Ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ) μπορεί να προκαλέσει διάφορα συμπτώματα, τα πιο κοινά από τα οποία είναι πόνος στις αρθρώσεις, δερματικά εξανθήματα και κόπωση. Προβλήματα με τα νεφρά και άλλα όργανα μπορούν να εμφανιστούν σε σοβαρές περιπτώσεις. Η θεραπεία περιλαμβάνει και αντιφλεγμονώδη παυσίπονα για να καταπραΰνουν τους πόνους στις αρθρώσεις, στεροειδή ή και άλλα φάρμακα.
Τι είναι ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (SLE);
ΣΕΛ είναι μια επίμονη, χρόνια ασθένεια που προκαλεί φλεγμονή σε διάφορα μέρη του σώματος. Η κοινή της ονομασία είναι «λύκος». Η ασθένεια μπορεί να είναι από ήπια έως σοβαρή. Υπάρχουν δύο κύριες μορφές λύκου. Ο δισκοειδής λύκος επηρεάζει μόνο το δέρμα. Η άλλη μορφή είναι ο ΣΕΛ, ο οποίος προσβάλει το δέρμα, τις αρθρώσεις και εσωτερικά όργανα όπως την καρδιά ή τους νεφρούς.
Ποιος μπορεί να προσβληθεί από συστηματικό ερυθηματώδη λύκο (ΣΕΛ);
Ο ΣΕΛ προσβάλλει περίπου 5 στα 10.000 άτομα. Είναι δέκα φορές πιο συχνή στις γυναίκες παρά στους άνδρες. Συνήθως αναπτύσσεται σε γυναίκες ηλικίας μεταξύ 20 και 40. Ωστόσο, οποιοσδήποτε σε οποιαδήποτε ηλικία μπορεί να προσβληθεί. Είναι πιο συχνή σε άτομα από την Αφρική, την Ασίας και την Κίνα. Παρά το γεγονός ότι ο ΣΕΛ μπορεί να εμφανιστεί σε οικογένειες, μόνο τα 3 στα 100 παιδιά ασθενών με ΣΕΛ θα αναπτύξουν πραγματικά την ασθένεια.
Τι προκαλεί συστηματικό ερυθηματώδη λύκο (ΣΕΛ);
Ο ΣΕΛ είναι μία αυτοάνοση ασθένεια. Αυτό σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο προστατεύει τον οργανισμό από μολύνσεις, επιτίθεται λανθασμένα σε υγιή κύτταρα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα και μπορεί να καταστρέψει τμήματα του σώματος. Άλλες αυτοάνοσες ασθένειες είναι ο διαβήτης, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και οι διαταραχές του θυρεοειδούς.
Δεν είναι γνωστή η αιτία που προκαλεί τον ΣΕΛ. Πιθανές αιτίες είναι λοιμώξεις, φάρμακα όπως για παράδειγμα, μινοκυκλίνη ή υδραλαζίνη, το φως του ήλιου και άλλες. Οι ορμονικές αλλαγές μπορεί να παίζουν ρόλο στον ερυθηματώδη λύκο, γεγονός το οποίο θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί είναι ασθένεια πιο κοινή σε γυναίκες.
Ποια είναι τα συμπτώματα του συστηματικού ερυθηματώδους λύκου (ΣΕΛ);
Τα συμπτώματα και η σοβαρότητα του ΣΕΛ ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των ανθρώπων. Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται κόπωση, παρουσιάζουν απώλεια βάρους και ήπιο πυρετό.
Επιπλέον, ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστεί:
Μυϊκοί πόνοι
Οι περισσότεροι άνθρωποι με ΣΕΛ εμφανίζουν μυϊκούς πόνους. Μερικές φορές επηρεάζονται κάποιες αρθρώσεις, ενώ άλλες φορές επηρεάζονται περισσότερες αρθρώσεις. Οι αρθρώσεις των χεριών και των ποδιών τείνουν να είναι αυτοί που πλήττονται περισσότερο. Οι πόνοι μπορεί να μεταπηδούν από άρθρωση σε άρθρωση. Η δυσκαμψία των αρθρώσεων είναι κοινή και είναι συνήθως χειρότερη το πρωί. Ήπιο οίδημα στις αρθρώσεις μπορεί να εμφανιστεί, αλλά σοβαρή αρθρίτιδα με αρθρική βλάβη είναι ασυνήθιστη.
