Αναρωτιέστε γιατί δυσκολεύεστε να χάσετε βάρος, παρά τη σωστή διατροφή και άσκηση; Μήπως ο μεταβολισμός σας μοιάζει “μπλοκαρισμένος”;
Συχνά, η αιτία κρύβεται σε ορμονικές διαταραχές που επηρεάζουν την ικανότητα του σώματος να καίει λίπος και να διαχειρίζεται την ενέργεια.

Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε ποιες ορμόνες μπορεί να δυσκολεύουν την απώλεια βάρους και πώς εντοπίζονται μέσα από εργαστηριακούς ελέγχους.

Οι ορμόνες που επηρεάζουν την απώλεια βάρους

Ο μεταβολισμός και η αποθήκευση λίπους καθορίζονται από έναν περίπλοκο μηχανισμό που ελέγχεται από ορμόνες.
Οι βασικές ορμόνες που σχετίζονται με την απώλεια βάρους περιλαμβάνουν:

1. Ινσουλίνη: Ρυθμιστής του μεταβολισμού των σακχάρων και της λιποαποθήκευσης

Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας και βοηθά τα κύτταρα να απορροφήσουν τη γλυκόζη από το αίμα για ενέργεια.
Όταν υπάρχει αντίσταση στην ινσουλίνη, τα κύτταρα δεν ανταποκρίνονται σωστά, οδηγώντας σε αυξημένα επίπεδα σακχάρου και αποθήκευση λίπους.

Πώς διαγιγνώσκεται η αντίσταση στην ινσουλίνη;

Η διάγνωση γίνεται μέσω εξετάσεων αίματος:

Συμπτώματα αντίστασης στην ινσουλίνη:

• Κοιλιακή παχυσαρκία
• Έντονη πείνα, ειδικά για γλυκά
• Αδυναμία απώλειας βάρους
• Ατελές αίσθημα κορεσμού
• Σκούρες κηλίδες δέρματος σε δερματικές πτυχές – μασχάλες, λαιμός (μελανίζουσα ακάνθωση)Για την αντίσταση στην ινσουλίνη μπορείτε να διαβάστε περισσότερα εδώ.

2. Λεπτίνη: Η ορμόνη της όρεξης

Η λεπτίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από τα λιποκύτταρα και ρυθμίζει την όρεξη και την αποθήκευση ενέργειας.
Όταν λειτουργεί σωστά, η λεπτίνη στέλνει σήμα στον εγκέφαλο ότι το σώμα έχει αρκετή ενέργεια και μειώνει την πείνα.

Τι είναι η αντίσταση στη λεπτίνη;

Στην αντίσταση στη λεπτίνη, ο εγκέφαλος δεν “λαμβάνει” το σήμα της λεπτίνης, ακόμη και αν τα επίπεδά της είναι υψηλά. Αυτό προκαλεί:

• Αίσθημα συνεχούς πείνας.
• Υπερφαγία.
• Αύξηση βάρους, ιδιαίτερα στην κοιλιακή περιοχή.

Διάγνωση της αντίστασης στη λεπτίνη:

• Λεπτίνη Ορού: Ανιχνεύει τα επίπεδα λεπτίνης στο αίμα. Υψηλά επίπεδα συνδέονται με αντίσταση.

Πώς μπορεί να βελτιωθεί η αντίσταση στη λεπτίνη;

• Βελτίωση της ποιότητας ύπνου
• Μείωση του χρόνιου στρες
• Κατανάλωση τροφών με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη

3. Κορτιζόλη: Η ορμόνη του στρες

Η κορτιζόλη, γνωστή και ως “ορμόνη του στρες”, παράγεται από τα επινεφρίδια και ρυθμίζει την απόκριση του οργανισμού στο στρες.
Χρόνια αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης συνδέονται με αύξηση βάρους, ιδιαίτερα στην κοιλιακή περιοχή.

Πώς μετράται η κορτιζόλη;

Η κορτιζόλη μετράται μέσω εξετάσεων:

Συμπτώματα Υπερκορτιζολαιμίας:

• Κοιλιακή παχυσαρκία, πρόσληψη βάρους στο πάνω μέρος του σώματος
• Εύθραυστο δέρμα, μελανιές.
• Μυϊκή αδυναμία
• Υψηλή αρτηριακή πίεση

Πώς μπορεί να ελεγχθεί η κορτιζόλη;

• Διαχείριση στρες μέσω γιόγκα, διαλογισμού ή ψυχολογικής υποστήριξης
• Ενίσχυση της φυσικής δραστηριότητας.
• Επίλυση υποκείμενων αιτιών, όπως το σύνδρομο Cushing

4. Θυρεοειδικές Ορμόνες: Ο ρυθμιστής του μεταβολισμού

Οι θυρεοειδικές ορμόνες (T3, T4) ρυθμίζουν τον ρυθμό του μεταβολισμού. Η έλλειψη ή η δυσλειτουργία τους προκαλεί υποθυρεοειδισμό, ο οποίος μειώνει την καύση θερμίδων.

