Η ηπατική κίρρωση πιο συχνά προκαλείται από χρόνιο αλκοολισμό, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C, λιπώδη διήθηση του ήπατος και ιδιοπαθή αιτία -δηλαδή από άγνωστη αιτία.

Σε περίπτωση κίρρωσης του ήπατος θα πρέπει να εξασφαλίζεται η πρόσληψη των ημερήσιων θερμιδικών αναγκών αλλά και διάφορων βιταμινών ώστε να μπορεί το ανοσοποιητικό σύστημα να λειτουργεί σωστά.

Πρόσληψη υδατανθράκων στην κίρρωση του ήπατος

Οι ενεργειακές ανάγκες ενός υγιούς ενήλικα υπολογίζονται σε 2000-3600 θερμίδες την ημέρα, και προέρχονται κατά 55% από υδατάνθρακες, 30-35% από λίπος και 10-20% από πρωτεΐνες.
Επιπλέον η σπλαγχνική παροχή γλυκόζης μετά από νυχτερινή νηστεία φθάνει τα 1,8-2,2 mg ανα κιλό σωματικού βάρους το λεπτό, από τα οποία το 40-50% προέρχονται από γλυκογονόλυση και το 50-60% από γλυκονεογένεση.
Η γλυκογονόλυση είναι η μετατροπή του γλυκογόνου σε γλυκόζη ενώ η η γλυκονεογένεση, η οποία πραγµατοποιείται κατά κύριο
λόγο στο ήπαρ, είναι η μεταβολική εκείνη πορεία σύνθεσης της γλυκόζης από στοιχεία που δεν είναι υδατάνθρακες.
Στον άνθρωπο τα κύρια πρόδροµα µόρια της γλυκόζης είναι το γαλακτικό, η γλυκερόλη και αµινοξέα, ιδιαίτερα η αλανίνη.

Στα άτομα που πάσχουν από κίρρωση του ήπατος, ο λόγος γλυκονόλυσης προς γλυκονεογένεση αντιστρέφεται καθώς μειώνεται το ηπατικό γλυκογόνο και αυξάνουν οι παράγοντες νεογλυκογένεσης. Επίσης, αύξηση παρουσιάζουν και οι ανάγκες τους σε ενέργεια. Όσο βαρύτερη είναι η ηπατική ανεπάρκεια, τόσο αυξάνουν και οι ενεργειακές ανάγκες.
Ακόμη αυξάνει η συμμετοχή του λίπους στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του οργανισμού και φτάνει να καλύπτει μέχρι και το 75% των αναγκών του οργανισμού σε θερμίδες.

Άλλο φαινόμενο που παρατηρείται στην κίρρωση του ήπατος είναι η ινσουλινοαντίσταση.
Αυτό το φαινόμενο δημιουργεί ορισμένες αλλαγές στο μεταβολισμό που για ασθενείς με κίρρωση του ήπατος μεταξύ των οποίων η μείωση της περιφερικής κατανάλωσης γλυκόζης με αποτέλεσμα την ανάπτυξη υπεργλυκαιμίας και δευτεροπαθούς σακχαρώδη διαβήτη σε ορισμένους ασθενείς.
Στην περίπτωση της αντιρροπούμενης κίρρωσης παρατηρείται υπεργλυκαιμία νηστείας η οποία δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με από του στόματος υπογλυκαιμικά σκευάσματα γιατί υπάρχει κίνδυνος εκδήλωσης βαριάς υπογλυκαιμίας.

Αντίθετα, σε κατάχρηση αλκοόλ ή όταν αναπτυχθεί στην πορεία της νόσου μη αντιρροπούμενος ασκίτης (δηλαδή συλλογή υγρού στην κοιλιακή κοιλότητα), οι ασθενείς αυτοί αναπτύσσουν επίμονη υπογλυκαιμία. Η υπογλυκαιμία εμφανίζεται σπάνια στην αντιρροπούμενη κίρρωση.
Γενικότερα, προτείνεται η κατανάλωση ενός βραδινού γεύματος με υδατάνθρακες βραδείας αποδέσμευσης ώστε να αποφεύγονται οι βραδινές υπογλυκαιμίες.

Πρόσληψη πρωτεϊνών στην κίρρωση του ήπατος

Στα άτομα που πάσχουν από κίρρωση του ήπατος οι ημερήσιες ανάγκες σε πρωτεΐνες αυξάνουν σημαντικά φτάνοντας μέχρι και τα 1,2 γραμμάρια ανά κιλό σωματικού βάρους την ημέρα.
Θα πρέπει να πρωτιμώνται οι πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης.
Οι αιτίες για την σημαντική αυτή αύξηση των αναγκών του οργανισμού των κιρρωτικών ασθενών σε πρωτεΐνες είναι η μειωμένη πρόσληψη λόγω της ύπαρξης ναυτίας, εμέτων, ασκίτη, κοιλιακής διάτασης ή περιορισμού στο διαιτολόγιο του ασθενούς κατόπιν σχετικής ιατρικής οδηγίας και η αύξηση της νεογλυκογένεσης.
Το αποτέλεσμα είναι η μειωμένη παρουσία λευκώματος ενώ διαταράσσονται τα επίπεδα διαφόρων αμινοξέων στον οργανισμό.
Στην περίπτωση των ηπατοπαθειών σημαντικός είναι ο ρόλος των αμινοξέων λευκίνη, ισολευκίνη και βαλίνηπου θεωρείται ότι συμβάλλουν θετικά σε περίπτωση της ηπατικής εγκεφαλοπάθειας.
Για την εξασφάλιση της πρόσληψης των παραπάνω απαραίτητων αμινοξέων κυκλοφορούν διάφορα σκευάσματα που τα περιλαμβάνουν. Οι περισσότεροι ασθενείς με μη αντιρροπούμενη ηπατική κίρρωση ανταποκρίνονται καλά στην χορήγηση των σκευασμάτων αυτών.
Σε περίπτωση ηπατικής εγκεφαλοπάθειας θα πρέπει ωστόσο να μειωθεί η πρόσληψη πρωτεΐνών έως και 0,5 g πρωτεΐνης / kg.

Βιταμίνες στην κίρρωση του ήπατος