Τι είναι η οστεοπόρωση;

Η οστεοπόρωση είναι μια χρόνια νόσος των οστών που χαρακτηρίζεται από  σταδιακή σταδιακή ελάττωση τόσο της πυκνότητας όσο και της ποιότητάς τους. Τα οστά γίνονται με την πάροδο του χρόνου πιο λεπτά και πιο εύθραυστα.

Αν παρατηρήσει κανείς με μικροσκόπιο τη δομή του οστού  θα παρατηρήσει ότι ο ιστός στο εσωτερικό του οστού περιέχει μικρές οπές. ‘Οπως έχει βρεθεί, ένα κόκκαλο με οστεοπόρωση έχει πολύ μεγαλύτερες τρύπες – πόρους, στοιχείο που δίνει στη νόσο οστεοπόρωση την ονομασία της.

Οστική μάζα και οστεοπόρωση

Η ποσότητα του οστικού ιστού είναι γνωστή ως οστική μάζα.
Περίπου το 90% της οστικής μάζας αποκτάται μέχρι την ηλικία των 18 ετών στα κορίτσια και των 20 ετών στα αγόρια.
Μετά από το σημείο αυτό, το σώμα συνεχίζει να συσσωρεύει οστίτη ιστό αλλά με πολύ βραδύτερο ρυθμό.
Η μέγιστη οστική μάζα παρατηρείται όταν τα οστά έχουν φθάσει τη μέγιστη δύναμη και την πυκνότητα τους. Η διαδικασία αυτή ολοκληρώνεται γύρω στην ηλικία των 30 ετών.
Όταν ο οστίτης ιστός χάνεται γρηγορότερα από ό,τι το σώμα μπορεί να τον αντικαταστήσει οδηγούμαστε στην οστεοπόρωση.
Για τις γυναίκες, τα πρώτα 5- 7 χρόνια μετά την εμμηνόπαυση είναι μια περίοδος ταχείας οστικής απώλειας και καθοριστικά για την ανάπτυξη της οστεοπόρωσης.
Στην πραγματικότητα, οι γυναίκες μπορούν να χάσουν μέχρι και το 20% της οστικής πυκνότητας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, λόγω της σημαντικής πτώσης των επιπέδων των οιστρογόνων.
Τα οιστρογόνα υποστηρίζουν τη δράση των οστεοβλαστών, που είναι τα κύτταρα που παράγουν το οστό. Όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων πέφτουν, η ικανότητα του σώματος να παράγει νέο οστό μειώνεται επίσης.
Αυτή η διαδικασία μπορεί τελικά να προκαλέσει μια σημαντική απώλεια οστικής μάζας ή πυκνότητας, με αποτέλεσμα την εμφάνιση της οστεοπόρωσης.

Πώς εμφανίζεται η οστεοπόρωση;
Ποια είναι τα συμπτώματα της οστεοπόρωσης;

Η οστεοπόρωση δεν είναι σαν τις περισσότερες ασθένειες.
Συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα ενδεικτικά, που να ειδοποιούν για την παρουσία της στα πρώτα στάδια της εξέλιξής της. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη κι αν τα οστά σας γίνονται όλο και πιο αδύναμα, πιθανότατα δε θα το αισθανθείτε.
Γι αυτό και η οστεοπόρωση μερικές φορές αποκαλείται σαν «η σιωπηλή ασθένεια».

Για τους περισσότερους ανθρώπους, η πρώτη ένδειξη ότι έχουν οστεοπόρωση είναι δυστυχώς ένα αυτόματο, όπως ονομάζεται, κάταγμα.
Αυτά τα κατάγματα μπορεί να μη γίνουν άμεσα αντιληπτά αλλά μπορεί να προκαλέσουν μείωση του σωματικού ύψους και παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, που είναι αυτή που θα οδηγήσει τον ασθενή στο γιατρό.
Πόνος στη μέση ή το λαιμό που μπορεί να προέρχεται από ένα κάταγμα ή ένα σπασμένο σπόνδυλο μπορεί να είναι ένα άλλο σύμπτωμα. Κατάγματα μπορεί να εμφανίζονται και αλλού στο σώμα χωρίς ιστορικό τραύματος – γι αυτό και ονομάζονται αυτόματα.
Στις ακτινογραφίες της κάτω γνάθου μπορεί να διαπιστωθεί απώλεια οστικής μάζας σαν τυχαίο εύρημα.
Το πρόβλημα δυστυχώς είναι ότι, όταν φτάσουμε στο σημείο να διαπιστωθούν κατάγματα, η οστεοπόρωση είναι ήδη σε προχωρημένο στάδιο.