Δέρμα, στόμα και μαλλιά
Ένα κόκκινο εξάνθημα που αναπτύσσεται πάνω από τα μάγουλα και τη μύτη είναι συνηθισμένο και αναφέρεται ως «εξάνθημα πεταλούδα». Άλλες περιοχές του δέρματος που εκτίθενται στον ήλιο όπως καρποί των χεριών, κλπ μπορούν επίσης να εμφανίσουν εξάνθημα. Περίπου 6 στους 10 ανθρώπους με ΣΕΛ ανακαλύπτουν ότι το δέρμα τους είναι πολύ ευαίσθητο στο φως του ήλιου. Διάφορα άλλα εξανθήματα μπορούν επίσης να αναπτυχθούν. Τα αιμοφόρα αγγεία κάτω από το δέρμα μπορεί να επηρεαστούν και να προκληθεί κακή κυκλοφορία στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών, φαινόμενο Raynaud. Έλκη στο στόμα είναι συχνό φαινόμενο σε άτομα με ΣΕΛ. Τριχόπτωση και αλωπεκία, μπορεί να εμφανιστούν. Οποιαδήποτε απώλεια μαλλιών τείνει να είναι χαμηλής επιθετικότητας και να προκαλέσει «αραίωση» στα μαλλιά και όχι φαλάκρα. Ωστόσο, αρκετά σοβαρή απώλεια μαλλιών μερικές φορές εμφανίζεται, αν και η τρίχα αναπτύσεται πάλι όταν ο ΣΕΛ είναι λιγότερο επιθετικός.
Αίμα και λέμφος
Μια ήπια αναιμία είναι κοινή. Άλλα προβλήματα στο αίμα, όπως η μείωση του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων ή αιμοπεταλίων, είναι λιγότερο συχνά. Μια τάση για σχηματισμό θρόμβων στο αίμα είναι μια ασυνήθιστη επιπλοκή. Μερικοί λεμφαδένες μπορεί να πρηστούν.
Καρδιά και πνεύμονες
Οι ιστοί που καλύπτουν την καρδιά και τους πνεύμονες, ο υπεζωκότας και το περικάρδιο, μπορεί να παρουσιάσουν φλεγμονή. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πόνους στα πλευρά στο θώρακα, πλευρίτιδα, ή πόνο στο στήθος, περικαρδίτιδα. Η καρδιά ή ο πνεύμονας επηρεάζονται λιγότερο συχνά.
Νεφρά
Περίπου 1 στους 3 ανθρώπους με ΣΕΛ μπορεί να εμφανίσει φλεγμονή των νεφρών, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια πρωτεϊνών από τους νεφρούς και αίμα στα ούρα. Αυτό συνήθως δεν προκαλεί ανησυχία, εκτός εάν η ασθένεια είναι πολύ σοβαρή. Η νεφρική ανεπάρκεια είναι μια ασυνήθιστη επιπλοκή.
Εγκέφαλος και νευρικό σύστημα
Προβλήματα ψυχικής υγείας σε ασθενείς με ΣΕΛ είναι αρκετά κοινά και περιλαμβάνουν την κατάθλιψη και το άγχος. Αν και μια ήπια κατάθλιψη μπορεί να είναι μέρος της ίδιας της νόσου μπορεί επίσης να οφείλεται σε αντίδραση του ασθενή ο οποίος αισθάνεται ότι έχει μια σοβαρή ασθένεια να αντιμετωπίσει. Δεν είναι ασυνήθιστο για τους ανθρώπους να έχουν δυσκολίες στην αντιμετώπιση του ΣΕΛ. Είναι σημαντικό να μοιραστούν τα συναισθήματα τους με το γιατρό τους, καθώς η θεραπεία μπορεί να είναι πραγματικά επωφελής. Περιστασιακά, φλεγμονή του εγκεφάλου μπορεί να οδηγήσει σε επιληψία, πονοκεφάλους, ημικρανίες και άλλες συνθήκες.
