρει ότι πάσχετε από αυτήν; Τότε ανήκετε το στάδιο 0, τη λεγόμενη προ-ροδόχρου νόσο.

Αν το πρόσωπό σας δεν είναι πλέον ποτέ απόλυτα φυσιολογικό, κοιτάξτε πολύ προσεκτικά στον καθρέφτη. Αν το μόνο που βλέπετε είναι ερυθρότητα (κοκκίνισμα) με ή χωρίς τηλαγγειεκτασίες (μικρές φλεβίτσες, ευρυαγγείες) αλλά χωρίς να παρατηρείτε σπυράκια ή εξογκώματα ανήκετε στο στάδιο 1, τη λεγόμενη ερυθηματοτηλαγγειεκτασική ροδόχρου νόσο.

Αν παρατηρείτε εκτός από το ερύθημα και μικρά σπυράκια με ή χωρίς πύον, συνήθως γύρω από την περιοχή της μύτης, στο μέτωπο ή το πιγούνι, ανήκετε στο στάδιο 2, την βλατιδοφλυκταινώδη ροδόχρου νόσο. Βλατίδες ονομάζονται τα σπυράκια χωρίς πύον ενώ φλύκταινες με πύον.

Αν εκτός από τα παραπάνω έχετε μόνιμα εξογκώματα (τα λεγόμενα φύματα) στη μύτη, το μέτωπο, το πιγούνι ή τα αυτιά που κάνουν τις περιοχές αυτές να μοιάζουν μόνιμα πρησμένες ανήκετε στο στάδιο 3, τη φυματιώδη ροδόχρου νόσο.

Τέλος αν έχετε οφθαλμικά ενοχλήματα όπως ξηρότητα, αίσθημα ξένου σώματος, κάψιμο ή κνησμό ανήκετε σε έναν σοβαρό υποτύπο της νόσου, τον οφθαλμικό. Ο οφθαλμικός υποτύπος της ροδόχρου μπορεί να υπάρχει σε οποιοδήποτε από τα παραπάνω στάδια.

Ανάλογα λοιπόν με το στάδιο της νόσου δίνεται και η κατάλληλη θεραπεία. Αν ανήκετε στο στάδιο 0: ο στόχος είναι να κρατήσουμε το πρόσωπο όσο το δυνατόν περισσότερο στην φυσιολογική του κατάσταση, μειώνοντας τις εξάρσεις της νόσου όσο γίνεται. Αποφεύγουμε λοιπόν τους εκλυτικούς παράγοντες, πλένουμε το πρόσωπό μας με ειδικό καθαριστικό για τη ροδόχρου δύο φορές την ημέρα και εφαρμόζουμε ανάλογη καλλυντική κρέμα δύο φορές την ημέρα, το πρωί απαραίτητα με αντηλιακό με δείκτη προστασίας τουλάχιστον SPF 30. Σε περίπτωση έξαρσης της νόσου δίνουμε συνήθως τοπική θεραπεία με κρέμα μετρονιδαζόλης και αν αυτή δεν είναι αρκετή ίσως αντιβίωση από το στόμα, όπως η δοξικυκλίνη για 2-4 εβδομάδες. Πολλοί ασθενείς βρίσκουν συνδυαστικά χρήσιμα τα επιθέματα με πράσινο τσάι. Η σχετικά νέα κρέμα με βριμονιδίνη τρυγική προσφέρει άμεση αντιμετώπιση των συμπτωμάτων για 11 περίπου ώρες και είναι ιδανική για ασθενείς με προ-ροδόχρου νόσο.

Αν ανήκετε στο στάδιο 1: προτιμούμε ήπιες θεραπείες που δεν ερεθίζουν το δέρμα. Το παραπάνω πρόγραμμα περιποίησης με ειδικό καθαριστικό και καλλυντική κρέμα διατηρείται. Ανάλογα με την βαρύτητα της νόσου προσθέτουμε κρέμα με μετρονιδαζόλη δύο φορές την ημέρα ή κρέμα με τρετινοΐνη το βράδυ ή τοπικά ανοσοκατασταλτικά όπως το Tacrolimus / Pimecrolimus το βράδυ, συνήθως μετά το καθαριστικό και πριν την ενυδατική κρέμα. Σε δυσκολότερες περιπτώσεις δίνονται αντιβιοτικά χάπια όπως η δοξικυκλίνη για 6 με 8 εβδομάδες. Για το γενικευμένο ερύθημα βοηθάει ακόμα το έντονο παλμικό φως (IPL). Αν όμως παρατηρείτε στο πρόσωπό σας λεπτά μικρά αγγεία (φλέβες), τις λεγόμενες τηλαγγειεκτασίες, ιδανικότερα είναι τα laser αγγείων όπως τα pulsed dye ή το KTP laser. Τέλος η βριμονιδίνη τρυγική έχει και εδώ θέση στην συμπτωματική θεραπεία του ερυθήματος αν αυτό είναι που επιθυμεί ο ασθενής.