Τα κατάγματα που οφείλονται στην οστεοπόρωση

Καθώς μεγαλώνουμε, ο κίνδυνος για την εμφάνιση καταγμάτων που οφείλονται στην οστεοπόρωση συνεχώς αυξάνεται, μαζί με τον κίνδυνο ανάπτυξης οστεοπόρωσης,
Κατάγματα, που παρατηρούνται συχνότερα στους καρπούς, τα ισχία και τη σπονδυλική στήλη -τα κατάγματα στη σπονδυλική στήλη είναι γνωστά ως σπονδυλικά συμπιεστικά κατάγματα, είναι πιθανό να είναι επώδυνα και μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα κάποιου να περπατήσει και να ισορροπήσει σωστά.
Αυτό αυξάνει τις πιθανότητες πτώσεων εξ ιδίου ύψους, οι οποίες αποτελούν μια σημαντική αιτία των καταγμάτων.
Εκτιμάται ότι μια 1 στις 2 γυναίκες θα υποφέρει από οστεοπορωτικό κάταγμα στη διάρκεια της ζωής της.

Πώς μπορεί να προληφθεί η οστεοπόρωση;

Το πιο σημαντικό, η πρόληψη της οστεοπόρωσης, πρέπει να ξεκινήσει νωρίς στη διάρκεια της ζωής. Απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η υγιεινή διατροφή και η τακτική άσκηση μπορεί να κάνουν τη διαφορά.
Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για την οικοδόμηση γερών οστών. Για το λόγο αυτό συστήνεται αρχικά μια πλούσια σε ασβέστιο διατροφή. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν καλή πηγή ασβεστίου, καθώς και μερικά σκούρα πράσινα λαχανικά όπως το λάχανο, το μπρόκολο και το σπανάκι.
Όταν η διατροφή σας δε σας παρέχει το ασβέστιο που χρειάζεστε αλλά το σώμα σας το απαιτεί για πολλές του λειτουργίες – το ασβέστιο εμπλέκεται μεταξύ άλλων στην πήξη του αίματος και την κυτταρική εκπόλωση και απελευθέρωση σημαντικών ουσιών από τα κύτταρα-, το σώμα θα προσπαθήσει να βρει το ασβέστιο από το χώρο αποθήκευσής του, τα οστά.
Με τον καιρό, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ασθενέστερα, πιο πορώδη οστά.

Οι τακτικές ασκήσης ενδυνάμωσης – ασκήσεις με βάρη- μπορεί να είναι χρήσιμες αλλά τα οστά ενισχύονται επίσης από το περπάτημα, το τρέξιμο, το τένις και άλλες δρασστηριότητες που αναγκάζουν το σώμα να λειτουργήσει ενάντια στη βαρύτητα.
Παρόλο που μπορεί να μην αντιμετωπίζετε τυχόν εμφανή συμπτώματα, μιλήστε με το γιατρό σας εάν ανησυχείτε ότι βρίσκεστε σε κίνδυνο για την εμφάνιση οστεοπόρωσης.

Βασικούς παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της οστεοπόρωσης αποτελούν η πρόωρη εμμηνόπαυση (λόγω της πρόωρης πτώσης του επιπέδου των οιστρογόνων), ένα ιστορικό χρόνιας λήψης κορτικοστεροειδών ή η διαπίστωση ότι υπάρχουν στενοί συγγενείς που υπέστησαν κατάγματα ισχίου αφού η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο. Σε αυτούς τους ασθενείς χρειάζεται συχνός έλεγχος.
Τέλος, συστήνεται η αποφυγή του αλκοόλ και του καπνίσματος δεδομένου ότι και οι δύο συνήθειες μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία των οστών.

Η σωστή διάγνωση και έγκαιρη θεραπεία της οστεοπόρωσης είναι απαραίτητα για την πρόληψη των καταγμάτων, που μπορούν να περιορίσουν σοβαρά την κινητικότητα και την ανεξαρτησία του ασθενούς.