Διάγνωση Υποθυρεοειδισμού:

• TSH: Ανιχνεύει τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Υψηλά επίπεδα υποδηλώνουν υποθυρεοειδισμό.
• Ελεύθερη T3 και T4, fT3, fT4: Αξιολογούν τα ενεργά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών καθώς και ανάστροφης Τ3.
• Υπολογισμός αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων αντιΤgAb, αντιTPOAb για αποκλεισμό αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας Χασιμότο

Συμπτώματα υποθυρεοειδισμού στη Χασιμότο:

• Αύξηση βάρους, δυσκολία στην απώλεια βάρους
• Τριχόπτωση
• Διαταραχή συγκέντρωσης / μνήμης
• Κόπωση
• Ξηρό δέρμα
• Ευαισθησία στο κρύο
• Δυσπεψία
• Διαταραχές περιόδου στις γυναίκες

5. Οιστρογόνα: επίδραση στη συγκέντρωση λίπους

Τα οιστρογόνα, ιδιαίτερα σε γυναίκες, παίζουν σημαντικό ρόλο στη συσσώρευση λίπους, κυρίως σε γοφούς και μηρούς.
Ανισορροπίες στα επίπεδά τους, κυρίως τα υψηλά οιστρογόνα, μπορούν να προκαλέσουν κατακράτηση υγρών και αύξηση βάρους.

Διάγνωση οιστρογονικών ανισορροπιών:

• Οιστραδιόλη (E2): Βασική εξέταση για τα επίπεδα οιστρογόνων.
• FSH και LH: Ανιχνεύουν ορμονική ανισορροπία,  οι σχετικές εξετάσεις πραγματοποιούνται 2-5η μέρα περιόδου.

6. Προλακτίνη: Η ορμόνη του θηλασμού και η επίδρασή της στο βάρος

Η προλακτίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από την υπόφυση και είναι υπεύθυνη για τη γαλουχία.
Ωστόσο, αυξημένα επίπεδα προλακτίνης (υπερπρολακτιναιμία) μπορεί να επηρεάσουν τον μεταβολισμό, τη γονιμότητα και τη διαχείριση του βάρους.

Ακολουθήστε μας στο Instagram

Πώς επηρεάζει το βάρος η προλακτίνη;

Η υψηλή προλακτίνη συνδέεται με:

• Αυξημένη Όρεξη: Υψηλά επίπεδα προλακτίνης μπορεί να ενισχύσουν την αποθήκευση λίπους.
• Υποθυρεοειδισμό: Η υπερπρολακτιναιμία συχνά σχετίζεται με υποθυρεοειδισμό, που επιβραδύνει τον μεταβολισμό.

Πώς διαγιγνώσκεται η υψηλή προλακτίνη;

• Προλακτίνη Αίματος: Μετρά τα επίπεδα προλακτίνης, γίνεται 2-5η μέρα περιόδου και ιδανικά κάποιες ώρες μετά την πρωινή αφύπνιση.
  Αυξημένα επίπεδα (>25 ng/mL στις γυναίκες, >20 ng/mL στους άνδρες) υποδηλώνουν υπερπρολακτιναιμία.

Συμπτώματα υπερπρολακτιναιμίας – δεν είναι απαραίτητο να υπάρχουν όλα:

• Αντίσταση στην απώλεια βάρους.
• Ανωμαλίες περιόδου ή υπογονιμότητα στις γυναίκες.
• Μείωση της libido στους άνδρες.
• Γαλακτόρροια (έκκριση γάλακτος εκτός γαλουχίας).
• Πονοκέφαλοι, ημικρανίες

7. Σωματομεδίνη C (IGF-1): Ο μεταβολικός σύμμαχος της αυξητικής ορμόνης

Η σωματομεδίνη C (IGF-1) είναι ένας βασικός μεσολαβητής της αυξητικής ορμόνης (GH). Παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού, της μυϊκής ανάπτυξης και της καύσης λίπους.

Πώς επηρεάζει το βάρος;

• Χαμηλά Επίπεδα IGF-1: Συνδέονται με μειωμένο μεταβολισμό, αύξηση λίπους και απώλεια μυϊκής μάζας.
• Υψηλά Επίπεδα IGF-1: Συνδέονται με υπερβολική ανάπτυξη ιστών, αλλά και προβλήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης.Η σωματομεδίνη IGF1 μπορεί να υπολογιστεί εργαστηριακά με απλή αιμοληψία.