Ποια η εξέληξη του συστηματικού ερυθηματώδους λύκου (ΣΕΛ);
Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συμπτώματα αναπτύσσονται αρκετά αργά. Στην αρχή μπορεί να γίνει σύγχηση με άλλα προβλήματα, καθώς υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες για πόνους στις αρθρώσεις και κόπωση. Μερικές φορές πολλά συμπτώματα εμφανίζονται μαζί.
Τα συμπτώματα κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά. Για παράδειγμα:
Ήπιος ΣΕΛ. Πολλοί άνθρωποι με ΣΕΛ έχουν μόνο κοινά ή δερματικά συμπτώματα σε συδιασμό με κόπωση. Αυτά είναι δυσάρεστα συμπτώματα, αλλά μη σοβαρά ή απειλητικά για τη ζωή.
Μέτριος ΣΕΛ. Αυτός περιλαμβάνει κάποια φλεγμονή τμημάτων του σώματος εκτός από τις αρθρώσεις και το δέρμα. Μπορεί να περιλαμβάνει πλευρίτιδα, περικαρδίτιδα ή ήπια φλεγμονή των νεφρών.
Σοβαρός ΣΕΛ. Σε μερικές περιπτώσεις εμφανίζεται σοβαρή φλεγμονή η οποία μπορεί να προκαλέσει βλάβες στα όργανα όπως η καρδιά, τους πνεύμονες, τον εγκέφαλο ή τα νεφρά. Μπορεί ακόμη να είναι απειλητικά για τη ζωή.
Πολλές φορές η νόσος παρουσιάζει εξάρσεις και υποτροπές και τα συμπτώματα επιδεινώνονται για μερικές εβδομάδες, μερικές φορές και περισσότερο. Αυτές οι υποτροπές έχουν την τάση να εναλλάσσονται με στιγμές όταν τα συμπτώματα ηρεμήσουν και έχουμε ύφεση της νόσου. Ο λόγος για τον οποίο τα συμπτώματα φουντώνουν δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητός.
Πώς γίνεται η διάγνωση του συστηματικού ερυθηματώδους λύκου (ΣΕΛ);
Αν τα συμπτώματά σας υποδεικνύουν ΣΕΛ, ο γιατρός σας θα σας υποδείξει να κάνετε κάποιες εξετάσεις αίματος. Οι περισσότεροι άνθρωποι με ΣΕΛ έχουν αντισώματα στο αίμα τους που ονομάζονται αντιπυρηνικά αντισώματα. Τα αντισώματα είναι μικρές πρωτεΐνες που αποτελούν μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος. Ένα άλλο αντίσωμα που ονομάζεται αντι-δίκλωνου DNA είναι συχνά παρον σε ανθρώπους με ΣΕΛ. Βεβαίως τα αντισώματα αυτά μπορούν να εμφανιστούν σε ανθρώπους που δεν πάσχουν από ΣΕΛ. Τυπικά συμπτώματα σε συνδυασμό με τα υψηλά επίπεδα ορισμένων αντισωμάτων δείχνουν συνήθως ότι υπάρχει ο ΣΕΛ.
Μόλις ο ΣΕΛ διαγνωστεί, συνιστάται να γίνονται τακτικοί έλεγχοι και δοκιμές. Για παράδειγμα απαιτούνται τακτικές εξετάσεις αίματος για τον έλεγχο εμφάνισης αναιμίας και εξετάσεις ούρων για να τον έλεγχο ύπαρξης προβλημάτων στα νεφρά. Μια εξέταση αίματος για τη μέτρηση ενός χημικού του αίματος που ονομάζεται «συμπλήρωμα» (ένα άλλο μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος) μπορεί να αξιολογήσει την δραστικότητα της νόσου. Το επίπεδο αυτής της χημικής ουσίας αντικατοπτρίζει το πόσο «ενεργή» είναι η ασθένεια.
Άλλες εξετάσεις συμπεριλαμβανομένων τομογραφιών και ακτίνων Χ μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο της λειτουργίας της καρδιάς, των νεφρών και άλλων οργάνων, αν η νόσος θεωρείται ότι επηρεάζει αυτές τις περιοχές του σώματος.