Αν ανήκετε στο στάδιο 2: εκτός από το πρόγραμμα περιποίησης δίνεται τοπικά κρέμα με υπεροξείδιο του βενζολίου συνήθως συνδυασμένη με αντιβιοτικό 2 φορές την ημέρα, αντιβίωση σε χάπια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ότι στο στάδιο 1 ή ισοτρετινοΐνη σε χάπια για 3-4 μήνες. Προσοχή! Η ισοτρετινοΐνη σε χάπια δεν πρέπει να συνδυάζεται με αντιβιοτικά χάπια καθώς υπάρχει κίνδυνος σοβαρών παρενεργειών (αύξηση της πίεσης στο κρανίο) και πρέπει πάντα να συνδυάζεται με αντισύλληψη καθώς είναι ισχυρό τερεατογόνο. Τα laser που αναφέραμε στο στάδιο 1 μπορούν να χρησιμοποιηθούν και εδώ.

Αν ανήκετε στο στάδιο 3: απαιτούνται ισχυρές θεραπείες. Η ισοτρετινοΐνη είναι το μόνο φάρμακο που έδειξε μικρή βελτίωση στα φύματα της ροδόχρου νόσου, οπότε δίνεται σε χάπια για μισό περίπου χρόνο. Τα φύματα ουσιαστικά αφαιρούνται χειρουργικά με τις μεθόδους που συζητήσαμε παραπάνω (νυστέρι, ξυράφι, laser κλπ.).

Αν ανήκετε στον οφθαλμικό υποτύπο της ροδόχρου νόσου, απαραίτητο είναι να συμβουλευτείτε και έναν οφθαλμίατρο. Η κλασική θεραπεία περιλαμβάνει εκτός από τη δερματολογική θεραπεία οφθαλμικές σταγόνες και αντιβίωση σε χάπια.

Μια εργασία που παρουσιάστηκε στο Derma Update το 2014 στο Βερολίνο, έδειξε σε ασθενείς που παρουσιάζουν ροδόχρου νόσο μόνο στο δεξί ή αριστερό μέρος του προσώπου, σημαντικό ρόλο παίζουν μάλλον τα παράσιτα Demodex, οπότε και κρέμα με περμεθρίνη βελτιώνει πολύ τα συμπτώματα.

Είναι προφανές ότι το θεραπευτικό φάσμα είναι τεράστιο και ο κάθε ασθενής διαφορετικός. Ένας καλός δερματολόγος που γνωρίζει την παθογένεια της νόσου και τις φαρμακολογικές ιδιότητες των διαθέσιμων ουσιών μπορεί να συνδυάσει ιδανικά σύμπτωμα και θεραπεία ώστε να έχετε το βέλτιστο αποτέλεσμα. Βέβαια η θεραπεία της ροδόχρου δεν είναι άμεση. Ακόμα και όταν δίνεται η σωστή θεραπεία μπορεί να περάσουν μέχρι και 2 εβδομάδες μέχρι να παρατηρηθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μη βιάζεστε λοιπόν να αλλάξετε θεραπεία αν δείτε ότι δεν φέρνει αποτέλεσμα από τη μια μέρα στην άλλη. Βρείτε ένα δερματολόγο που σας ακούει και εμπιστεύεστε, ακολουθήστε την θεραπεία πιστά και επισκεφτείτε τον τακτικά ώστε να αξιολογήσετε μαζί το αποτέλεσμά της.

 

Πηγή:

Κωνσταντίνος Σταματόπουλος, Ροδόχρους Νόσος, εκδόσεις iWrite

Το κείμενο αποτελεί τμήμα του δημοσιευμένου βιβλίου του δερματολόγου Κωνσταντίνου Σταματόπουλου “Ροδόχρους Νόσος” των εκδόσεων iWrite και τα πνευματικά του δικαιώματα προστατεύονται. Αντιγραφή και αναπαραγωγή του αποτελεί ποινικό αδίκημα και διώκεται νομικά.