8. Γκρελίνη: “Η ορμόνη της πείνας”

Η γκρελίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται κυρίως στο στομάχι, αλλά και σε μικρότερο βαθμό στο πάγκρεας, τα νεφρά, και τον υποθάλαμο. Συχνά αποκαλείται “η ορμόνη της πείνας” καθώς παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της όρεξης, του μεταβολισμού και της ενεργειακής ισορροπίας.

Πώς επηρεάζει τον μεταβολισμό;

Η γκρελίνη δεν περιορίζεται μόνο στη ρύθμιση της όρεξης αλλά έχει και σημαντικές επιδράσεις σε διάφορους μεταβολικούς μηχανισμούς:

1. Ρύθμιση Όρεξης

• Αυξάνει την όρεξη μέσω της διέγερσης νευρώνων στον υποθάλαμο.
• Προκαλεί έντονη επιθυμία για κατανάλωση υψηλής θερμιδικής αξίας τροφών.

2. Αποθήκευση Ενέργειας

• Προάγει την αποθήκευση λίπους, ενισχύοντας την λιπογένεση.
• Επηρεάζει τα επίπεδα ινσουλίνης, ρυθμίζοντας την αποθήκευση γλυκόζης.

3. Επίδραση στη Σωματική Μάζα

• Σε περιόδους έλλειψης τροφής, αυξάνει τη δραστηριότητα των μηχανισμών εξοικονόμησης ενέργειας, μειώνοντας τον βασικό μεταβολικό ρυθμό.
• Συνδέεται με την παχυσαρκία όταν εκκρίνεται σε υπερβολικά επίπεδα.

4. Ρόλος στον Ύπνο και τη Στρεσογόνο Απόκριση

• Τα αυξημένα επίπεδα γκρελίνης σχετίζονται με την αϋπνία και την αυξημένη παραγωγή κορτιζόλης, η οποία επιδρά αρνητικά στον μεταβολισμό.

Η γκρελίνη μπορεί να υπολογιστεί εργαστηριακά με απλή αιμοληψία.

10 συχνές ερωτήσεις για τις ορμόνες και την απώλεια βάρους

1. Πώς ξέρω αν οι ορμόνες μου επηρεάζουν τον μεταβολισμό μου;
   Συμπτώματα όπως κόπωση, πείνα, αύξηση βάρους ή ανικανότητα απώλειας βάρους μπορεί να υποδηλώνουν ορμονικές διαταραχές.
2. Ποιος είναι ο πρώτος έλεγχος που πρέπει να κάνω;
   Έλεγχος θυρεοειδικών ορμονών (TSH, fT3, fT4) και ;έλεγχος για την αντίσταση στην ινσουλίνη είναι βασικοί για αρχική αξιολόγηση.
3. Πόσο επηρεάζει το στρες την απώλεια βάρους;
   Το χρόνιο στρες και η κακή ποιότητα ύπνου αυξάνουν την κορτιζόλη, που συνδέεται με αποθήκευση λίπους.
4. Μπορώ να χάσω βάρος αν έχω υποθυρεοειδισμό;
   Ναι, με σωστή ρύθμιση θυρεοειδικών ορμονών και υποστήριξη από ενδοκρινολόγο.
5. Οι ορμόνες επηρεάζουν την πείνα μου;
   Ναι, η γκρελίνη και η λεπτίνη ρυθμίζουν την όρεξη.
6. Ποιοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ορμονικών διαταραχών;
   Γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, άτομα με οικογενειακό ιστορικό θυρεοειδοπαθειών ή χρόνιο στρες.
7. Μπορεί μια διατροφή να αποκαταστήσει την ορμονική ισορροπία;
   Η σωστή διατροφή βοηθά, αλλά συχνά απαιτείται συνδυασμός με φαρμακευτική αγωγή.
8. Πόσο συχνά πρέπει να κάνω έλεγχο ορμονών;
   Συνιστάται ετήσιος έλεγχος ή συχνότερα αν υπάρχουν συμπτώματα, θα σας το διευκρινήσει η γιατρός σας.
9. Μπορεί η άσκηση να βελτιώσει τον ορμονικό μεταβολισμό;
   Ναι, ειδικά η προπόνηση με αντιστάσεις.
10. Τι πρέπει να κάνω αν υποψιάζομαι ορμονικές διαταραχές;
    Επισκεφθείτε ενδοκρινολόγο για να ξεκινήσετε εξετάσεις και αν χρειαστεί, υποστηρικτική αγωγή.

Αν δυσκολεύεστε να χάσετε βάρος παρά τις προσπάθειές σας, μπορεί οι ορμόνες σας να κρατούν τα “κλειδιά” του μεταβολισμού σας.
Στο ιατρείο μας, αξιολογούμε τις ορμονικές ισορροπίες σας, εντοπίζουμε τα εμπόδια και σας παρέχουμε εξατομικευμένες λύσεις.
Κλείστε το ραντεβού σας σήμερα και κάντε το πρώτο βήμα προς την υγεία και το ιδανικό σας βάρος!