Ποιες είναι οι θεραπείες για συστηματικό ερυθηματώδη λύκο (ΣΕΛ);
Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για τον ΣΕΛ συνήθως τα συμπτώματα μπορούν να ελεγχθούν. Οι περισσότεροι άνθρωποι με ΣΕΛ επισκέπτονται τακτικά έναν δερματολόγο που παρέχει συμβουλές σχετικά με τη θεραπεία. Οι θεραπείες μπορούν να ποικίλουν από καιρό σε καιρό, ανάλογα με τη σοβαρότητα της νόσου ή τις εξάρσεις της, ανάλογα με τα συμπτώματα και επίσης ανάλογα με ποιά μέρη του σώματος επηρεάζονται. Μπορεί ακόμη και να μην χρειάζεται καμία θεραπεία αν τα συμπτώματα είναι πολύ ήπια.
Θεραπευτικές επιλογές:
Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ)
Συχνά τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα αποκαλούνται αντιφλεγμονώδη παυσίπονα και προτείνονται για την αντιμετώπιση κοινών ή μυϊκών πόνων. Παραδείγματα αυτών των φαρμάκων είναι η ιβουπροφαίνη, η ναπροξένη και δικλοφενάκη. Οι κύριες πιθανές παρενέργειες από τα ΜΣΑΦ είναι προβλήματα στο στομάχι και το έντερο, όπως πόνος ή αιμορραγία στο στομάχι. Εάν είναι απαραίτητο, μπορούν να δωθούν άλλα φάρμακα για την προστασία από αυτές τις πιθανές παρενέργειες.
Υδροξυχλωροκίνη
Η υδροξυχλωροκίνη είναι συχνά αποτελεσματική στη βελτίωση των προβλημάτων του δέρματος, στην κόπωση και τους πόνους στις αρθρώσεις που δεν ελέγχονται ικανοποιητικά με ΜΣΑΦ. Δεν είναι σαφές το πώς λειτουργεί αυτό το φάρμακο στον ερυθηματώδη λύκο. Μπορεί να χρειαστούν 6-12 εβδομάδες για να καταστεί πλήρως αποτελεσματική. Η δόση μειώνεται συχνά σε μια χαμηλότερη δόση «συντήρησης» όταν τα συμπτώματα έχουν υποχωρήσει. Πολλοί άνθρωποι με ΣΕΛ λαμβάνουν αυτό το φάρμακο μακροπρόθεσμα να να αποτρέψουν την εκδήλωση των συμπτωμάτων. Οι παρενέργειες είναι σπάνιες. Η πιο σοβαρή παρενέργεια είναι βλάβη στο μάτι, που είναι ασυνήθιστη. Ο γιατρός σας είναι πιθανό να ελέγξει την όρασή σας πριν ξεκινήσετε την θεραπεία και στη συνέχεια μια φορά το χρόνο. Εάν παίρνετε αυτό το φάρμακο και παρατηρήσετε οποιεσδήποτε αλλαγή στην όρασή σας, θα πρέπει άμεσα να ενημερώσετε τον γιατρό.
Στεροειδή
Τα δισκία στεροειδών συνήθως συνιστώνται αν εμφανίσετε πιο σοβαρά συμπτώματα. Η δόση που χορηγείται συνήθως είναι η χαμηλότερη δυνατή, προκειμένου να μειωθούν τυχόν παρενέργειες από τα στεροειδή. Πιθανές παρενέργειες μπορούν να εμφανιστούν αν ληφθούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Τέτοιες παρενέργειες είναι η «αραίωση» των οστών, οστεοπόρωση, η λέπτυνση του δέρματος, η αύξηση βάρους, η απώλεια μυϊκής μάζας, η υψηλή πίεση του αίματος και άλλες.
Ανοσοκατασταλτικά
Φάρμακα όπως η αζαθειοπρίνη, κυκλοσπορίνη, κυκλοφωσφαμίδη, μεθοτρεξάτη και μυκοφαινολάτης μοφετίλ μπορεί να συνιστώνται εάν έχετε σοβαρή ΣΕΛ. Αυτά τα φάρμακα είναι γνωστά ως «ανοσοκατασταλτικά» επειδή λειτουργούν στην καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος. Μία παρενέργεια αυτών των φαρμάκων είναι το γεγονός ότι θα είστε πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση λοιμώξεων. Εάν πάρετε ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, θα πρέπει να κάνετε τακτικές εξετάσεις αίματος και ούρων για να ελέγχετε πιθανές παρενέργειες.
