17-OH Προγεστερόνη: τι σημαίνει μια υψηλή τιμή;
Η συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων (CAH) είναι συγγενής πάθηση των επινεφριδίων που οφείλεται σε μια σειρά μεταλλάξεων που επηρεάζουν ένζυμα που είναι σημαντικά για τη διαδικασία του σχηματισμού ορμονών στα επινεφρίδια.
Τα επινεφρίδια είναι μικροί αδένες που βρίσκονται πλησίον των δύο νεφρών.
Η ανεπάρκεια του ενζύμου της 21-υδροξυλάσης είναι η πιο συχνή μορφή (90%) συγγενούς υπερπλασίας των επινεφριδίων. Στην κλασική μορφή CAH υπάρχει μειωμένη παραγωγή κορτιζόλης με διαγνωστικά αυξημένα επίπεδα 17-ΟΗ προγεστερόνης και αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων.
Τα τρία τέταρτα των ασθενών με κλασική CAH παρουσιάζουν επίσης ανεπάρκεια αλδοστερόνης: στην παιδική ηλικία αυτό εκδηλώνεται με έντονη υπονατριαιμία και υπερκαλιαιμία. Η κλασική μορφή της CAH έχει αναφερθεί με συχνότητα 1: 10.000-1: 20.000 γεννήσεις αν και υπάρχει αυξημένη συχνότητα εμφάνισης σε ορισμένες εθνότητες.
Η μη κλασική μορφή της συγγενούς υπερπλασίας των επινεφριδίων CAH (NCCAH) είναι μια λιγότερο σοβαρή μορφή της διαταραχής, στην οποία υπάρχει 20-50% της ενζυμικής δραστηριότητας της 21-υδροξυλάσης (έναντι 0-5% στην κλασσική CAH).
Τα συμπτώματα που σχετίζονται με την περίσσεια των ανδρογόνων είναι ποικίλα και μπορεί να είναι προοδευτικά με την ηλικία, αν και μερικά άτομα παραμένουν ασυμπτωματικά.
Η NCCAH έχει συχνότητα εμφάνισης 1: 1000-1: 2000 στους λευκούς πληθυσμούς.
Η διάγνωση του NCCAH δεν είναι τόσο απλή: ορισμένα άτομα με μη κλασική μορφή της συγγενούς υπερπλασίας των επινεφριδίων παραμένουν ασυμπτωματικά και εμφανίζουν φυσιολογική ανάπτυξη, εφηβεία και έχουν κανονική αναπαραγωγική λειτουργία.
Η διάγνωση της μη κλασικής μορφής γίνεται κυρίως σε ασθενείς που παρουσιάζουν συμπτώματα υπερβολικής έκκρισης ανδρογόνων.
Σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των 10 ετών, το συνηθέστερο σύμπτωμα της μη κλασικής μορφής της συγγενούς υπερπλασίας των επινεφριδίων είναι η πρόωρη ήβη, η οποία είναι η εμφάνιση τριχοφυίας στο εφηβαιο σε κορίτσια ηλικίας κάτω των 8 ετών και σε αγόρια κάτω των 9 ετών. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί επίσης να παρουσιάσουν υψηλό ανάστημα, προχωρημένη σκελετική ηλικία και αυξημένη γραμμική ταχύτητα ανάπτυξης.
Στην εφηβεία και την ενήλικο ζωή, τα συμπτώματα της περίσσειας ανδρογόνων τείνουν να ευνοούν τη διάγνωση της NCCAH με τις γυναίκες να απευθύνονται σε ενδοκρινολόγο και γυναικολόγο με τα παρακάτω συμπτώματα: υπερβολική τριχοφυία, ακμή, ανωμαλίες εμμήνου ρύσεως, τριχόπτωση και υπογονιμότητα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι, αν όχι όλοι οι ασθενείς που παρουσιάζονται για αξιολόγηση, θα παρουσιάσουν συμπτώματα που σχετίζονται με την περίσσεια ανδρογόνων, και όχι με ανεπάρκεια παραγωγής κορτιζόλης.
Η πιο βασική δοκιμασία για τη διάγνωση παραμένει η δοκιμή διέγερσης με ACTH.
Αρχικά γίνεται αιμοληψία για τον προσσδιορισμό 17-ΟΗΡ (17 Υδροξυπρογεστερόνης) και κορτιζόλης, μετά την οποία χορηγείται συνθετική ACTH με μια τυπική δόση 250 μg για μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες.
Αιμοληψία γίνεται επίσης 60 λεπτά μετά τη χορήγηση για τον προσδιορισμό των διεγερμένων τιμών της 17-ΟΗΡ και της κορτιζόλης.
Ενώ τα διεγερμένα επίπεδα 17-ΟΗΡ με κλασσική CAH υπερβαίνουν συνήθως τα 20.000 ng / dl, τα άτομα με NCCAH θα έχουν επίπεδα 17-OHP στην περιοχή από 1.500-10.000 ng / dl μετά τη διέγερση.
Τα επίπεδα κορτιζόλης συλλέγονται για να αξιολογηθεί η παραγωγή της από το φλοιό των επινεφριδίων.