Belimumab είναι φάρμακο που ονομάζεται βιολογικό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για σοβαρές ΣΕΛ.
Ποια είναι η πρόγνωση για τα άτομα με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο (ΣΕΛ);
Οι περισσότεροι άνθρωποι με ΣΕΛ ζουν μια ενεργό και φυσιολογική ζωή. Η πρόγνωση για τα άτομα με ΣΕΛ είναι πολύ καλύτερη από ό, τι ήταν στο παρελθόν. Σύγχρονες θεραπείες είναι πιο αποτελεσματικές. Για πολλούς ανθρώπους με ΣΕΛ, τα συμπτώματα είναι ήπια ή μέτρια με μικρό κίνδυνο για τη ζωή τους. Τα κοινά και σε σχέση με το δέρμα συμπτώματα μπορεί να συνεχιστούν, αλλά συνήθως υποχωρούν με τη θεραπεία. Για τους περισσότερους ανθρώπους με ΣΕΛ, η νόσος εξελίσσεται μέσα σε δέκα χρόνια οπότε, αν τα σοβαρά προβλήματα δεν έχουν αναπτυχθεί σε αυτό το χρονικό διάστημα, τότε είναι πιθανό να μην εμφανιστούν ποτέ.
Για μερικούς ανθρώπους, ο ΣΕΛ είναι νόσος σοβαρή και ίσως απειλητική για τη ζωή. Σοβαρή φλεγμονή των νεφρών, που οδηγεί σε νεφρική ανεπάρκεια, σπάνια μπορεί να συμβεί. Σοβαρή εμπλοκή του εγκεφάλου είναι επίσης σπάνια, αλλά μπορεί να συμβούν και να είναι πολύ σοβαρές. Ωστόσο, οι σύγχρονες ανοσοκατασταλτικές θεραπείες έχουν βελτιώσει τις προοπτικές, ακόμη και για τα άτομα με σοβαρή νόσο. Σε μερικούς ανθρώπος τα συμπτώματα εγκατασταθίστανται στη μέση ηλικία.
Οδηγίες σχετικά με τον συστηματικό ερυθηματώδη λύκο (ΣΕΛ)
Αποφύγετε τον ήλιο.
Ισχυρή ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα του ΣΕΛ. Μακρυμάνικα ρούχα και μεγάλα καπέλα είναι τα καλύτερα τον ηλιόλουστο καιρό. Τις ζεστές ηλιόλουστες ημέρες θα πρέπει να φοράτε ένα αντηλιακό για το εκτεθειμένο δέρμα, με δείκτη προστασίας 25 ή παραπάνω για την προστασία από την UVA και UVB.
Προσπαθήστε να αποφύγετε τις μολύνσεις.
Αν έχετε ΣΕΛ είστε πιο επιρρεπείς σε λοιμώξεις, ιδιαίτερα εάν παίρνετε στεροειδή ή ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Αποφύγετε την επαφή με τους ανθρώπους που έχουν λοιμώξεις.
Εγκυμοσύνη.
Παρά το γεγονός ότι η γονιμότητα δεν επηρεάζεται συνήθως σε άτομα με ΣΕΛ, κάποιες γυναίκες έχουν μια υψηλότερη πιθανότητα αποβολής του εμβρύου. Οι γυναίκες που έχουν φλεγμονή των νεφρών, λόγω της ΣΕΛ, μπορεί να εμφανίσουν υψηλή αρτηριακή πίεση κατά την εγκυμοσύνη. Ωστόσο, οι περισσότερες γυναίκες με ήπιο ή καλά ελεγχόμενο ΣΕΛ κατά την έναρξη της εγκυμοσύνης είναι πιθανόν η εγκυμοσύνη να προχωρήσει με μικρά προβλήματα.
Δεν μπορούν να λαμβάνονται ορισμένα αντισυλληπτικά χάπια ανάλογα με τη σοβαρότητα της νόσου. Ο γιατρός σας θα σας συμβουλεύσει σχετικά με την καλύτερη μέθοδο αντισύλληψης.