Στην κλινική πράξη, η μη κλασική μορφή συγγενούς υπερπλασίας των επινεφριδίων NCCAH παρουσιάζει στην πραγματικότητα πολλές ομοιότητες με την κλινική εικόνα του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών PCOS ή άλλων καταστάσεων με αυξημένα ανδρογόνα.
Οι πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες συστήνουν τον προσδιορισμό των επιπέδων της 17-OHP νωρίς το πρωί (7:30 π.μ.-8:00 π.μ.) σε συμπτωματικούς ασθενείς.
Πρωινά επίπεδα 17-ΟΗΡ> 200 ng / dl θα πρέπει να αξιολογηθούν περαιτέρω.
Ο γενετικός έλεγχος δεν θεωρείται απαραίτητος εξαρχής αλλά μπορεί να είναι χρήσιμος για τη διερεύνηση τυχόν οριακών αποτελεσμάτων ή για σκοπούς γενετικής συμβουλευτικής.
Στις γυναίκες, οι ανωμαλίες της περιόδου μπορεί να είναι ένα σημάδι της NCCAH ενώ
το ζήτημα της γονιμότητας σε ασθενείς με NCCAH είναι σημαντικό.
Η σύσταση από τις κατευθυντήριες οδηγίες είναι η θεραπεία των ενηλίκων με NCCAH που επιδεικνύουν κλινικά σημάδια υπερανδρογοναιμίας ή υπογονιμότητα σε βαθμό “σημαντικό για τον ασθενή”.
Η γονιμότητα στους άνδρες με NCCAH έχει μελετηθεί λιγότερο από ό, τι στις γυναίκες.
Αν και έχει αναφερθεί ολιγοσπερμία, γενικά φαίνεται ότι οι άνδρες με NCCAH έχουν σχετικά φυσιολογική γοναδική λειτουργία και αριθμό σπερματοζωαρίων.
Η υπογονιμότητα φαίνεται να αντιστρέφεται με τη θεραπεία με γλυκοκορτικοειδή.
Όπως αναφέρεται παραπάνω, εκτός εάν το άτομο είναι συμπτωματικό, η θεραπεία δεν είναι πάντοτε απαραίτητη.
Η θεραπεία ακολουθείται συνήθως για τη μείωση του συμπτωματικού υπερανδρογονισμού με γλυκοκορτικοειδή χαμηλής δόσης, όπως σε παιδιά με πρώιμη έναρξη ήβης και ταχεία εξέλιξη της ηβικής και σωματικής τριχοφυίας, ταχεία ανάπτυξη ή / και σκελετική πρόοδο.
Η ολιγομηνόρροια ανταποκρίνεται επίσης στη θεραπεία με γλυκοκορτικοειδή.
Υπογονιμότητα και μη κλασική μορφή υπερπλασίας επινεφριδίων
Η υπογονιμότητα εμφανίζεται συχνά σε άτομα NC-CAH, αλλά η συχνότητα αυθόρμητων αποβολών είναι υψηλότερη.
Τα αυξημένα ανδρογόνα, με απλά λόγια, δημιουργούν στις ωοθήκες ένα περιβαλλον που δεν ευνοεί την ωορρηξία και επιπλέον επηρεάζουν την έκκριση σημαντικών για την ωορρηξία ορμονών από την υπόφυση. Ακόμη δε κι αν η ωορρηξία συμβεί, τα αυξημένα προγεσταγόνα δημιουργούν ένα αφιλόξενο και λεπτό ενδομήτριο που δεν ευνοεί την εμφύτευση του ωαρίου.
Σε κάποιες περιπτώσεις ωστόσο επιτυγχάνεται η σύλληψη, ενώ άλλες γυναίκες που εμφανίζουν αποτυχία ωορρηξίας αλλά ανταποκρίνονται σε θεραπεία με γλυκοκορτικοειδή χωρίς ή με ταυτόχρονη χορήγηση κλομιφαίνης.
Ωστόσο, ο κίνδυνος αυθόρμητης αποβολής είναι υψηλότερος σε αυτά τα θηλυκά σε σύγκριση με τα φυσιολογικά θηλυκά (> 25 έναντι 10-15%, αντίστοιχα).
Περίπου το 70% των ατόμων με NC-CAH έχουν τη σημειακή μετάλλαξη Val281Leu στο εξόνιο 7, η οποία αποτρέπει το 20-50% της ενζυμικής δραστηριότητας της 21α – υδροξυλάσης.
Προηγούμενες μελέτες ανέφεραν ότι το 27-76% των ασθενών με NC-CAH έχουν σοβαρή μετάλλαξη. Εάν ο σύντροφός τους φέρει επίσης μία αντίστοιχη σοβαρή μετάλλαξη, αυτοί οι ασθενείς μπορεί να συλλάβουν ένα παιδί με που να εμφανίσει την καλσική μορφή της νόσου.
Για το λόγο αυτό ο προγεννητικός έλεγχος στα άτομα που φέρουν τη μετάλλαξη είναι απαραίτητος.